Microsoft Word Sahin Fazil. Yaponiya Sefernamesi doc
Yüklə 213,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Йапонийа сяфярнамяси
- Şahin Fazil
- Tokio, 25 fevral
Йапонийа сяфярнамяси 181 Mərmərə Universitetində oxumuş, İsveç ölkəsinə getmiş, Stokholm Universitetində təhsil almışdır. 2006-cı ildən bu vaxtadək Yaponiyanın Azərbaycan səfirliyində III katib vəzifəsində çalışır. Dr. Gursel Yaponiyadan mənim nə kimi təəssürat aldığımı soruşdu. Dedim: - Mən burada gördüyüm şəhərlərin təmizliyinə heyranam. Hər tərəf o dərəcədə tər-təmizdir ki, istər qar, istərsə də yağış yağsın, adamlar və maşınlarda qətiyyən palçıq izi görünmür. Asfaltın qapqara rəngi məni valeh etdi. Elə bil yerə indicə döşəyiblər. - Hə, keçən həftə Xarici İşlər Nazirinin müavini Araz Əzimov da Tokioda idi. O, çox səfərlərdə olduğunu, amma belə təmiz şəhər görmədiyini söylədi. Gursel mənə müxtəsər şəkildə Yaponiya tarixindən danışaraq yapon əlifbası barədə bu mə’lumatı da verməyi unutmadı: - İki yapon əlifbası var: hiragana və katakana. Hiragana qədimdən mövcud olan yapon sözlərini, katakana isə alınma sözləri ifadə edir. Bunlardan başqa «kanei» adlanan ieroqliflər də var. İeroqliflər VI əsrdə Koreya vasitəsilə Çindən gəlib çıxıb Yaponiyaya. Bu ölkədə gərək ən azı 2000 ieroqlif biləsən ki, gündə çıxan qəzet və jurnalları oxuyasan, kitablardan istifadə edəsən. Bunları da dəqiqləşdirdim ki, Yaponiyanın 68 min adası var. Onu da bildim ki, dünyada ən çox ada olan ölkə İndoneziyadır. Yaponların ən böyük adaları Honşui, Hokkaydo (bu adanın ərazisi Azərbaycan boydadır), Kyuşi və Şikonodur (Bu adaların adları «Yaponlar» kitabında Xonsyu, Xokkaydo, Kyusyu və Sikoki kimi yazılmışdır. Bax: səh.7). Şahin Fazil 182 Bir qədər sonra biz səfirliyimizin bu iki əməkdaşı ilə sağollaşdıq. Yolüstü, «Türk restoranı»na getdik. Sahibi cavan bir türkdür. Xanımının yapon olduğunu bildirdi. Bu restoranda bol çeşidli türk yeməkləri verilir. Pulunu əvvəlcədən ödə, hansı xörəkdən nə qədər istəyirsən ye, heç bir məhdudiyyət yoxdur. Otelimizə qayıtdıq. Əlbəttə, bu günün təəssüratı çox böyük oldu. Diqqətlə seyr etdim Tokionun bə’zi görməli, gəzməli yerlərini: Təkbeyt Qocayam, görmədəyəm bəlkə də son məmləkəti, Deyirəm möcüzə imiş bu yapon məmləkəti. Axşam yenidən möcüzəli Tokionu gəzməyə çıxdıq. Sabah Narita aeroportundan Moskvaya uçmalıyam inşallah. Bu gün... bu gün isə bu şe’ri yazdım: Dilənçi görmədim mən. Çox yeri alqışladım Yapon məmləkətində. Yaponları xoşladım Yapon məmləkətində. Vətəndaş ləyaqəti, Samuray sədaqəti, Kamikadze cür’əti Yapon məmləkətində. Haraya üz çevirdim, E’cazı, sehri gördüm. Йапонийа сяфярнамяси 183 Şəfqəti, mehri gördüm Yapon məmləkətində. Dedim ki, ey kaş atım- Ayrılığa daş atım- Şirin günlər yaşadım Yapon məmləkətində. Xudahafiz! Gedim mən! «Yaşa, var ol» dedim mən... Dilənçi görmədim mən Yapon məmləkətində. Tokio, 25 fevral Mən bir qədər yuxarıda samuraylar haqqında yazacağımı bildirmişdim. İndi o comərdlərdən söz açmağı bir qədər də ləngidirəm. Çünki, bu şe’rin son iki misrasında Yaponiyada dilənçi görmədiyimi vurğulamışdım. Amma, məndən 26 il əvvəl bu ölkədə olmuş Bəkir müəllimin «Yaponiyada gördüklərim» məqaləsini bir daha xatırladım. Hörmətli akademik «dilənçi» ifadəsini işlətməsə də, Tokioda «harınlar və aclar»ın olduğunu yazır: «Müasir Tokio milyonçular və müflislər, sənaye sahibləri və işsizlər, harınlar və aclar, zəngin malikanələr və evsiz-eşiksizlər şəhəridir, göz qamaşdıran otellər, min bir ne’mətlə zəngin restoranlar, xudmani şadyanalıq guşələri, kabare, striptiz və qumarxanalar pul kisəsi dolu olanlar üçündür. Xüsusən malın bolluğundan və çeşidin əlvanlığından partlamaq dərəcəsinə gələn mağazaların qapıları ağzında köhnə karton qutulardan özünə «balış», yonqardan «yorğan» Şahin Fazil 184 düzəldib gecələyənləri görmək çox ağır idi» (Bax: Bəkir Nəbiyev. Göst. kitab, səh.699). Mən hörmətli akademikin sözlərinə qətiyyən şübhə etmirəm. Bəkir müəllim görmədiyini yazmaz. Amma, mən onun gördüyünü görmədim. Bir də ki, mən Bəkir müəllimdən çox sonra Yaponiyaya gəlmişəm. Tokio isə ildən-ilə, aydan-aya deyil, gündən-günə varlanır, gözəlləşir... İndisə, samuraylar haqqında: «Samuraylar yerli feodalların silahlı drujinaları kimi tarixə gəldilər. Onlar kəndli və xidmətkarlar zümrəsindən idilər... onlardan sahibkara yalnız kor-koranə sədaqət, döyüşdə isə sücaət tələb olunurdu. Amma vaxt ötdükcə bu xüsusiyyətlər az göründü. Hərbi iş peşəkar məşğələyə çevrildiyi vaxt, xidmətdə irəliləmək çin dilini və əlifbasını bilməyi tələb etməyə başladı. Samuraylar yavaş-yavaş orta əsrlər mədəniyyətinin mürəkkəb sisteminə qoşuldular. Dini baxımdan onları buddizm sektası olan «Zen» 1 cəlb etdi...» («Yaponlar» kitabı, səh. 160). 1 «Дзен» ифадяси йапонъа «зен» кими тяляффцз олунур, амма рус дилиндя олан ядябиййатда «зен» нядянся «дзен» кими йазылмышдыр (мясялян бах: «Йапонлар» китабы, сящ.177-225). Зен, йахуд зен-буддизм Йапонийада цч ясас сектадан – Сото, Риnдзай, Обакудан ибарят олмушдур. «Зен» сюзцнцн мя’насы «ишыгланмаг, нурланмаг, дяринлийя баш вурмаг, фикря чох дяриндян гапанмаг» олуб, ХЫЫ ясрин сонларындан Йапонийада йайылмаьа башламышдыр («зен» Чин дилиндя «чан» кими тяляффцз олунур вя еля Чин дилиндян яхз олунмушдур). Зени дяриндян билян шяхч она верилян суалын мя’насыны билмякдян ютрц формал-мянтиги фикирдян чыхыш етмяйиб шцуралты тясяввцр fikri ilə ъаваб вермялидир: Мясялян, «Сян доьулушундан яввял кимя охшайырдын?» Классик щайку ше’рляринин яксяриййяти зен цслубунда йазылмышдыр: Эюрцнцр ки, ъоъуглуг вахты Анан сянин бурнуну аз чякиб, Yüklə 213,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|