“pul mablag‘lari va valyuta operatsiyalari

Pul mablag‘larining chiqim elementlariga quyidagilar kiradi:

• – soliqlar to‘lash;
• – foizlar to‘lash;
• – dividendlar to‘lash;
• – jarima va penyalar to‘lash;
• – zaxiralarga, debitor qarzdorlik va asosiy fondlarga qo‘shimcha mablag‘lar
• sarflash;
• – kreditor qarzdorlikni qisqartirish;
• – boshqa passivlarni kamaytirish;
• – aksiyadorlik kapitalining kamayishi;
• – ssudalarning qoplanishi

Korxonalarning pul oqimi barqarorligini baholashda pul mablag‘lariga bo‘lgan minimal talabni aniqlash muhim o‘rin tutadi. Taraqqiy etgan mamlakatlar, xususan, Germaniya va Fransiya amaliyotida pul mablag‘lariga bo‘lgan minimal talabni aniqlashda quyidagi ko‘rsatkich qo‘llaniladi:

• Korxonalarning pul oqimi barqarorligini baholashda pul mablag‘lariga bo‘lgan minimal talabni aniqlash muhim o‘rin tutadi. Taraqqiy etgan mamlakatlar, xususan, Germaniya va Fransiya amaliyotida pul mablag‘lariga bo‘lgan minimal talabni aniqlashda quyidagi ko‘rsatkich qo‘llaniladi:
• Bu erda:
• PMmin – pul mablag‘lariga bo‘lgan minimal talab;
• PMq – pul mablag‘larining joriy davrning so‘nggidagi qoldig‘i;
• TAr – joriy xo‘jalik operatsiyalari bo‘yicha to‘lov aylanmasining

rejalashtirilgan hajmi;

• TAh - joriy xo‘jalik operatsiyalari bo‘yicha to‘lov aylanmasining

haqiqatdagi hajmi;

• PMAT – pul mablag‘larining aylanish tezligi

Korxonalarning valyuta operatsiyalariga quyidagilar kiradi:

• * mahsulotlarni eksport qilish natijasida valyuta tushumlarini olish;
• * import qilingan tovarlar bo‘yicha to‘lovni amalga oshirish;
• * valyutaviy qimmatliklarni (xorijiy valyutalarda yozilgan qimmatli qog‘ozlar va to‘lov vositalari) sotib olish va sotish operatsiyalari.
• Korxonalar valyuta operatsiyalarining buxgalteriya hisobi quyidagi vazifalarni bajaradi:
• * valyuta operatsiyalarining to‘g‘ri amalga oshirilayotganligini ko‘rsatish;
• * korxonaning haqiqiy valyutaviy ahvolini ko‘rsatish;
• * valyuta bitimlarining qonuniyligi va maqsadga muvofiqligi, valyuta boyliklarining borligi, ularning bus-butun saqlanishi va to‘g‘ri foydalanishi ustidan nazoratni ta’minlash