ÖZÜ VƏ ustadi haqda məlumat
Yüklə 5,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
916
916
iran aşıqlarının dastanları
cəmat , deyəsn baxtımız gətirib , baxın aşığın biri də gəlir. yaxşı oldu. bu aşığı tuyda olan aşiqlarla deyişdirib , qolaq asarıq. qaş Qaralmşdır. göz gələni - gedəni çətinliklə seçirdi. həm də heç kimin ağlına gəlmirdi belə bir vaxtda muğan oğlu da gəlib çatabılsın. buna görə tüy biy onu çağırıb dedi: aşiq , ırəlı yeri görk haradansan ! ? Aşıqlar arasında bir qayda var , aşiq olan tuya başqa bir Aşıq sazla getməiə ıxtıarı yoxdur , yuxsa deyişmhəlidir. muğan oğlu da , aşiq əkbrı , Aşıq ağamlı ni , və bibisi nüəsi aşiq həmduallahın bu tuya gələcəiyni eşitmişdi. çalıb - çağırmaqda olan Aşıqlar özgə olmadıqlarına görə , muğan oğlu qayda - qanuna baxmayacağıdı ; buna əsasa: - səlamlık , - eləiyb saz əlində məclisə daxıl oldu. hamıdan ol Aşıqlar Aşıq əkbr , Aşıq ağamlı , Aşıq həmdüallaə onu qarşılayıb , - ay ustad xüş gördük səni deyib , qucaqlaşıb , öpüşüb görüşdülər. məcls əhlı gördülər , gələn aşiq , muğan oğludur. muğan oğlu atasınla , tuyda olan ağsaqqallarla görüşüb öpüşdü. tüy biy məclisi sakıt elh¬di. aşiq həmdüallaə ehtramla sazı muğan oğluna verdi. muğan oğlu saz sinəsində məclisi ayaq - baş gözdən keçirtdi. gördü zəhra
917
917
iran aşıqlarının dastanları
xanım qapının astanasında dürüb baxır. muğan oğlunun gəldigini hamı zəhra xanıma göz aydinlığı verirdi. muğan oğlu saz sinəsində aldı görək nə dedi , eşidənlər sağ olsun: .
həsrətindən yazıq canım üzüldü yetmədi əllərım sənə yar , a yar mən aşığam yar , a yar rəhm eləir yara , yar arzum büdür dünyada qəsmt ola yara , yar alasan canımı al əsırgmm quymuşam yolunda sənin yar , a yar .
gül tək rəngim oldu sənsiz sarı gəl tərlan yurdun quyma ala sarı , gəl mən aşığam sarı gəl rəngim oldu sarı gəl yaralandım dərdindən gəl yaramı sarı , gəl dərman götür bir gün bizə sarı gəl mərhm eylə ya da yara , yar , a yar .
918
918
iran aşıqlarının dastanları
muğan oğlu , yarın dərdi yar salar sinəmdədir yarın dərdi , yarsalar mən aşığam , yar salar yarın dərdi yar salar orımı vermişəm yardan ötrü yar salar ölsm qəbrim üstə yolun yar salar bu canım dinəclər onda yar , a yar .
söz tamam oldu. doğrusu muğan oğlu gördü , bu gedəndən həyat yoldaşı gül yarpağı kimi sülüb. onun qəlbini ələ gətirsin deyə , - götürüb görk nə deyir , eşidənlər sağ olsun.
ay həzrat elə dərdin çəkdigim bü tüy da gül ozulu cananı gördüm ala gözü tütmüş sorğu - suala ayşarhədən sözü qananı gördüm .
necə bəzənibdir ala , qumaşa çuxdan həsrətidim bu qələm qaşa ay ozünə qüyün edim təmaşa əgö lündə , yaşıl baş sunanı gördüm .
919
919
iran aşıqlarının dastanları
muğan oğlu deyir açılıb dilim qurxuram əlındən ozülə əlım durum ayağına qurbana gəlim canından yarına yananı gördüm .
söz tamam oldu. məclisdə dedi - qüdü düşdü. dedilər: muğan oğlu gələnn oz yarını əzizlə yir bir oıvdlu nəsihətli söz oxumur dinlə yək. tüy biy məclisi sakt elədi. görk muğan oğlu nə deyir , eşidənlər sağlığına.
ağıllı kişilər , deyin bu əsrin adamı dost olur vara , nədəndir ? bir ınsanın ışın qəza aində hamı kəsir ondan ara , nədəndir ?
süfrhənin başında yeyib - ıçənlər dillənəndə tükü - tükdən seçənlər xüş gündə yolunda candan keçənlər glmirlər düşəndə dara nədəndir ? .
çuxları yaşayır ağlı gözündə 920
920
iran aşıqlarının dastanları
eləsi var günaə görmür özündə azalıb yol gedən yolun düzündə alçağı ocaldır para , nədəndir ? .
muğan oğlu qaldı sədaqətində şübhə yoxdur haqqın ədalətində bizim dünyamızda cəhaltın də drdinə tapılmır çara , nədəndir ? .
söz tamam oldu. məclis əhlı aşığı alqışladı. doğrusu , muğan oğlunun elə gəlib el içində olmağı çuxlarını sevindirirdi. tüy biy məclisi sukuta dəvət elə - di. tuyda olan ağ saqqallardan hacı firüz ayağa qalxıb , muğan oğlunun atasına , aeyləsinə göz aydinlığı verib dedi: həzrat , ataların belə - belə qızıldan qimətli sözləri var: « bazar baqqalsız olmaz , meşə çaqqalsız olmaz. » sü « bulanmasa durulmaz». şənlikdə olanlara birneçə öyüdlü süz süylə yərk oturdu yerində məclis süküt ıçrısındh¬ıdı. hamı diqqətlə qolaq asırdı. muğan oğlunun atası hacı seydüerdi qalxıb ayağa ozunu tütüb məclisə dedi: həzrat bu ağ saqqal düz deyir. ataların sözləri deməkaylə qurtaran deyil. mən
921
921
iran aşıqlarının dastanları
sizdən təşkّür edirəm. atalar deyiblər: « küpk qürxdüğü yerə hürr» , « əəyri yük mənzilə çatmaz» , « sirkə nəqdr təvٍnd olsa , öz qabını çatladar». həzrat mən olu tanrıdan muğan oğlunun sağlığını istirdim. dünya varı az da olar , çox da , allaə kərimdir. mən sizlərə mıntdaram. hacı seydüerdi sözünə son qüyüb yerə oturdu. muğan oğlunu oz aylə sinə elinə qüvşdüğü eçin çuxlarının ürəklərində süylə mə yə süzü vaydırkı o məclisdə süylə nildi tüy biy məclisi sakt elədi. ancaq muğan oğlu gördü şagırdlərı bahar bülüdü kimi dülüb dayanıblar. buna görə sazı basıb sinəsinə görk Aşıq həmdüallaə a nə deyir , aşiq həmdüallaə ona cavab verir , yuxsa yox , eşidənlər sağ olsunlar.
muğan oğlu: fəlk mənlə bəd elədi əAşıq qardaş sən necəsn ? deyirdin ki düşməyəcək əsaçlarına dən , necəsn ?
Aşıq həmduallah: dünya mənə zından olub 922
922
iran aşıqlarının dastanları
Muğanoğlu sən gedəndən görürsnmi düşüb necə ? ! əsaçlarıma dən , gedənn .
muğan oğlu: yaman yerdə düşdüm oda ömrüm belə gedir bada bilirsnmi bu dünyada olmamışam şən , necəsn ?
Aşıq həmduallah: bu elləri başdan başa gəzmişidim sənlə quşa yaxşı bax elə tamaşa olmamışam şən , gedəndən .
muğan oğlu: məni belə qəmlər əzır orıymın sapın üzür dar günümdə yenə gəzir dostlar məndən gen , necə - sən ?
Aşıq həmduallah: 923
923
iran aşıqlarının dastanları
xəzan vürüb çox bağları sülüb yaşıl yarpaqları görürsnki bu dağları tütüb duman , çən , gedəndən .
muğan oğlu: muğan oğlu , dar amanda qalmayacaq bu zamanda bu ınamda , bu gumanda ıaşayıram mən , necəsn ?
Aşıq həmduallah: həmdallahı qəmələr yorub çüxü mənə tənə vırıb hər məclisdə səndən dürüb avxuyurdum mən , gedəndən .
Aşıqlar məclis tərəfindən alqışlandılar. Aşıq həmdüallaə təbriz şəhrində yaşayırdı. muğan oğlu neçə ılaydı onu görməmişdi. eldə Aşıq həmdüallaə da yaxşı hörmət qazanmışdı. ellərin Aşıq həmdüallaə a eldigi hörmət - ehtramı muğan oğlu 924
924
iran aşıqlarının dastanları
görüb əvٍrəkdən sevinir , görk Aşıq həmdüallaə a nə deyir , eşidənlər sağ olsun.
hayıf ki cavanlıq arxada qaldı ayndıkı hal başqa haldı ay Aşıq mən də məcnün oldum , düşdüm çöllərə əsaçlarım ağarıb çaldı , ay Aşıq .
qüpüz götür quşa minək səməndə qəm bizi çəkməsin bəndə , kəməndə ayrılığın dağı vardır sinəəmdə quyma dərd canımı aldı , ay Aşıq .
el aşığı gərk elə baz olsun sinəmizdə yenə telli saz olsun bir hava çal bu qiş bizə yaz olsun drd məni ayaqdan saldı , ay aşiq .
muğan oğlu gəzir dağda , aranda el - obalar tüy məclisi quranda çox sevirlər ellər səni muğanda
925
925
iran aşıqlarının dastanları
böyüdügvٍn bir mahaldı , ay Aşıq .
məclis əhlı muğan oğluna sağ ol var ol dedilər. Aşıq həmdüallaə ustadindan təşkür elədi ; sazı basıb sinə sinə muğan oğlunun ağır günlərinə eyşarə edərk ustadinın bu şerini el havasınla necə süylə di eşidənlər sağ olsun.
gözgüdən dürüdür şair ürəym onu haqq yolunda düz eylə mişəm dağ da dözəbilməz mən çəkn dərdə mn dözüb dərdimi yüz eylmişəm .
nə şöhrtə , nə də ada oımadı qadır allaə onu xəcil qoymadı çuxları haqqqını yedi duymadı mn də həqiqtə əvٍz eylmişəm .
eşqin dərıasından dülüb səhngim nə qalam var nə də tüpüm , təvٍfngim qələm dərıasında vardı nəhngim muğan oğlu , yazıb söz eylə - mişəm .
926
926
iran aşıqlarının dastanları
Aşıq həmdüallaə sözünü bitirndə muğan oğluna oz tütüb dedi: ustad atalar deyiblər: « zülmülə abad olan axırı bər bad olar». « bu dəvٍnıa heç kimə vəfa qəyٌlmayıb». « zülmün payası olmaz». muğan oğlu deyir: Aşıq düz dediniz. ancaq indiiə dək mən eldə heç kimin künlünə demə - mişəm , eldə məni tanıyanlar bünü yaxşı bilirlər. muğan oğlu , süzü verdi aşiq əkbrə , Aşıq əkbr sazı bağrına basaraq bir incə gülü havasınla ustadinın bu şerini süylə di:
dindirmə ürəyim dərd ocağıdır canımı yandırıb , yaxdı görmədin ? hər kimə yaxşılıq elədim necə qılincin sinəmə taxdı görmədin ?
hörmət eyldigim üzümə durdu tənə oxlarını sinmə vürdü çörəyimi yeyən , yedi qudurdu hər yetn başıma qaxdı görmdin ?
qədir bilməzlərə hörmət əbəsdi əlındən tütdüğüm əlımı kəsdi dağ kimi canıma dünya qəfsdi 927
927
iran aşıqlarının dastanları
şam kimi ərıyıb axdı görmədin ?
yamanlıq üzlərı Qarada qaldı kişilik dövranı harada qaldı ? muğan oğlu . belə arada qaldı çüxü gendə dürüb baxdı görmə - din ?
əzizlərim , tüy qurtardı. qonaqların hamısı: - mubark olsun deyib getdilər. bütün subaylara tüy qismt olsun ? gecəni səhər eləiyərlər. səhər çağı Aşıq həmdüallaə getməiə hazırlanarkən muğan oğluna deyir: ustad , xıav ( məşgin ) mahalında məni bir tuya çağırıblar gəl gedk o tuya ! muğan oğlu Aşıq həmdüallaə - dan təşkür eləiyr. onu hörmət - ehtramla yola salırlar. muğan oğlunun elə gəlib - çıxmağını bilən istəinlərsevinir , istəməinlər döyünürdülər. çuxları muğan oğlunun görüşünə gəlirlər. gəvٍn - gündən , ay - aydan keçdi. bir zaman muğan oğlu ev dostağı oldu ; yəəni bir məsləhətə görə evdə qalmağa məcbür oldu. olu tanrı heç kəsi öz tay - tuşundan dalı quymasın. muğan oğluna müəyyən yerlərdən yardım vədəsi verdilərsə , bu vədələrin çüxü düz olmadı. orıy
928
928
iran aşıqlarının dastanları
dərdə gəlib , yalan vədə vernlərə görə belə bir şer söylədi:
yiğilib başıma Qara turpaqdan drdlərin cücrib çıxanı qardaş hörmət eyləməsz geridə dürün uvrmayın bu fəlk yıxanı qardaş .
dərdlərim önümdə bir yol aşdılar şənligim , sevincim qüyüb qaşdılar gedib duşmanımla qucaqlaşdılar atdılar bu , dünya sıxanı qardaş .
neyləiym amalım ömür sürmə di öz evim özümə ındı türmədi muğan oğlu deyir: çüxü görmə di ə bir nər kimi çöküb xıxanı qardaş .
söz tamam olur. muğan oğlunun atası , həyat yoldaşı , muğan oğluna ürək verirlər. ancaq atalar deyiblər: « dərdli deyingn olar , qəmli yatağan». « quvurğanın yananı çırtlar». görk muğan oğlu daha nə deyir: 929
929
iran aşıqlarının dastanları
zəmanə çaşdırıb , ındı bəyınmir bir zaman dövrəmi alanlar məni fəlgin turuna ılışəcklər aylan kimi dönüb çalanlar məni .
ataların belə bir sözü də var demişlər: « milçk şirəyə yığılar. » muğan oğlununda o qədər şirəsi qalmamışdır. milçklər daha onun şirə sinə yəğilmir dılar. aldı görk sözünün davamında nə dedi , eşidənlər sağ olsun.
ürək verdiklərim məni atdılar namrd meydanında pula satdılar oriyəmdə dərdlər at oınatdılar sevindi bu dərdə salanlar məni .
doğrusu muğan oğlu daha yaltaqlardan bezmişdi. elhələrini görmək istəmirdi. alır görk sözünü necə tamamlayır. eşidənlər var olsun.
qoy ellərim qimt versin sözümə yaltaq olan görünməsin gözümə 930
930
iran aşıqlarının dastanları
muğan oğlu deyir: yenə dözümə çağırır qeydimə qalanlar məni .
muğan oğlu , öz ostünə cuman dərdlərə sinə gərdiyini , çətinlikələr qarşısında dayandığını necə deyir , biz də deyk eşidənlər sağlığına.
bu çəkilən dağlar mənim əsinəm üstə yarıdılar saçlarımda ağaranlar əbax onların qarıdılar .
dərdi - qəmi mən ovladım cilü vürüb cıluvladım oriyəmdə buxuvladım ayndı aydan arıdılar .
muğan oğlu düz ılqarın – oldu sənin ətbarın cavan ömür yarpaqların əxzan vürüb , sarıdılar .
muğan oğlunun atası deyir: 931
931
iran aşıqlarının dastanları
oğul atalardan qalma sözdür: « quruyan arxa bir də sü gələr». sən allahilə ol , allah da sənlə olar. oğul dağlar ocalıb ya eyuaz qucalıb ? tanrının çöriy çüxdür. allaə , məhəmməd , ya əli de ! allaə deyib « səndən hərəkət məndən bərkt». muğan oğlu deyir: ata , sən düz deyirsn ; amma bu zamanda ıgıdin varı olmasa , onu saymırlar. muğan oğlu , sözünün davamında aldı görk nə deyir ? biz də deyk , eşidənlər sağ olsun !
ındı qədir - qimt ınsanlıqdayux alində mal - dövlt , var olandadır yüxsülün axşamdan evi yixilib güc ındı bağında bar olandadır .
aqılın dinməyə qalmayb dili varlının hər nəəiə yetişir əlı baxmakı şən keçir hər ayı , ılı tamaşa bir gəvٍnü dar olandadır .
yaman - yaxşı ömür yetəck başa namərdə əəyilmə bir qAşıq aşa 932
932
iran aşıqlarının dastanları
yüz gün maya gəzmə , bir gün nər yaşa qimt namus , qeyrt , ar olandadır .
istədim hökmünü sürə ədalət hamıa paylana düzlük , sədaqət muğan oğlu yenə haqqdan enayt aelə , məzlumlara yar olandadır .
muğan oğlu bir daha sazını sinə - sinə basır , haqqdan öz mətləbin dilə - yir , baxtının oıanmasını istir ; görk nəhələr söyləiyr.
səni and verirəm bir həqiqtə avıan bu qəflətdən , yatma a – baxtım bəsdir gül ozünə həsrət qaldığım mnə eyşüə , qəməzə satma a - baxtım .
gileyliyəm çarxı dönmüş fəlkdən yaralayıb çuxdan məni ürəkdən sən də gedib məni salma çörkdən mnə insaf elə , batma a - baxtım .
bu muğan oğluna deyirlər dəli 933
933
iran aşıqlarının dastanları
axı ozulubdur əlındən əlı ışlərı çuxuna gəlir güləmli ğeyrtə gəl , onu atma a - baxtım .
muğan oğlu çətinlikələrə sinə gərib , dözmklə hamısına ostun gəldi. Ailəsilə birgə şirin yaşayışa qayıtdı. bəxti ona yar oldu. get - gedə ışlərı yerinə - yoluna dəvٍşdü. daha doğrusu allaə tökənməz xəzansındən yenə muğan oğluna var - dövlt qismt eldi. muğan oğluna düşmən kəsilənlərin cəzasını zamanə özü verib və yenə verə cəkdir. olu tanrıdan bu dastanı oxuyanlara , eşidənlərə aeylə səadtı , xüşbxətlik , bulluca dəvٍnıa nemt - ləri , can sağlamlığı və bərkətli ömür istəiyrəm. hamısına ömürləri boyu həq - həqiqt yolu getməkdə oğurlar və mənalı yaşayış arzu edərk bir məxmsələ bu dəstana son quyuram.
bu dəv
ٍ nıada gözlərimlə əçüx ıgıd ınsan görmüşəm məzlumlara , yuxsullara - ietiribdir nan , görmüşəm xəsthələrə dərman edən - əhkim - y luqman görmüşəm 934
934
iran aşıqlarının dastanları
haqq deynin dügünləri - açılıb asan görmüşəm həqiqtin yollarında əgedib nəçə can görmüşəm
bir gün çıxar can cƏsəddən ayıl buna ınan barı əl çirkidi bu var - dövlt ivxdür onun ətıbarı dostda , yara vəfalı ol avnutma əhdi – ılqarı qədm basma əəyri yola əçalış yeri haqqqa sarı zülm elhəmə yerdə qalmaz - aeşit bünü , qan görmüşəm .
nə əsraf et , nə əkraə et əbir az ye yiğdiğin malı vərsnin haqqın tanıt əqurtar sünkü qalmaqalı öləndə yasın oxumaz ədalınca hey təbil çalı dirilikdə cənti al əquyma ışı qala dalı cəhangirlərə qalmadı əmülkü suleyman , görmüşəm
muğan oğlu deyir bir gəvٍn əmlkalmut səni yıxar qeyrtin var malı - mülkü əşlhələ arxanda apar oğlun - qızın əhl olmasa ənşin əvٍstə atın çapar səndən qalan mal - dövltin avstündə bir tufan qupar əməli düz olmayanı aeyləib zıan görmüşəm . « son«
Yüklə 5,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|