O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti baxtiyar Ergashev manbashunoslik va tarixshunoslik darslik

 
Xronologiya 
yunon. χρόνοσ-xronos – vaqt, λόγος-logos – tushuncha, 
bilim: vaqt haqida tushuncha. 1) tarixiy voqealarning 
davriy tadrijiyligi; 2) vaqt oʻlchovi haqidagi fan. 
Astronomik xronologiya fazodagi hodisalarning qaytarilib 
turish qonuniyatlarini oʻrganadi va aniq astronomik vaqtni 
belgilaydi
 
Arxeografiya 
arxeo... va yun. qrapho – yozaman. Yordamchi tarix fani; 
qoʻlyozma manbalarni qayta ishlash usullari va ularni 
nashrga 
tayyorlash 
bilan 
shugʻullanadi. 
Tarixiy 
manbalarni nashr qilish birinchi marta Gʻarbiy Yevropada 
paydo boʻlgan (15-asr). Oʻrta asr tari-xiy manbalarining 
birinchi 
tanqidiy 
nashri 
16-asrda 
paydo boʻldi. 
Oʻzbekiston bir necha ming yillik davrni oʻz ichiga olgan 
boy arxeografik material (ta-rixiy hujjatlar, qoʻlyozma) 
larga ega. A.ning namunalari Oʻzbekiston Fanlar 
Akademiyasi 
Sharqshunoslik 
institutida, 
arxiv 
va 
muzeylarda toʻplangan.
Kompilyasiya 
Oʻzgalarning tadqiqotlari, asarlari asosida ularga hech 
qanday talqin berilmay, oʻzlashtirish yoʻli bilan tuzilgan 
ish; mustaqil boʻlmagan ish, asar.
Bayt ul hikmat 
"Xizonat 
ul-hikmat"-
olimlarni
birlashtirgan 
ilmiy
muassasa.
Xalifa 
Horun ar-
Rashid
(
766-809
) 
Bagʻdodda
tashkil 
etgan.
Oʻzbekcha
asarlarda
"
Bilim
uyi" 
yoki 
"Donishmandlar uyi" deb yuritiladi.
Dor ul-ilm 
Maʼmuniylar akademiyasi - Xorazmda 10-asr oxiri - 11-
asr boshlarida faoliyat koʻrsatgan ilmiy muhit. 
Maʼmuniylar davlati (992—1017) tarixi bilan bevosita 
bogʻliq.
Toponimika 
lotincha
topos
— 
joy, 
onoma
— 
ism. 
Joʻgʻrofiy 
nomlarning paydo boʻlishi, rivojlanishi, oʻzgarishi va 

---

396 
toʻgʻri yozilishini oʻrganuvchi fan.
Gidronim 
grekcha - ―gidro‖- suv, ―onima‖ - nom, suv ob'ektlarining, 
masalan, kanal, ariq, anhor, daryo, soy, jilg'a, irmoq, 
buloq, quduq, dengiz, ko‗l va qo‗ltiq, bo‗g'oz, sharshara 
kabilarning nomlarini o‗rganadi.