Pyer Kornel (6 iyun 606 oktyabr 1684) — Molyer və Jan Rasinlə birlikdə XVII əsrin ən böyük üç fransız teatrçılarından biridir. Kornel "Fransız faciəsinin qurucusu" kimi tanınmış və qırx ilə yaxın bir müddət ərzində prodüserlik etmişdir

---

Pyer Kornel
Pyer Kornel (6 iyun 1606 - 1 oktyabr
1684) — Molyer və Jan Rasinlə birlikdə
XVII əsrin ən böyük üç fransız
teatrçılarından biridir. Kornel "Fransız
faciəsinin qurucusu" kimi tanınmış və qırx
ilə yaxın bir müddət ərzində prodüserlik
etmişdir.

---

Pyer Kornel
fr. Pierre Corneille
Doğum tarixi
6 iyun 1606
[1][2][3][…]
Doğum yeri
Ruan
[4][5]
Vəfat tarixi
1 oktyabr 1684
[1][2][3]
[…]
 (78 yaşında)
Vəfat yeri
Paris
Dəfn yeri
Eglise de Monceaux-
l'Abbaye
[d]
Vətəndaşlığı
 Fransa krallığı
[6]
Peşəsi
dramaturq, şair,

---

Kornel Fransanın Rouen şəhərində Marth
le pesante və Pyer Kornelin (rütbəsiz bir
məmur) uşağı olaraq dünyaya gəlmişdir.
Məcburi bir Cizvit təhsili aldıqdan sonra
on səkkiz yaşında hüquq təhsili almağa
tərcüməçi, yazıçı,
şair-vəkil
[d]
Fəaliyyət illəri
1625-ci ildən
Üzvlüyü
Fransa
Akademiyası
[7]
IMDb
ID 0180134
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Erkən həyatı və o dövrün
oyunları

---

başladı. Bu təhsildən sonrakı tətbiqləri,
ümumiyyətlə, müvəffəqiyyətsiz oldu.
Kornelin atası oğlu üçün Rouen Meşə və
Çay Nazirliyində iki dənə əhəmiyyətli
mövqedə ona yer nizamladı. Nazirlikdə
çalışarkən ilk oyununu yazdı. Oyunu, bir
komediya olan "Mélite"ni nə vaxt yazdığı
qəti deyil, ancaq ilk dəfə 1629-cu ildə bir
gəzinti teatr kompaniyasına təqdim etdiyi
zaman ortaya çıxdı. Kompaniya oyunu
qəbul etdi və repertuarlarının bir parçası
etdilər. Oyun Parisdə yaxşı qarşılandı və
Kornel nizamlı olaraq oyunlar yazmağa
başladı. Eyni il Parisə köçüb və qısa
zamanda Fransız teatrının əhəmiyyətli
adlarından biri halına gəldi. "Mélite"ylə
başlayan ilk oyunları Fransız ortaoyunu

---

ənənəsindən uzaqlaşaraq rəvacda olan
zadəgan Paris dilini və hərəkətlərini əks
etdirirdi. Kornel zamanındakı
komediyalarını "une Peinture de la
conversation des honnêtes gens" ("soylu
sinfinin danışmalarının bir cədvəli")
olaraq xarakterizə etmişdir. İlk gerçək
faciəsi 1635-ci ildə səhnəyə qoyulan
"Médée"dir.
1634-ci il Kornelə marağı daha da artırdı;
Kardinal Richelieunun Rouenə gəzintisi
xatirəsindən şeirlər yazması istənildi.
Kardinal Korneli kəşf etdi və Les cinq
Auteurs'in arasına qatdı ('Beş Şair'; eyni
Les cinq auteurs (Beş Şair)

---

zamanda 'Beş yazıçılıq cəmiyyət' olaraq
da çevrilə bilər). Bu cəmiyyətdə;
Guillaume Colletet, Boisrobert, Jean
Rotrou və Claude də Lestoile də vardı.
Bu beşlik Richelieu'nun fəzilətini ön plana
çıxaran yeni teatr anlayışını gerçək
həyata keçirmək üçün seçilmişdi.
Richelieu fikirlerini təqdim edəcək, bu
yazarlar da teatr formasında bu fikirleri
işləyəcəkdilər. Ancaq Kardinal'in əmrləri
əmrləri daha genişləndirməyə çalışan
Kornel üçün çox qatıydı və beləcə
zamanla ikisinin arasında
anlaşılmazlıqlar meydana gəlməyə
başladı. Kornelin cəmiyyətdəki ilk

---

razılaşmasının müddəti bitincə Les cinq
Auteurs'i buraxdı və Rouenə döndü.
Üç birlik qaydasına görə bir oyunun
gündoğumundan günbatımına qədər
keçən müddət içində (zaman birliyi), eyni
yerdə (məkan birliyi) keçməsi və bir neçə
hadisə ya da vəziyyəti birdən ələ almaq
yerinə tək bir hadisə üzərində sıxlaşması
(hərəkət birliyi) lazım idi. Gerçəkdə bu
qayda, Aristotelin, tragediyanın necə bir
sənət növü olduğunu təsvir etməyə
çalışdığı Peri poetikes (Poetika) kitabının
səhv başa düşülməsindən qaynaqlanırdı.
Kornelin Richelieu'ylə anlaşmazlığından
Querelle du Cid

---

sonra yazdığı ilk oyun, ümumiyyətlə, ən
yaxşı oyunu sayılan Le Cid'dir (Ərəbcədə
təxmini olaraq paşa ünvanına bərabər
gələn 'al Sayyid' sözünün fransızcaya
uyğunlaşdırılması nəticəsində yaranan
söz). Oyun, Huillem de Castronun
Mocedades del Cid (1621) oyununun
üzərində qurulmuşdur. İndiki vaxtda
fransız teatr tarixinin ən əhəmiyyətli
oyunu sayılan Le Cid ilk dəfə
səhnələndiyində böyük maraq topladı.
Kornel ilə rəqib yazarlar Mairet və
Georges də Scudery arasında oyun
üzündən başlayan nəzəri müzakirələr
qarşılıqlı günahlandırma yazılarında
davam etdi.

---

Oyunun 1637 versiyası, klassik faciə /
komediya ayrı-seçkiliyinə qarşı çıxaraq
bir tragik komediya olaraq təqdim edildi.
Le Cid, böyük bir müvəffəqiyyət olaraq
görülmüşsə də, Querelle du Cid
(Fransızcada 'Sid Tartışması' deməkdir)
olaraq bilinən çox qızğın bir mübahisə
mövzusu olmuşdur. Bundan əlavə,
Richelieu, o sıralarda yeni qurulan
Academie Française'in bu mövzuda bir
qərar verməsini istədi. Richelieu'nün
Academie Françaisei oyunu
müvəffəqiyyətli saysa da qüsurlu
olduğunu vurğulamışdır. Richelieu'nün
Akademi'sine görə ənənəvi Zaman, Yer və
Hadisə Birliyinə (Zaman Birliyi bütün
hadisənin iyirmi dörd saatlıq bir zaman

---

dilimində keçməsini, Yer Birliyi oyunda
hadisənin olduğu yalnız bir məkanın
olmasını, Hadisə Birliyi'ysə də hadisənin
yalnız bir problemin ətrafında dönməsi
lazım olduğuna inanır) hörmət etmədiyini
vurğulamışlar. Yeni qurulan Academie,
dövrünün mədəniyyət-sənət
fəaliyyətlərinin ən əhəmiyyətli
tənqidçisiydi və əslində Fransız diliylə
əlaqədar işlər görsə də Richelieu'nin öz
əmri üzərinə Le Cid'in bir araşdırması
edilmişdir. Académie'nin oyun haqqındakı
düşüncələri Jean Chapelain tərəfindən
göstərilmişdir. Oyunun estetik baxımdan
müvəffəqiyyətli, amma teatr texnikası
baxımından səhv, əxlaqi baxımdan isə
qeyri-kafi olduğu ifadə edildi. Bu

---

ittihamların qaynağı teatrın əxlaqi
nəsihətlər üçün bir qaynaq olduğu
inancıydı. Əhəmiyyətli bir yazar olan
Georges də Scudery belə oyunu,
Observations sur le Cid ('Le Cid üzərinə
müşahidələr') (1637) adı altında sərtcə
tənqid etmişdir. Richelieu, Academie
Française'in bu fikirinə əsaslanaraq Le
Cid'in səhnələnməsini qadağan etdi.
Bu müzakirə Kornel üçün çox böyüdü və
sonunda Rouenə geri dönməyə qərar
verdi. Oyunlarından biri pis bir şəkildə
tənqid edilincə cəmiyyətdən uzaqlaşdığı
bilinməkdədir. Yazarın iki oyunu da Orta
Çağ İspaniya'sında yaşamış olan Rodrigo

---

Díaz de Vivar əfsanəsi üzərində
qurulmuşdur.
Müzakirə mühitinin durulmasının
ardından Kornel 1640-cı ildə Parisə geri
döndü. Querelle du Cid Kornelin teatr
qaydalarına daha da diqqət etməsinə
səbəb oldu və bu digər oyunlarında özünü
göstərdi. Bu dövrdəki tragediyaları;
Horace (1640, Richelieu'yə həsr), Cinna
(1643) və Polyeucte'dir (1643). Le Cid'lə
birlikdə bu oyunlar, ümumiyyətlə, 'Klassik
Dördləmə' olaraq tanınırlar. Kornel ayrıca,
Académie'nin tənqidlərini dinləyərək Le
Cid'i, ənənəvi teatr qullarına daha yaxın
Querelle du Cid'ə reaksiya

---

hala gətirmək üçün iki dəfə dəyişdirdi.
Oyunun 1648, 1660 və 1682 versiyaları
artıq 'tragedik komediya' adıyla deyil,
faciə adıyla təqdim edildi.
Kornelin səsi 1640-cı illərin ortasında
daha da yayıldı və ilk antologiyası basıldı.
1641-ci ildə yeddi uşağının anası olan
Marie də Lampérière'lə evləndi. Bu dövrdə
Kornel, ümumiyyətlə, tragediyalar təqdim
etmişdir: La Mort də Pompey (1644),
Rodogune (1645), Theodore (1646) və
Heraclius (1647). Ayrıca bunlarla bərabər
bir də komediya yazmışdır: Le Menteur
(1644). Pertharite'nin 1652-ci ildə aldığı
pis şərh Kornelin həvəsini qırdı və teatrı
buraxmasına səbəb oldu. Teatrdan sonra,

---

Tomas a Kempis'in Imitation of Christ'inin
nəzm bir tərcüməsinə başladı və bu əsəri
1656-cı ildə tamamladı. Hardasa səkkiz
illik bir yoxluğun ardından Kornel 1659-cu
ildə teatra geri dönməyə razı edilə bildi.
Teatra döndükdən dərhal sonra XIV Louis
tərəfindən bəyənilən Oedipe'i yazdı. Ertəsi
il, qismən öz tərzinin müdafiəsi olan Trois
discours sur le poem dramatique'i
('Dramatik şeir üzərinə üç nitq') nümayiş
etdi. Kornelin bir mənada Querelle du
Cid'ə qarşı müdafiə etməsi olan bu
əsərdə, eyni zamanda klassik teatr
qaydalarının əhəmiyyətini qəbul etmiş
amma bu qaydaları Le Cid'də qırışını da
məntiqli bir şəkildə açıqlamışdır. Kornelə
görə, Aristotelin dramatik rəhbəri qatı

---

qaydalar təqdim etməkdən çox şərhə
açıq bir əsərdir və bu qaydaların bu qədər
qatı tətbiqi inkişafı önləyəcək.
Kornel bir çox əsər yazan bir yazar
olmasına baxmayaraq (1659-cu ildən
sonra on dörd il boyunca hər ilə bir oyun)
bu oyunları, köhnə oyunları qədər maraq
qazanmadı. Digər oyun yazıçıları daha
çox rəvacda idi. 1670-ci ildə Kornel və
rəqibi olan Jean Racine'yə eyni hadisə
üzərində fərqli oyunlar yazmaları deyildi.
İki oyun yazıçısı da digərinin də eyni şeyi
etdiyindən xəbərsiz və oyunlar
tamamlandığında Kornelin Tite olmaq
Son oyunları

---

Bérénice'i (1671), Racine'in Bérénice'indən
daha üstün görülmüşdür. Moliere də bu
zamanlar da çox məşhur idi və Kornellə
bir komediya olan Psyché'ni (1671)
yazmışdır. Kornelin daha sonrakı oyunları,
ümumiyyətlə, tragediyalardı. Bunlar; La
Toison d'or (1660), Sertorius (1662),
Othon (1664), Agésilas (1666) və Attiladır
(1667). Kornelin ən son oyunu Suréna'dır
(1674). Bu oyundan sonra, səhnəni son
dəfə tərk etmiş və 1684-cü ildə Parisdəki
evində ölmüşdür. St. Roch kilsəsində
basdırılan Kornel 1821-ci ilə qədər baş
daşısız bir şəkildə basdırılmış qalmışdır.
Əsərləri

---

Mélite (1629) Clitandre (1630-31) la
Veuve (1631) la Galerie du Palais (1631-
32) la Place Royal (1633-34) l'Illusion
comique (1636) Meden (1635) le Cid
(1637) Horace (1640) Cinna (1641)
Polyeucte (1642) la Mort də Pompey
(1643) Le Menteur (1643) Rodogune
(1644) Heraclius (1647) Don Sanche
d'Aragon (1650) Andromède, (1650)
Nicomède, (1651) Pertharite, (1651)
l'Imitation də Jésus-Christ (1656) Oedipe
(1659) Trois discours sur le poem
dramatique (1660) La Toison d'or (1660)
Sertorius (1662) Othon (1664) Agésilas
(1666) Attila (1667) Tite olmaq
BERENICE (1670) Psych (Moliere və

---

Philippe Quinault'yla birlikdə, 1671)
Suréna (1674)
1. Bibliothèque nationale de France BnF