Pedagogika va aniq fanlar

2.3Kichik guruh (3-4 yoshli bolalar)ning rivojlanish xususiyatlari.
Bola 3 yoshga qadam qo'yganda jismoniy o'sishi bir qadar sekinlashadi. Bu davrda uning og'irligi 14-15 kg., bo'yi 90-95 smgayetadi. Bola jismonan ancha chiniqib, asab tizimi taraqqiy etadi. Tayanch harakat organlari takomillashib boradi. 3 yoshli bolalar qisqa muddat davomida o'z xatti-harakatlarini idora qilish ko'nikmasiga egabo' ladilar. Ulardagi mustaqillik ortib boradi, hissiyot hamda sensor idroki rivojlanib boradi. Jamoa bo'lib o'ynash ko'nikmalari shakllanadi. O'yin asosida amalga oshiriladigan mehnat faoliyatini farqlash imkoniyati kengayadi. Tasviriy faoliyat ham­da qurish-yasash faoliyatining dastlabki ko'rinishlari namoyon bo'ladi. Uch yoshli bolalarning diqqati qisman markazlashadi, xotirasi mus-tahkamlanib boradi, moddiy borliqni idrok etish jarayoni boshlanadi, faraz qilish imkoniyatlari vujudga keladi. Bunda o'yin faoliyati etakchi rol o'ynaydi. Mazkur dastur xuddi mana shu faoliyatni kengaytirishga va rivojlantirishga keng yo'l ochadigan ta'limiy mashg'ulotlar tizimini bel-gilab berishga yo'naltirilgan.

XULOSA

Mashg`ulot bolalar bog`chasida bolalarga ta`lim berishning asosiy shaklidir. Mashg`ulot – pedagogning bolalarni kerakli bilim va malakalardan frontal holda xabardor qilishidir. Tarbiyachi bolalarga ta`lim be rishni kun davomida amalga oshiradi: ularning bilimlarini boyitadi, madaniy-gi gienik, xulq madaniyati, gaplashishi nutiqi, sanoq - hisob harakatlari kabi turli-tuman malaka va ko`nikmalarini shakllantirib boradi. Ammo ta`lim be rishda bosh rolni mashg`ulot egallaydi. Mashg`ulotlar bolalar bog`chasida ta`lim ni tashkil etish shaklidir. U maktabgacha tarbiya yoshidagi hamma bolalar uchun majburiydir: unda dastur mazmuni belgilab berilgan, kun tartibida unga ma`li m o`rin va vaqt ajratilgan. Mashg`ulot tarbiyachi rahbarligida o`tkaziladi, tar biyachi mashg`ulotda bolalarni yangi bilimlardan xabardor qiladi, bolalar egallab olgan bilimlarni esa aniqlab, mustahkamlaydi, bolalarning amaliy mashg`ulotlarini tashki etadi. O`quv materialining mazmuni asta-sekin murakkablashtirilib boriladi. Mashg`ulot bolalarni maktabga tayorlashda katta aha miyatga ega. Mashg`ulot yaxshi tashkil etadigan bo`lib qoladilar. Ularda ba rqaror diqqat, irodani, diqqatni jalb eta olish kabi qobiliyatlar rivojlanadi. Izchi llik bilan ta`lim berish natijasida bilimga qiziqishlari rivojlana boardi.

Bolalarga bilim berishni jamoa usulida olib borish katta ahamiyatga ega:

birgalikdagi faoliyatda bolalar bir birlariga faol ta`sir etishadi, o`z tashabbusi, topag`onligini namoyon qilish imkoniyati tug`iladi. Bolalar oldiga umumiy zo`r berishni talab etivchi vazifa qo`yilganda birgalikd a qayg`urishadi, jamochilik hissi shakillanadi. Ekskursiyalar, rasm qirqib yopishtiri sh, qurish-yasash ishlarini birgalikda bajarish, umumiy raqs-o`yinlarini ijro i tish, badiiy asarlarni eshitish, o`qishda paydo bo`lgan birgalikdagi kechinmalar bol alarning birlashgan do`stona jamoasini yara`tishga yordam beradi, birga ishlash, yashashga o`rgatadi. Mashg`ulotda ta`lim berish orqali bolalarda maktabd agi o`xishga qiziqish tarbiyalanadi, javobgarlik hissi, o`zini tuta olish , mehnat qilishga intilish odati, topshirilgan ishni bajarish kabi to`qri sifatlar ho sil qilindi. Mashg`ulotlar o`qitishning quydagi bo`limlari bo`yi cha olib boriladi atrofmuxit bilan tanishtirish va bolalar nutqini o`stiri sh elektor matematik tasavvurlarni rivojlanitirish, tasviriy faoliyat va qurish- yasas h, jismoniy tarbiya musiqaviy tarbiya. Mashg`ulot dasturi quydagilarni ko`zda tutuadi: obektlarning xususiyatlari va sifalari, ularning o` zgarishlari, aloqalari xarakat usullari va xokazolar xaqidagi bilimlarning muayyan xajmini, ularni dastlab o`zlashtirish, kengaytirish mustahkamlash umumlasht irish va sistemalashni. Faoliyatning mahsuldor turlarida qo`llaniladigan am aliy ko`nikma va malakalar xajmi.O`quv -bilish faoliyatinining ko`nikma va mal akalari xajmini, ularning dastlab shakllanish yoki takomillashuvini, qo`llarga oid ma shqlarni.Psixik va bilish jarayoni sifatlarini rivojlantirish vazifalarini. Muayyan mashg`ulotda beriladigan bilimlarga, voq ea va xodisalarga bolalar munosabatini shakllantirish o`z faoliyatiga munosab atini tarbiyalash tengqurlari o`rtasida o`zaro munosabatlarni o`rnatish, shuning dek, o`qitish mashg`ulotlar sharoitida yurish-turish qoidalari va normallarini o`zlashtirishni.

Shunday qilib, mashg`ulotlar mazmuni xam ta'limi y ham tarbiyaviy

vazifalarni ular birligida va o`zaro xarakatda xal etishga yo`naltirilgandir.

Xar bir mashg`ulotdagi o`quv mazmunining xajmi un cha katta bo`lmaydi. U turli yosh guruhlardagi bolalarning xotira va qobil iyatlarini xisobga olgan xolda belgilanadi. Masalan kuzatish chog`ida yangi obektlar bilan t anishtirishda kichik tarbiya yoshi guruxdagi bolalar 2-3 yorqin belgini eslab qo lish , o`rta tarbiya yoshi guruxiga mansub bolalar 3-4tagacha katta tarbiya yoshi gurux dagilar esa 5-6 tagacha belgini eslab qolishga qodirdirlar.

Bolalar bog`chalaridagi mashg`ulotlarning tuzuli shida bilimlar, ko`nikma va malakalarni o`zlashtirishni tekshirish o`tkazilmayd i. Bu ish bolalarning mashg`ulotlaridagi faoliyatni kuzatish jarayonida b olalar faoliyati natijalarini tahlil qilishda shuningdek kundalik hayotda va bolala yutu qlarini turli ilmiy metodikalar yordamida o`rganish chog`ida amalga oshiriladi. Mashg`ulotlar barcha bolalar bilanyalpisiga olib boriladi. Bu uni tashkil etilishi va bolalar faoliyatiga rahbarlik qilishga aloxida e'tiborni talab qiladi. Avvalo bolalarning umumiy yuqori ish qobiliyatini ta'minla ydigan gigienik sharoitlar yaratilishi lozim. Mashg`ulolar toza, yaxshi shamol antirilgan, bolalar bo`yiga mos mebellar bilan jihozlangan honada o`tkazilishi lozim.

Mashg`ulotlar katta kishilar tomonidan tashkil et iladi va o`tkaziladi. Ular mashg`ulotlarning mazmuni va vazifasini belgilayd ilar, metodlar va usullarni tanlaydilar bolalarning bilish faoliyatini bilim, k o`nikma va malakalarni o`zlashtirishga yo`naltiradilar hamda tashkil etadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI

1.F.Qodirova, Sh.Toshpo‘latova, M.A’zamova. “Maktabgacha pedagogika”.-T., “Ma’naviyat”. 2013 y.

2.Xasanboeva O.U. va boshq. Maktabgacha ta`lim pedagogikasi. T.: Ilm ziyo. 2006.

3.Sh.A.Sodiqova “Maktabgacha pedagogika”.“Tafakkur sarchashmalari”T:. 2013 y

4.N.M.Kayumova “Maktabgacha pedagogika”. “TDPU” nashriyoti T:. 2013 y

5. Kozlova S.A., Kulikova T.A. Doshkolnaya pedagogika M.: Akademiya. 2002 g

6.Xasanboeva O.U. va boshq. Oila pedagogikasi. T.: Aloqachi.2007

QO’SHIMCHA ADABIYOTLAR

8. Mirziyoyev.SH.M. Tankidiy taxlil, qa’tiy tarib-intizom va shaxsiy javobgarlik - xar bir raxbar faoliaytining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istikbollariga bagishlangan majlisdagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. Xalk so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar№11.

9.Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halkimiz bilan birga quramiz. “O‘zbekiston” 2017.

10.Mirziyov Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. “O‘zbekiston” 2016.

11.O‘zbekiston Prezidenta Shavkat Mirziyoyyev 2017—2021 yillarda O‘zbekistonni rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha harakat strategiyasi. 7 yanvar 2017 yil.

12. Sh.Shodmonova. Maktabgacha ta’lim pedagogikasi. Fan va texnologiya.-T:, 2008y

13.Karimova V.M. «Oila psixologiyasi». DarslikT.: Fan va texnologiya.-T:, 2008y

14. Shoumarov.G.B. taxriri ostida. «Oila psixologiyasi».T.: Shark, 2009y

15. Karabanova O.A. Psixologiya semeynix otnoshuniy i osnovi semeynogo konsultirovaniya. Uchebnoye posobiye. –M.: Gaydariki, 2005y

16. Shoumarov.G.B. Muxabbat va oila.-T.: Ibn Sino, 1994y

17. Bolajon dasturiT. 2010y

18. Ilk kadam dasturi 2018y

Elektron ta`lim resurslari

1. www. tdpu. uz

2.www. pedagog. uz

3.www. Ziyonet.uz