Qarshi davlat universiteti
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Vitamin Н
yoki boshqacha aytganda biotinni achitqilarning о‘sishi uchun zarur bо‘lgan ”bios” (hayot) deb ataluvchi omilning komponentlarini о‘rganish jarayonida Kyogl tuxum sarig‘idan toza holda ajratib oldi. U 250 kg quritilgan tuxum sarig‘idan 1,1 mg biotinni ajratgan. Bir necha yil о‘tgach, bu modda kalamushlarni ham tuxum oqining zaharli ta’siridan saqlaydigan noma’lum faktor Н vitamin bilan bir xil ekanligi aniqlandi [11; 23]. Hayvonlarda xom tuxum oqsilining zaharli ta’siri shundan iboratki, ular boshqa tomondan mukammal diyetada boqilgan taqdirda ham ortiqcha tuxum oqi og‘iz orqali berilsa, yallig‘lanuvchi qizarish, butun tananing qipiqlanishi, sochning tо‘kilishi va tirnoqlarning shikastlanishi bilan xarakterlanuvchi maxsus dermatit paydo bо‘ladi. Biotin odam va hayvonlar ovqatining doimiy tarkibiy qismidir, ammo tuxum oqidagi avidin nomli glikoproteid biotin bilan vitamin faoliyatiga ega bо‘lmagan mustahkam biotin - avidin kompleksini hosil qiladi. Natijada biotin oshqozon-ichak yо‘lida sо‘rilmay avitaminoz paydo bо‘ladi. Biotinning kimyoviy tuzilishi asosida tiofen halqasi bо‘lib, unga siydikchil va yonshoxcha sifatida valerianat kislota qо‘shilgan [37]. Tabiatda biotin hayvon va о‘simlik tо‘qimalarida, asosan, bog‘langan shaklda topilgan. Achitqilarda u lizin bilan birikib, biotsitin hosil qilgan. Bakteriyalarda uchraydigan destibiotin ham biotin kabi biologik samaraga ega, chunki mikroorganizmlar bu moddadan biotinni sintez qila oladi. Biotin yog‘lar metabolizmida faol ishtirok etadi. Biotin hayvon mahsulotlaridan jigar va tuxum sarig‘ida anchagina bо‘ladi. Odamlarning biotinga bо‘lgan kundalik ehtiyoji 0,025 mg hisoblanadi [43], ammo u ovqat bilan maxsus kiritilishi shart emas, chunki ichakdagi mikroorganizmlar faoliyati natijasida hosil bо‘ladigan vitamin organizm talabini tо‘la ta’min etib turadi [51]. |