S. X. Babadjanova, X. M. Bobojonova Dorivor o‘simliklar florasi va sistematikasi

 Tur. Dala qirqbo`g`imi - Equisetum arvense L
. turkumiga mansub ko‘p yillik sporali o‘t. 
Poyasi ikki xil: bahor poyalari sporali, shoxsiz, shirali, kulrang-pushti, oval-silindrsimon sporali 
spikelet bilan tugaydi, sporalari pishib yetilgandan keyin ular nobud bo‘ladi va yozda tanasi 
(vegetativ), yashil, bo‘g‘imlarga bo‘lingan, tanasi shoxlangan, tik, balandligi 10-50 sm sporalar 
aprel-may oylarida pishib yetiladi. Ular nam tuproqlarda va qumli o‘tloqlarda, toshqin 
o‘rmonlarda va butalar orasida, daryolar va ariqlar bo‘yida, tekis qismida, deyarli butun 
O‘zbekiston bo‘ylab tog‘larning pastki va o‘rta qismlarida o‘sadi. 
 Dorivorlik xususiyati
. Dori-darmon uchun yer usti qismidan yozda, iyun-avgust oylarida 
yig‘ib olinadi va soyada quritiladi. Ibn Sino dala qirqbo‘g‘imidan (Equisetum arvense L)
qonni to‘xtatuvchi vosita sifatida tavsiflaydi. Unga ko‘ra o‘simlik yaralarni davolaydi, 
mushaklarning yorilishi (malham bilan o‘ralgan holdA., churra, jigar va oshqozon o‘smalari, 
tomchilar, o‘pka sili kasalligiga yordam beradi. 

---

14 
Xalq tabobatida
dala qirqbo‘g‘imi damlamasi diuretik va gemostatik (burun qonashlari, qon 
ketishi, qonli diareya uchun) sifatida uzoq vaqtdan beri qo‘llanilib kelinmoqda. Bundan 
tashqari, qaynatma suvli, o‘pka tuberkulyozining ayrim shakllari, yurak va buyrak kasalliklari 
uchun buyuriladi. 
Dala qirqbo`g`imi - Equisetum arvense L 
Bo‘lim. 
Qirqquloqtoifa 
yoki 
paporotniktoifa 
o‘simliklar 
(Polypodiophyta)- 
Папоротниковидные или папоротники 
Qirqquloqdoshlar oilasi
— Polypodiaceae . Daraxtlar, doimo yashil, barglari 
reduksiyalangan, qipiqsimon, mayda, novda yuzasini o‘rab turadi. Qubbalari 7-25 mm, 
pishganda choklar bo‘ylab ochiladi 
Sistematikasi