Mustaqil ishi temperament va uning tiplari

FARG‘ONA DAVLAT UNIVERSITETI

SIRTQI BO‘LIM TEXNOLOGIK TA’LIM yo‘nalishi

2-bosqich 22.26-guruh talabasi Abdullayeva Barnoxonning

Umumiy psixologiya fanidan tayyorlagan

 

Mustaqil ishi

TEMPERAMENT VA UNING TIPLARI

• Reja: 1. Temperament haqida umumiy tushuncha. 2. Temperament haqidagi tarixiy qarashlar.
• 3. Temperamentning tiplari

Temperament haqida tushuncha

• Insonning ruhiy olami beto‘xtov harakatlar majmuasidan iborat bo‘lib, biri
• ikkinchisini bevosita taqazo etadi va ular o‘zluksiz zanjir tizimiga o‘xshash tarzda
• hukm suradi. Xuddi shu bois shaxs ruhiyatida tashqi atrof-muhit to‘g‘risidagi
• taassurotlar, o‘tmish xotiralari, kelajak yuzasidan ijodiy hayollar, ezgu niyatlar,
• xohish istaklar, maqsad va tilaklar, mulohaza, fikr va muammo, hissiy
• kechinmalar, irodaviy sifatlar o‘zluksiz tarzda o‘zaro o‘rin almashtirib turish
• evaziga ontogenetik dunyoga mustahkam negiz hozirlanadi. Ruhiy olam kechishi,
• uning sur’ati, mazmuni, shakli, ko‘lami, xususiyati, xislati, sifati, mexanizmi
• alohida, yakkahol insonda rang-barang tarzda namoѐ(n bo‘lishi ko‘zatiladi.

Psixologiyada temperamentga taalluqli individual dinamik xususiyatlar o‘rtasida muayyan darajada tafovut mavjudligi alohida ta’kidlanadi, ular orasidagi farqlarni ajratib ko‘rsatish maqsadida quyidagicha belgilar kiritiladi va o‘ziga xos tarzda tavsiflab beriladi, ularning ayrimlarini ajratib ko‘rsatish maqsadga muvofiq:

1 Favqulotda temperamentning bir xil xususiyatlari motiv, psixik

• 1 Favqulotda temperamentning bir xil xususiyatlari motiv, psixik
• holat va hodisalardan farqli o‘laroq, aynan shu shaxsning o‘zida, uning turli faoliyatlarida, muomalasida ifodalanadi.
• 2 Temperament xususiyatlari tabiiy shartlanganlik omiliga taalluqli
• bo‘lganligi tufayli inson hayoti va faoliyatining (umrining) davomida yoki uning muayyan bir bo‘lagida (ta’sirga beriluvchanligi sababligidan qat’iy nazar) barqaror, o‘zgarmas va mustahkamdir.
• 3 Yakkahol shaxsga dahldor temperamentning turli xususiyatlari o‘zaro bir-biri bilan g‘ayriqonuniy ravishda birlashgan bo‘lmasdan, balki ular o‘zaro bir-biri muayyan qonuniyat asosida mujassamlashib, xuddi shu xususiyatlar
• uning tiplarini tavsiflovchi o‘ziga xos to‘zilmani vujudga keltiradi.

"Melankolik" turining xususiyatlari

• "Melankolik" turining xususiyatlari
• Bunday odamlar hamma narsani o'ylashni yaxshi ko'radilar, tahlil qilish uchun moyil bo'lib, hamma narsani qismlarga ajratishni istaydilar, "o'z-o'zini qazish" bilan shug'ullanadilar. Odatda, ularning barchasi juda zaifdir va qo'pol so'zlar ularni uzoq vaqt o'zlarini qamrab olishi va ruhiy tushkunlikka tushishiga olib kelishi mumkin. Bunga yo'l qo'ymaslik uchun bunday odamlar orqaga chekinib, o'zlarining ichki dunyosiga hech kimni kiritsin.

2.Temperament haqidagi tarixiy qarashlar.

• 2.Temperament haqidagi tarixiy qarashlar.
• Qadimgi yunon olimi Gippokrat ta’limotiga binoan, insonlarning
• temperament xususiyatlari jihatidan o‘zaro bir-biridan tafovutlanishi, ularning tana
• a’zolaridagi suyuqliklarning (xiltlarning) turlicha nisbatda joylashuviga bog‘liq
• ekanligi tasavvur qilinadi. Gippokrat ta’biricha, inson tanasida to‘rt xil suyuqlik
• (xilt) mavjud bo‘lib, ular o‘t ѐ(ki safro (yunoncha «chole»), qon (lotincha sanguis
• ѐ(ki sanguinis), qora o‘t (yunoncha melas «qora», chole «o‘t»), balg‘am (yunoncha
• «phlegma») kabilardan iboratdir.

I.P.Pavlov temperament ham shartli reflektor faoliyatining individual xususiyatlarini keltirib chiqaruvchi omillar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, degan xulosa chiqaradi. I.P.Pavlov ta’limoti bo‘yicha, shartli reflekslar paydo bo‘lishining individual xususiyatlari ro‘yobga chiqishining sabablari nerv sistemasini xususiyatlari mohiyatidandir. Unga ko‘ra quyidagi 3 ta xususiyatni ajratib ko‘rsatadi:

• 1) qo‘zg‘alish va tormozlanish jarayonlarining kuchi;
• 2) qo‘zg‘alish kuchi bilan tormozlanish kuchi o‘rtasidagi muvozanatlilik darajasi;
• 3) qo‘zg‘alishning tormozlanish bilan almashinish tezligi yoki nerv
• jarayonlarining harakatchanligi.

Etiboringiz uchun raxmat!

• Etiboringiz uchun raxmat!