Mustaqil ishi mavzu: tok transformatorlari

Tok transformatorining ulanish sxemasi va
vektor diagrammasi
Tok va kuchlanish transformatorini loyihalashda birlamchi chulg‘amning Z₁ va keltirilgan ikkilamchi chulg‘amning Z`₂ to‘la qarshiliklarini imkoni boricha kamaytirish tadbirlari hisobga olinadi.

Bo‘lingan chulg‘amli transformatorlar

Ishlab chiqarish korxonalarining bosh pasaytiruvchi podstansiyalarida ko‘pincha ikki chulg‘amli transformatorlar bilan bir qatorda past kuchlanishli chulg‘ami bo‘lingan transformatorlardan ham foydalaniladi.
Bo‘lingan chulg‘amli transformatorlarda ikkita ikkinchi chulg‘am bo‘lib, ularning har biri transformatorning nominal quvvatini 50% ga hisoblangan bo‘ladi. Bo‘lingan chulg‘amlarda kuchlanish bir xil kattalikda bo‘lmaydi. Agar korxonalarda 6,10 KVli isteomolchilar o‘rnatilgan bo‘lsa, bo‘lingan chulg‘amli transformatorlarni qo‘llash elektr taominoti sistemasida yuqori samaradorlikka erishish imkonini beradi..
Bo‘lingan fazali transformatorning chulg‘amlari orasida magnit bog‘lanish bo‘lmaydi. Shuning uchun bu transformatorni ikkita mustaqil ikki chulg‘amli transformator deb hisoblansa ham bo‘ladi.
Bo‘lingan fazali transformatorlarda iloji boricha qavariq ustunli (brone ustunli) magnit sistemani qo‘llash kerak, chunki ikki ustunli sistemada magnit oqimlarning farqi F₂ - F₃ konstruktiv elementlar orqali oqib o‘tib trans-formatorlarda qo‘shimcha quvvat isroflarini vujudga keltiradi. Bo‘lingan chulg‘amli transformatorlarning qisqa tutashuv to‘la qarshiliklari ikki chulg‘amli trans-formatorlarnikidan ikki marta katta bo‘lganligi uchun qisqa tutashuv toklari ikki chulg‘amli transformatorlarnikiga nisbatan kichik bo‘ladi. Shuning uchun keyingi paytlarda bo‘lingan chulg‘amli transformatorlar ishlab chiqarish korxonalarida keng qo‘llanilmoqda. Bo‘lingan fazali transformatorlar tez o‘zgaruvchan isteomolchilar o‘rnatilgan korxonalarda ko‘proq qo‘llaniladi. Bunda transformatorning bitta chulg‘amiga tez o‘zgaruvchan isteomolchilar ulansa, ikkinchi chulg‘amga kattaligi o‘zgarmas isteomolchilar ulanadi.
Bo‘laklarning magnit yurituvchi kuchlari F - magnit maydon kuchlanganligi orqali quyidagicha aniqlanadi:
F = HL
Bundan foydalanib mashinaning magnit yurituvchi kuchi uchun biz quyidagi ifodani yozishimiz mumkin:
2F_ + 2F_z + 2F_a + 2F_m + 2F_ya=2F_q= 2W_qi_q (10-6)
bu yerda:W_q- qo‘zg‘atish chulg‘amlarining o‘ramlar soni; i_q- qo‘zg‘atish toki.

Xavo bo‘shlig‘idagi magnit maydon va magnit yurituvchi kuch

Xavo bo‘shlig‘idagi magnit yurituvchi kuch to‘la magnit yurituvchi kuchining (60¸70%) ni tashkil etadi. ‘avo bo‘shlig‘idagi magnit maydonning tarqalishi juda murakkab xarakterga ega. ‘avo bo‘shlig‘idagi magnit maydon formasiga yakor va qutb o‘zaklarining yuzalarini tekisligi, yakor va qutb o‘zaklaridagi pazlar (34-rasm) sovutish kanallari (35-rasm) katta taosir ko‘rsatishadi.
Yakorning tashqi yuzasidagi chulg‘amning seksiyalarini joylashtirish uchun hosil qilingan pazlar havo bo‘shlig‘ining magnit o‘tkazuvchanligini o‘zgartiradi. Yakorning magnit o‘zagini sovutish uchun paketlarga bo‘lingan bo‘lsa (34-rasm) va qutb o‘zaklarida kompensatsiyalovchi chulg‘am seksiyalarini joylashtirish uchun pazlar hosil qilinganda havo bo‘shlig‘idagi magnit maydon formasi yana murakkab xarakterda bo‘ladi. Shuningdek yakorni sovutish uchun magnit o‘zakdagi aksial kanallar ham magnit oqimga taosir ko‘rsatadi.
Xavo bo‘shlig‘ini o‘tkazuvchanligini bunday o‘zgarishini havo bo‘shlig‘ining koeffitsientlari K_1, K_2, K_3… - lar yordamida hisobga olish mumkin.