Ramiz Mehdiyev demokratiya yolunda: irs haqqında düşünərkən
Yüklə 5,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
757 Sözardı əvəzi
Azərbaycanda yeni bir paradiqma formalaşır – cəmiyyət daha açıq, fərdin imkanları isə daha geniş olur. Azərbaycan cəmiyyətinin mərhələli demokratikləşməsin- də kütləvi informasiya vasitələri mühüm yer tutur. Hazırda Azərbaycanda həm iqtidarın və müxalifətin mövqelərini, həm də bu və ya digər sosial qrupların müstəqil mövqelərini əks etdirən 2600-dək informasiya orqanı vardır. Təbii ki, azad kütləvi informasiya vasitələri demokratik inkişafın prioritet amilidir, müstəqil “dördüncü hakimiyyət” isə ictimai tərəqqinin güzgüsü rolunda çıxış edir. Buna görə də Azərbaycanda onların maneəsiz fəaliyyəti üçün əlverişli şərait yaradılmışdır: Prezident Heydər Əliyevin, daha sonra Prezident İlham Əliyevin müvafiq qərarları ilə qəzetlər dəfələrlə dövlət borclarından azad edilmiş; vergilərin ödənil- məsindən tamamilə azad olunmuş; KİV-lərin yaradılmasına və sərbəst fəaliyyətinə mane olan hər cür bürokratik əngəllər ləğv edilmişdir. Azərbaycanda qəzet təsis etmək üçün yalnız onun fəaliyyətə başlamasının bəyan olunması lazımdır, bu da inkişaf etmiş demokratiyalarda qəbul olunmuş standartlara uyğundur. Prezident İlham Əliyev demişdir: “Söz azadlığı- nın, mətbuat azadlığının təmin olunması bizim prioritet məsələmizdir. Azərbaycan bu sahədə böyük uğurlara nail olmuşdur... Biz Avropa İttifaqı ilə yeni qonşuluq siyasətinə qoşulduq. Fəaliyyət proqramında siyasi islahatların davam etdirilməsi də öz əksini tapmışdır, yəni bu, bizim seçi- mimizdir. Əgər biz bu fikirdə olmasaydıq, heç kim bizi məcbur edə bilməzdi ki, bu razılaşmalara gedək. Bu, bizim seçimimiz, bizim istəyimizdir, bizim iradəmizdir” 1 .
müxalifət mətbuatının təşəkkülü və fəaliyyəti məsələsinə öz
1
758 Ramiz Mehdiyev
Demokratiya yolunda: irs haqqında düşünərkən
düzəlişlərini edir. Qəzet və jurnalların əksəriyyətində peşə- karlıq problemi hələ də aktual olaraq qalır. Müxalifət KİV- lərində dərc edilən materiallar heç bir informasiya yükü daşı- mır, amma əvəzində, bulvar məqalələri gen-bol çap olunur. Müvafiq partiyaların mətbu orqanları olan bu qəzetlər həmin partiyaların ruporudur və yalan, çirkin şayiələr yaymaq, siyasi əleyhdarlardan, bir sıra hallarda isə siyasət məkanında özlərinin keçmiş müttəfiqlərindən heyfini çıxmaq funksiya- sını yerinə yetirir. Müxalifətçi KİV səhifələrində cəmiyyətin həyatı ilə bağlı aktual siyasi problemlərə və ya mənəviyyat problemlərinə dair yüksək peşəkar səviyyədə hazırlanmış heç bir analitik məqaləyə rast gələ bilməzsiniz. Təbii ki, keçid dövrünün çətinlikləri sosial gerçəkliyin ba- şa düşülməsi ilə əlaqədar müəyyən problemlər yaradır, lakin vaxt daim irəli gedir. Buna görə də demokratik təsisatlar in- kişaf etdikcə, cəmiyyət aparıcı siyasi təşkilatların informasi- ya orqanları roluna iddia edən “bulvar mətbuatı”na münasi- bətdə barışmaz və tənqidi mövqe tutmalıdır. Cəmiyyət onun maraqları ilə oynamağa, yalançı manipulyasiyalara, özlərinin cılız məqsədlərinə çatmaq naminə kliyentalist qruplarından istifadə etmək cəhdlərinə dözmür. Cəmiyyət düzgün və etibarlı informasiya əvəzinə, oxucuya bu nəşrin tirajını hər vəchlə artırmaq məqsədi ilə yazılmış materiallar “sırıyan” mətbu orqanlara etimadın dərəcəsini qiymətləndirməlidir. Mass-media aləmində “bulvar mətbuatı”nın tirajı, həqi- qətən daha böyük olur və çox vaxt elmi strukturların mətbu orqanları və ya dövlət orqanları tərəfindən dəstəklənən küt- ləvi informasiya vasitələri ilə müqayisədə öz xərcini daha çox çıxara bilir. Bu cür nəşrlərə maraq fərdlərə ta qədimdən xas olan “çörək və tamaşa” əldə etmək istəyindən irəli gəlir. Bu, tamamilə anlaşılandır. Lakin partiyalara məxsus olan və yaxud “müstəqil” mətbuat və şəbəkə resursları bulvar mət-
759 Sözardı əvəzi
buatının analoquna çevriləndə, bu qəzetlərin məxsus olduğu siyasi liderlərin səmimiliyinə və onların siyasi fəaliyyət qabiliyyətinə ciddi şübhə yaranır. Bəzi radikallar müxalifətin durğunluq dövründə olduğunu başa düşərək yalan, saxta- karlıq, diffamasiya və dezinformasiya vasitəsilə öz nəşrlərinə və partiyalarına marağı artırmağa çalışırlar. Son on ildən artıq dövrdə milli müxalifət, xüsusən onun ra- dikal qanadı ictimaiyyəti hər vasitə ilə inandırmağa çalışır ki, Azərbaycan demokratikləşmə yolu ilə irəliləmir, əksinə, ölkə- də avtoritarizmin bərqərar olması prosesi gedir. Heç şübhəsiz ki, bu cür bəyanatların reallıqla heç bir əlaqəsi yoxdur. Həqiqət başqa müstəvidədir və müxalifət bunu ya şüurlu su- rətdə qəbul etmək istəmir, yaxud da özü “yeniyetmə” vəziyyə- tində olduğuna görə onu dərk etməyə qadir deyildir. Ümumiy- yətlə, müasir Azərbaycan cəmiyyəti, onun barışmaz müxalifət hissəsi istisna olmaqla, demokratik dəyərlərə kifayət qədər uğurla yiyələnir. Deməli, əgər ölkənin demokratikləşməsi prosesində müəyyən çatışmazlıqlar varsa, müxalifət bunun səbəbini ilk növbədə özündə axtarmalıdır, çünki siyasi məkanda münaqişənin mənbələri iqtidarda deyil, müxalifətin öz daxilindədir. Ölkənin demokratikləşdirilməsi təkcə iqtidarın deyil, bü- tün cəmiyyətin vəzifəsidir. Deməli, bu problemin həllində müxalifətin də çiyninə müəyyən yük düşür. Lakin məsələnin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, milli müxalifətin əl-qolu daxili avtoritarizmlə bağlanmışdır. Müxalifət bu sosial “azardan” yaxa qurtarmayınca demokratik prosesdə özünün iştirakının rolunu, yerini və əhəmiyyətini müəyyən edə bilməyəcəkdir. Təsisçiləri indiki iqtidarı o qədər də sevməyən “Novoye vremya” qəzeti (Azərbaycan) 2006-cı il dekabrın 20-də ABŞ dövlət katibinin köməkçisi Barri Lovenkronun Azərbaycana sə- fərinə geniş bir məqalə həsr etmişdi. Vaşinqtondan gəlmiş yük-
Yüklə 5,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|