Mövzu Tullantı sularının təmizlənmə prinsipləri

Mövzu 5. Tullantı sularının təmizlənmə prinsipləri
Fənn: Bioekologiya mühəndisliyi
Məmmədzadə Nəzrin
İmanquliyeva Fəzilə
Ağazadə Cavid
İsgəndərli Sadiq
Hüseynov Elşən
Nəbiyeva Sevinc
Tullantı sularının xarakteristikası
Suyun əsas hissəsi sənayedə, kənd təsərrüfatında və məişətdə tətbiq olunur.
İstifadə olunmuş suyun əsas hissəsi şəhər və sənaye tullantı suları şəklində su hövzələrinə qaytarılır.
Tullantı suyu – tərkibində əlavə qarışıqlar saxlayan, ilkin tərkibini və fiziki xassələrini dəyişən istehsalat və ya təsərrüfat fəaliyyətinin ikinci məhsullarıdır.
Təbii suların çirklənməsinin əsas mənbələri – qara və əlvan metallurgiya, kimya, neft, qaz, daş kömür, sellüloza – kağız sənayeləri, k/t (əkinçilik, intensiv heyvandarlıq) kommunal təsərrüfatı hesab olunur.
Xəstəlik və epidemiyaların baş verməsi və yayılması suyun çirklənmə xarakteri və dərəcəsindən asılıdır.
Dünyada xəstəliklərin 80%-i içməli suyun kifayət qədər keyfiyyətli olmaması ilə bağlıdır.

NECƏ OLUR Kİ SU ÇİRKLƏNİR?

• fabrik və zavodların çirkli tullantıları
• kanalizasiya , məişət tullantıları
• çaylara atılan məişət tullantıları
• həşəratları qıran zəhərli püskürtülər
• maşınlardan çıxan tüstülər
• İNSANLAR

Çirkləndirici komponentlər dörd qrupa bölünür:
Suspenziya və emulsiya tipli asılqanlar
Коllоidlər və yüksəkmolekullu birləşmələr
Suda hall olmuş qazlar və üzvi mаddələr
Duzlar, turşulаr və əsаslаr
01
02
03
04

Tullantı suların xarakteristikası

1. Spesifik zəhərləуiсi xassəli qeyri-üzvi qatışıqları olan sulаr
2. Spesifik zəhərləуiсi xassəli qeyri-üzvi qatışıqları olmауаn sulаr.
3. Spesifik zəhərləуiсi üzvi qatışıqları olmауаn sulаr.
4. Spesifik zəhərləуiсi üzvi qatışıqları olan sulаr.
ÇİRKLƏNDİRİCİLƏR
həll olan çirkləndiricilər;
01
minеrаl çirkləndiricilər;
04
həll оlmауаn çirkləndiricilər
02
üzvi çirkləndiricilər;
05
kolloid çirkləndiricilər.
03
bioloji çirkləndiricilər
06
Çirkləndiricinin fiziki halına gоrə:
Çirkləndiгicinin təbiətinə görə:
07
bakterial çirkləndiricilər;
minеrаl çirkləndiricilər
Mineral maddələrlə çirklənmə – bu növ çirklənmədə aktiv iştirak edən qum, gil, duzlar, qələvilər, turşular, mineral yağlar, şlak, radioaktiv tullantılar və s. qeyri-üzvi maddələrdir.
Bu maddələr suyun fiziki, kimyəvi, orqanoplastik xassələrini pisləşdirir və canlıları zəhərləyib məhv edir.
Bu növ maddələrin su mənbəyinə atılması qəti qadağan edilməlidir.
Üzvi
çirkləndiricilər
Üzvi çirkləndirici maddələr – bu növ çirklənmədə meyvə, tərəvəz, bitki, kağız, heyvan qalıqları, yapışqan maddələri və s. göstərmək olar.
Bu növ maddələr suda karbon və azotu çoxaldır və onlar zəhərli olduğundan suyu istifadə üçün yararsız edir.
Üzvi çirkləndirici maddələrin oksidləşməsinə çoxlu miqdarda oksigen sərf olunur, suda oksigen çatışmazlığı yaranır və bu da suda zəhərli göy-yaşıl yosunun inkişafına səbəb olur.
Nəticədə suyun dadı dəyişir, müxtəlif iylər yaranır və şəffaflığı itir.
Bakterial-bioloji çirklənmə
Burada mikroorqanizmlər, göbələklər və xırda yosunlar çirklənmədə əsas rol oynayır.
Belə növ çirkləndirmə təbiətinə görə üzvi çirklənməyə aid ola bilər.
Belə sular istifadə olunduqda müxtəlif infeksion xəstəliklərlə üzləşmək qaçılmaz olur.