N mahmudov, A. Nurmonov, A. Sobirov

f 
Demak, til jamiyatga, ya’ni odamlaming o ‘zaro munosa-
* batga kirishuviga, aloqa qilishiga xizmat qiladi, shuning uchun
u ijtimoiy hodisa sanaladi.
ч____________________________________________________________ z
Mustaqillikka erishganimizdan keyin o ‘zbek tilining ijtimoiy va- 
zifalari yanada kengaydi.
1-mashq. Quyidagi so ‘zlarning o ‘zbek tilida paydo bo‘lish sabablarini
aniqlang.
Kollej, litsey, tadbirkor, fermer, tum an, viloyat.
3

---

Podshoh bir kuni vazirlariga:
— Menga eng lazzatli taom pishirib keltiringlar, — dedi.
Vazirlar maslahatlashib, unga tildan taom pishirib keldilar.
Taom podshohga m a’qul bo ‘ldi. U:
— Endi esa menga eng achchiq narsadan tayyorlangan ovqat olib 
kelinglar, — deb farmon berdi.
Bu gal ham unga tildan ovqat pishirib keldilar.
Podshohga topshiriqning ijrosi maqbul bo ‘ldi. N im a uchun?
V
3-mashq. Quyidagi maqollarni daftaringizga yozib oling va yodlang.
Tig‘ yarasi bitadi, lekin til yarasi bitmaydi. Odobning boshi — til. 
Yaxshi so‘z — jon ozig‘i, yomon so‘z — bosh qozig‘i. Yaxshi so‘z bilan 
ilon inidan chiqadi, yomon so‘z bilan pichoq — qinidan. Til — dil 
kaliti.
*4-mashq. Topishmoqlarning javobini toping. 0 ‘zingiz ham 
til, so‘z, ilm,
kitob
haqida bilgan topishmoqlaringizni o ‘rtoqlaringizga aytib bering.
1. 
Tilsiz aql o ‘rgatar. 2. Og‘izdan chiqquncha meniki, og‘izdan 
chiqqani elniki. 3. Asaldan shirin, zahardan achchiq. 4. Temir qo‘rg‘on 
ichida qizil toychoq o ‘ynaydi. 5. Bir nafasda olamni kezar.
Savollarga javob bering
1. Yer yuzidagi xalqlar nim a uchun har xil tilda gaplashishadi?
2. Til — ijtimoiy hodisa deganda nim ani tushunasiz?
3. N im a uchun yow oyi hayvonlar ichida o ‘sgan bolalar gapira olmaydi?
4. 0 ‘zbeklaming qayerlarda istiqomat qilishi haqida so‘zlab bering.
5. 
Ijtimoiy
so‘ziga izoh bering.
6. 0 ‘zingiz o ‘rganayotgan xorijiy til haqida nim alam i bilasiz?