O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 14- son ilmiy tadqiqotlar jurnali
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
| O‘ZBEKISTONDA
FANLARARO INNOVATSIYALAR VA 14- SON ILMIY TADQIQOTLAR JURNALI 20.12.2022 Umumta’lim maktablarida inklyuziv ta’limni joriy etilish bilan oxirgi yillarda maktab kontingenti o‘zgarib, 1-sinfga qabul qilingan bolalar orasida nutqida nuqsoni bor bolalar ko‘payib bormoqda. Rivojlanishida nuqsoni bor bolalar orasida nutq nuqsoniga ega bo‘lgan bolalar ko‘pchilikni tashkil etmoqda. Og‘ir nutq nuqsoniga ega bo‘lgan bolalar (alaliya, dizartriyaning og‘ir ko‘rinishlari) nutk maxsus maktablarda (nutq nuqsoniga ega bo‘lgan maktablarda) ta’lim—tarbiya olishlari lozim. Lekin, inklyuziv ta’lim muammosi bilan shug‘ullanayotgan olimlar va mutaxassislar bunday bolalar umumta’lim maktablari o‘qishlari va ularga tizimli ravishda maqsadga yo‘naltirilgan logopedik yordam ko‘rsatilishi lozim degan fikrlarni ilgari suradilar. Inklyuziv ta’limni joriy etilishi umumta’lim maktablarida faoliyatyuritayotgan logopedlarga nisbatan talablarning kuchayishini ko‘rsatmoqda. Jumladan, logoped differensial tashxis qilish, korreksion ish bo‘yicha individual ish rejalarni ishlab chiqish, nutq nuqsoniga ega bo‘lgan bolalar ota-onalar bilan suxbatlar o‘tkazish kabi bir qancha vazifalarni amalga oshirish bo‘yicha ish rejalarini ishlab chiqishi lozim. Inklyuziv ta’lim joriy qilingan maktablarda logoped defektolog, psixolog, tyutor o‘qituvchilar bilan bir qatorda ish olib boradi. Logopedning asosiy vazifasi dasturlarni egallashi va muloqatga kirishishda muammosi bo‘lgan bolalar bilan korreksion ishlarni olib borishdan iboratdir. Logoped faoliyatining maqsadi: alohida yordamga muhtoj bolalarning umumta’lim maktab dasturini egallashlari uchun nutq kamchiliklarini aniqlash va oldini olish, shuningdek og‘zaki va yozma nutqini, muloqot ko‘nikmalarini rivojlantirish uchun sharoitlar yaratish. Yuqoridagi maqsadni amalga oshirish uchun quyidagi vazifalar qo‘yiladi: • Boladagi nutq nuqsonining darajasini aniqlash, psixologo- pedagogik tashxis qo‘yish maqsadida logopedik tekshiruvni o‘tkazish. • Logopedik yordamga muhtoj bolalar bilan korreksion- logopedik ishlarni olib borish uchun perspektiv ish rejasini tuzish (individual ish reja). • Alohida yordamga muhtoj bolalar uchun nutq kamchiliklarini korreksiyalash va bartaraf etishga qaratilgan usul va yo‘llarini aniqlash. • Bolalarning psixofiziologik xususiyatlaridan kelib chiqqan xolda ularni guruxlarga saralash. • Nutq kamchiliklarini bartaraf etish bo‘yicha individual va guruxli mashg‘ulotlarni o‘tkazish. • Alohida yordamga muhtoj bolalar umumta’lim maktabalarida o‘qitishga doir moslashtirilgan o‘quv dasturlari, metodik yo‘riqnomalarni ishlab chiqishda ishtirok etish. • O‘quv materiallarini o‘zlashtirishga qaratilgan turli xil metod va vositalarni aniqlash va tayyorlash. |