O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

BIOEKOLOGIYA (HAYVONLAR EKOLOGIYASI)
Kirish. Hayvonlar ekologiyasining rivojlanish tarixi,
maqsadi va vazifalari
Hayvonlar ekologiyasining rivojlanish tarixi, maqsadi va vazifalari, boshqa fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi va metodlari. Fan qishloq xo‘jalik zararkunandalaridan qarshi kurashdagi roli.
Muhit omillari haqida ta’limot
Muhit omillarining tasnifi va ta’rifi. Asosiy iqlim omillarining ta’rifi. Yorug‘likning ekologik ahamiyati. Suv quruqlik jonzotlarining yashash omili. Issiqlik omilining ekologik ahamiyati.
Populyatsiya haqida ta’limot
Populyatsiyaning tasnifi va ta’rifi. Populyatsiyaning tarkibiy qismlari. Populyatsiyalarda dinamik jarayonlar.
Biotsenozlar (jamoa) xaqida tushuncha.
Jamoaning funktsional tuzilish strukturasi.Organizmlar orasidagi munosabat tiplari; simbioz, mutualizm, raqobat, yirtqichlik (yirtqichlik keng ma’noda ishlatiladi). Turlararo munosabatlar.


Ekotizim va ularning tasniflanishi
Ekotizim–ekologiyaning ob’ekti ekanligi. Ekotizimlarning xilma-xilligi va ularning tuzilishi. Produtsentlar, konsumentlar, redutsentlar– ekotizimlarning funktsional birliklari. Ozuqa zanjiri, mahsuldorlik piramidasi.
Ekologik suktsessiya.
Tabiiy va sun’iy ekotizimlar. Moddalarning katta va kichik aylanma harakati(CNOPSH va boshqalar), energiya oqimi.
Yirtqichlik, o‘lja, ularning munosabatlari.
Hayvonlar o‘rtasida yirtqichlik, ov, o‘lja tushunchalari: simbiotik munosabat shakllari, kommensalizm, mutualizm, ular o‘rtasida o‘zaro munosabatlarni tartibga solishga urinishlar va biologik xamjamoalarda turlar aro munosabatlarning boshqarilishi kabilar bayon etiladi.
Inson faoliyatini hayvonot dunyosiga ta’siri
Insonlarning hayvonot dunyosiga ta’siri deganda: tabiatda hayotning paydo bo‘lishi, tarixi, insoniyatni paydo bo‘lishi va tabiat o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlari, tabiatga, hayvonot dunyosiga ta’sir qilishi turlari, tabiiy resurslardan foydalanish, dehqonchilik, chorvachilik, ularning tarmoqlari, zararkunanda hashoratlarga qarshi kurash, ovchilik va ovlanadigan muynali hamda boshqa hayvonlardan ratsional foyda-lanish, landshaftlarga sanoat, tarnsport vositalarining ta’siri, tabiatni o‘zlashtirish tufayli kelib chiqadigan muammolarga qaratiladi.