My favourite activite is play football

Modifikatsion o’zgaruvchanlik haqida tushuncha

• O’zgaruvchanlik hodisasining asosiy qonuniyatlari.
• Modifikatsiyaning o’zgaruvchanligi.
• O’zgaruvchanlik, uning turlari va turlari.

Tayyorladi: Abdullayeva Shahnoza

Genetika nafaqat irsiyat hodisasini, balki o’zgaruvchanlik fenomenini ham o’rganadi. Organizmlarning o’zgaruvchanligi bir qator belgilar yoki xususiyatlardagi individlar o’rtasidagi farqlarda ifodalanadi. Bu farqlar ota-onasidan olgan genlarning irsiy omillaridagi o’zgarishlarga va organizmning rivojlanishidagi tashqi sharoitlarga bog’liq bo’lishi mumkin.

• Genetika nafaqat irsiyat hodisasini, balki o’zgaruvchanlik fenomenini ham o’rganadi. Organizmlarning o’zgaruvchanligi bir qator belgilar yoki xususiyatlardagi individlar o’rtasidagi farqlarda ifodalanadi. Bu farqlar ota-onasidan olgan genlarning irsiy omillaridagi o’zgarishlarga va organizmning rivojlanishidagi tashqi sharoitlarga bog’liq bo’lishi mumkin.

Aytishimiz mumkinki, o’zgaruvchanlik irsiyatga qarama-qarshi xususiyatdir. O’zgaruvchanlik evolyutsiya jarayonida tirik tabiatning xilma-xilligini aniqladi. Shaxslardagi belgilar xilma-xilligini – o’zgaruvchanlikni baholash har doim ularning fenotipik namoyon bo’lishiga qarab amalga oshiriladi. Biroq, ularning fenotipik xilma-xilligining sabablari har xil bo’lishi mumkin: genotiplardagi farq yoki bir xil genotipli organizmlarda belgilarning namoyon bo’lishining o’zgarishini aniqlagan atrof-muhit sharoitlarining xilma-xilligi.

Aytishimiz mumkinki, o’zgaruvchanlik irsiyatga qarama-qarshi xususiyatdir. O’zgaruvchanlik evolyutsiya jarayonida tirik tabiatning xilma-xilligini aniqladi. Shaxslardagi belgilar xilma-xilligini – o’zgaruvchanlikni baholash har doim ularning fenotipik namoyon bo’lishiga qarab amalga oshiriladi. Biroq, ularning fenotipik xilma-xilligining sabablari har xil bo’lishi mumkin: genotiplardagi farq yoki bir xil genotipli organizmlarda belgilarning namoyon bo’lishining o’zgarishini aniqlagan atrof-muhit sharoitlarining xilma-xilligi.

O'zgaruvchanlikning 2 shakli mavjud
Genotipik (irsiy)
Fenotipik
(irsiy bo’lmagan)
Irsiy o'zgaruvchanlik irsiy omillarning o'zgarishi bilan bog'liq. Irsiy o'zgaruvchanlikning ikki turi mavjud: kombinativ va mutatsion.
Kombinativ (gibrid) o'zgaruvchanlik ota-ona shakllarining genlarining kombinatsiyasi va o'zaro ta'siri natijasida neoplazmalarning paydo bo'lishi bilan tavsiflanadi.
Mutatsion o'zgaruvchanlik xromosomalarda strukturaviy o'zgarishlarni keltirib chiqaradi, bu organizmning yangi irsiy belgilarining paydo bo'lishiga olib keladi.
Modifikatsiyaning o'zgaruvchanligi genotipning o'zgarishiga olib kelmaydi, u bir xil genotipning organizmning rivojlanishi sodir bo'lgan va uning namoyon bo'lish shakllarida farqlarni keltirib chiqaradigan tashqi sharoitlarning o'zgarishiga reaktsiyasi bilan bog'liq.