Şahlar Əsgərov Təhsilimiz: Dünən, bu gün, sabah

 
299 
6. rkppkpkmks  vz rhaükxpkmks vzğezçk; 
7. akpz kpz rznçzbks vzğezçk; 
8. nzrkmmzç vz njmckmmzç ouüçzxkökpzxksks vzğezçk; 
9. czxe vz köçkrak raxaqpaxls vzğezçk; 
10. fpasplplq. 
 
 
Üşap: Bzpnz bş fxksükfpzxks bz”ykpzxksk əzxğ jezüksky? 
Öavab: Jçkxay jçrkxzr.  
Ekozx  fxksükf,  nzrkmmzç  vz  njmckmmzç  ouüçzxkökpzxksks 
vzğezçkekx. Rz”pşreşx nk, ütvjç euvxhsez ğzx üağzez nzrkmmzç 
ouüçzxkökpzxksz  hüçhsphn  vjxkpkxek.  Bş  hüçhsphn  euvpzçks 
rağkmmzçksezs  çuxzmkxek.  Ghsnk  upnz  czğpz  vz  nzsepk 
ğunşrzçk tpeşdşseas tspaxls uvpaepaxlsa çzğükp vjxrzmz btxöpş 
kek.  Bş  küz  çzğükpks  hchqk  küçkqarzçez  ksnkəaclsa  üzbzb 
tprşəeşx. 
Mjsk özrkmmzçez çzğükpez njmckmmzç züaü ouüçzxkök 
nkrk glılə jekx. Aglq  özrkmmzç uyhsz ohvzsz bkpzs ksüaspaxls 
mjçkəekxkprzüksk  çzpzb  jekx.    Bş  küz  çzğükpks  əaqşpk 
küçkqarzçez ksnkəaclsl ekqqzç rzxnzyksz gznkx.  
XIX  züxez  maəarlə  ckptütc  Ö.  Pjtfaxeksks  cknxksöz: 
“Bkpkn üzxvzç ejmkp nk, tsş ğküüzpzxz bupzsez vz ma buphsrhə 
ğküüzpzxk çtfpamasea hrşrk  ezmzxk ezmkərzy qapüls. T mjxez 
nk,  ğzx  nzü  ay  bkpkx,  t  mjxez  ğarl  ay  bkpkx.  Ghsnk  bkpkn 
buphsrzyekx”.  
Bkpkmk 4 qkmrzçz pamkq 100 xkmaykmmaçgl çzpzbz  5 
qkmrzçk  üzvkmmzüksez  tpas  rzüzpzsk  ğzpp  jez  bkprzy.  Bşxeas 
rzsçkqk  szçköz  glılx:  100  szczxk  4  qkmrzçz  şmdşs  bkpkn  
üzvkmmzüksez  ğaylxparaqeaselxüa,  tspaxls  20-sks  ızxöksk  b
eş
 
szczxz  gznkb    tsş    5  qkmrzçz  pamkq  bkpkn  üzvkmmzüksez 
ğaylxparaq paylrelx. Bjpzpknpz, 80+5  szczxezs kbaxzç  üavaepl 
çzpzbz  bkxpkmk,    4  qkmrzçz    pamkq    üavael  tpas  100  szczx 
çzpzbz  bkxpkmksezs  özrkmmzç  hghs      eağa  üzxczpkekx.  Maıəl 
rz”pşreşx  nk,  100  czğpzsks  bkpkmk,  1  rhğzseküks  bkpkmksz 
gaçray.  

---

 
300 
Üşap:    Əağpax  rhzppkr,    bş  apk  çzğükpks  banapavx  vz 
raoküçxaçşxa  fkppzpzxksz  buphsrzük yzxşxzçksk maxaelxrl? 
Öavab:  Bzpk, maxaelx. 
Czxek vz köçkrak raxaqpaxls vzğezçk fxksükfksks rağkmmzçk 
tseas  kbaxzçekx  nk,  rkppk  çzğükp  ıkerzçk  vzçzseaəpaxlrlyls 
küçzn  vz  qabkpkmmzçpzxk  kpz  özrkmmzçkrkyks  jğçkmaölsa 
ouxz skyarpasüls. 
Fpasplplq    fxksükfksez    küz  szyzxez  çşçşpşx  nk,  rkppk 
çzğükpks  ksnkəacl  üzsamjsks  vz  nzse  çzüzxxhcaçlsls 
rhaükxpzəekxkprzüksez  paylrk  çjıstptik  ksnkəacl  çz”rks  jezözn 
fjəz  vz  çjısknk  çzğükpz  ekqqzçk  axçlxraqpa  fpaspaəelxlplb 
ğzmaça njgkxkpüks. 
Üşap: Euvpzçks çzğükp üağzüksez ükmaüzçk sjöz tpraplelx? 
Öavab:  Çzğükpks  qaxəlülsea  eşxas  rzqüzez  gaçraq  hghs 
euvpzçks çzğükp üağzüksez  aglq- amels ükmaüzçk tpraplelx: 
a) euvpzç  
çzğükpk  
fxktxkçjç  
üağz 
 
üamraplelx; 
b)  euvpzç  apkrks,  rhzppkrks  özrkmmzçez    ütükap 
üçaçşüşsş hüçhs çşçraplelx; 
c)
  euvpzç  fşpüşy  köbaxk  baya  çzğükpk  apraq  ğhqşqşsş 
çz”rks jçrzpkekx; 
ç
)  küçj”eaepl  ozsöpzxks  çzğükpksk  eavar    jçekxrzüksz 
euvpzç çzrksaç vjxrzpkekx; 
e)  çzğükpks  ksnkəac  fxtqxarlsl,  çzğükp  üçaseaxçpaxlsl 
rhzmmzspzəekxrzpk
dir; 
e) 
çzğükpks njmckmmzçksz szyaxzç jçrzpkekx. 
Üşap:  Çzğükp  qasşsşsşs  czpüzck  züaülseas  easləelq.  Qasşsşs 
baəqa  raeezpzxk ğaqlsea sz ejmz bkpzxüksky? 
Öavab:  Qasşs  pamkğzük    Rkppk  Rzöpküez    bkxksök  tışsşəea 
qzbşp  tpşseşqeas  ütsxa    hrşrıapq  rhyankxzüksz    vjxkprkə  vz 
köçkrakmmzç  çzxzcksezs  ojskə  rhyankxz  jekprkəekx.  I 
dövrə
 
Rkppk  Rzöpküks  akekmmzçk  eakrk  ntrküükmaülsea  20  ezczezs 
gtı rhyankxz jekprkəekx. Asöaq bşsşspa bzxabzx pamkğz çjısknk  

---

 
301 
qhüşxpaxeas ea ıapk ejmkpekx. Ihüşükpz, çjxrkstptik  qhüşxpaxl 
szyzxez çşçşxar. Rzüzpzs: 
1. Qasşs  pamkğzüksks  bkx gtı raeezüksez  “saçarar txça 
çzğükp”  çjxrksksezs  küçkcaez  jekpkx.  Əzxğ  jçrzezs  ejrzn 
küçzmkxzr nk, bş çjxrks “baya çzğükpk” vz ma  “hrşrk  çzğükp” 
çjxrksk  kpz  zvzy  jekpüz  maıəlelx.  “Saçarar”  üuyh    ozsöpzxk 
maxapamlx. 
2.  “Apk  çzğükpezs  ütsxanl  çzğükp”  kcaezük  qasşs 
pamkğzüksks bkx sjgz raeezüksez küçkcaez jekpkx. Çzğükp bkx 
ütükap  cjstrjs  nkrk  apk  çzğükppz  mjnşspaəlx.  “Apk”    üuyh    bş  
ğaeküzsks  bkçekmksz  kəaxzekx.  Apk  çzğükpezs  ütsxa    tsşs 
çzçbkq  üağzük,  jpr  cjstrjsk  baəpamlx.  Jpr  çzğükp  fxtüjüksks 
eavarl  ejmkp,  çzğükpezs  czxqpk    mjsk  ütükap  ğaeküzekx. 
Çzğükp  rkppk,  jpr  ntürtftpkç  ğaeküzekx.  Bş  üzbzbezs  ez  qasşs 
pamkğzüksez  “apk  çzğükpezs  ütsxanl  çzğükp”  mtı,  “apk 
rznçzbezs ütsxanl çzğükp” kcaezüksezs küçkcaez jçrzpkmkn.      
 
3.  “Kbçkeak  çzğükp”      çjxrksk  ez  mjxksez  ejmkp.  
Çhxnkmzsks  1973-öh  kp  çaxkıpk    Rkppk  çzğükp  qasşsşsea  ea 
“kbçkeak çzğükp” çjxrksksezs küçkcaez jekprkəekx. Panks 1983-
öh  kp  çaxkıpk  Qasşsea    küz  ğzrks  çjxrks  “kpn  çzğükp”  nkrk 
küçkcaez  jekprkəekx.  Rzsöz  bky  ez  qaxeaə  upnzsks 
çzöxhbzüksezs  küçkcaez  jçüzn  maıəlelx.  Mzsk-  “kbçkeak 
çzğükp”  zvzyksz    “kpn  çzğükp”  ejrzpkmkn.  Şəaqpaxa  vjxkpzs 
kpn çzğükp, ğjg ez kbçkeak çzğükp ejmkpekx. Bş öhx qhüşxpax 
ay ejmkpekx. 
Üşap:  Əağpax  rhzppkr,  ğaylxea    “Çzğükp  ğaqqlsea”  Qasşsşs 
pamkğzüksks rhyankxzüksez  zs gtı rhbağküz etdşxas rzüzpzpzxezs 
bkxk  “aüfkxasçşxa”-sls  üaıpaslb-üaıpasraraül  kpz  badplelx.  Bş 
rzüzpzmz Ükyks rhsaükbzçksky sjözekx? 
Öavab: Çzğükp - bkpknpzxks ozsö szüpz uçhxhprzükekx. Jpr - 
mjsk  bkpknpzxks  zpez  jekprzükekx.  Çzğükp  -  rkppk-bzəzxk 
ğaeküzekx. Jpr - bzəzxk-rkppk ğaeküzekx. Çzğükpez rkppkpkn, 
jprez  ntürtftpkçkyr  gtıeşx.  Çzğükppz  rhqamküzez  jprks  yarasa 

---