Microsoft Word saat sekt r profili-alper doc
Yüklə 212,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I.3.2. Zaman Bölgeleri
- I.3.3. Dünden Bugüne Kullanılan Saatler Gnomon
- Güneş Kadranı
- Akışkan Prensipli Saat Ölçüm Cihazları
- Kum saati
2 Güneş saati, kum saati, kol saati gibi çok çeşitli saatler vardır. Hayatımız zaman dilimlerine göre ayarlanmış olup, bunun için dünya bile dilim dilim edilip meridyenlere bölünmüştür.
Bir gün, her saati 60 dakikadan ve her dakikanın 60 saniyesinden oluştuğu 24 saatten meydana gelir. Her yeni gün gece yarısında 00’da başlar. 24 saatte yani 23.59.59 da biter. Her gün 1 saati 60 dakikadan 1440 dakika ve her dakika 60 saniyeden 86400 saniye eder. Her saniye ise kendi ondalıklarına bölünür. Saniye, Systeme International d’Unites’in bir birimidir. İlk olarak 1 güneş gününün 86400 de biri olarak kabul edilmiştir.
Sözkonusu tarif, yerkabuğu seviyesi ya da aysberglerin parçalarına göre bazı küçük düzensizliklere yol açması, dünyanın hız seviyesi farkları yaratması nedeniyle sorgulanmıştır. Zaman, modern teknoloji ile atomik bir işlemci gibi ölçülmektedir. Böylece standart metre de yeniden atomik saatin kullanılması tariflenmiş olup 1983 yılından beri, metre havasız bir tüp içerisindeki ışığın kat ettiği mesafe olarak 1/299.792.458 saniyedir.
Eşitlenmiş Evren Zamanı (UTC), Uluslararası Atomik Saat (IAT) dünyanın tüm köşelerindeki 150 adet Atomik Saat makinesi tarafından alınan ortalama değer demektir. Bu saatler yılda 2 saniyeden fazla hata yapmamaktadır. Böyle küçük dalgalanmalı farklar (muhtelif dünya köşelerindeki saatler) pratik bir zaman skalasının takdimi olup, UTC nerede olursa olsun IAT’nin 1 saniyesi UTC’nin 1 saniyesidir. Bu zaman hesabının 30 Haziran ve 31 Aralık’ta 1 saniye eklenerek ya da çıkarılarak Astronomik Saate uydurulması gerekmektedir.
UTC, 0 meridyen referans olarak alınmakta (GREENWICH), GMT çok fazla kullanılmamaktadır. Uluslararası anlaşma 1972 yılında İsviçre’de onaylanmıştır.
Gezegenimizde gün ortası, güneşin meridyen karşısında herhangi bir noktada durduğu andır. Bundan dolayı, her yerin ayrı bir gün ortası olacaktır. Öyleyse, Kuzey, Güney yönü hariç dünyanın doğu ya da batısında ilerliyorsak, sürekli saatimizi ayarlamamız gerekmektedir. Yerel zaman ise, yerin herhangi bir parçasındaki zamana uydurulması kolay olmayan ve üstelik UTC’nin herhangi verilmiş bir meridyen için kullanılması da uygun bulunmayan bir durumdur. . Örneğin, Greenwich, tüm gezegen için gün ortasında güneşin gökteki pozisyonuna uymamaktadır. Ortak bir nokta bulunarak küre her biri 15 derecelik 24 bölgeye bölünmüştür. Greenwich Meridyen, birinci bölgenin ekseni olup adı, Batı Avrupa Bölgesidir.
Bir bölgedeki bütün zamanlar aynıdır. Gerçekte ülkeler, baş ve bitiş sınırları ile uygun zamanı kullanırlar. Hatta bazı koşullarda yaz ya da kış saati adı altında ileri ya da geri alırlar. Prensipte dakika ve saniye aynı kalıp, saat değişecektir. Bunun adı Zaman Farkı’dır. Meridyen hesabına göre doğu yönünde ileri seyahat ediyorsak saatin 1 veya daha fazla ileri alınması gerekirken, batıya yolculuk yaparken de geri alınması gerekmektedir.
3 Doğuya doğru giden bir yolcu, geçtiği her bölgede saatini 1 saat geri almalıdır. Greenwich (İngiltere)’den yola çıkan ve 12. bölgeye varan kişi 12 saat ilerlemiş sayılarak, saatini ileri almış olur. Tersi durumda ise her yeni bölgeye ulaşıldığında 1 saat geri gidilmiş olup 12. bölgeye varıldığında 12 saat geri gidilmiş olacaktır. İki yolcunun arasındaki fark artık 1 gün olmuştur. Burada hayali bir hat kuzeyden güneye varır (Pasifik Okyanusu boyunca) ve adı Uluslararası Gün Hattı’dır ki gün burada değişir.
Güneş cihazları, prensipte güneş ışığının gün içerisinde değişen pozisyonlarının derecelenmiş bir yüzey üzerindeki gölgesiyle çalışmaktadır.
Saat çeşitleri aşağıda sıralanmıştır: - kol saati - masa saati - kum saati - uyku saati - su saati - cep saati vb...
çubuktan, kolon ya da tay sütun gösterge ile buna dik yatay yüzeyden yapılmıştır. Gnomon, güneş ışığının, çubuk üzerinden yerdeki yatay yüzey üzerine günün parçalarına denk gelen bölümlerinde oluşturduğu gölgelere (örneğin, en kısa ve çubuğun dibine yakın gölge öğle saatini) göre zamanı göstermektedir. Gün gölgenin değişik açılarına göre eşit aralıklara bölünmüştür.
da dikey olabilen ancak dünyanın eksenine paralel bir cihaz tipidir. Mısırlılardan çok sonra Yunanlılar ve Romalılar da kullanmışlardır. En parlak kullanılma dönemi Ortaçağ ve Rönesans olsa da günümüzde de kullanılmaktadır. Güneş kadranlarında gerçek zaman ve yaklaşık zamanı gösteren dairesel göstergeler bulunmaktadır.
Diğer zaman ölçme cihazları ise Altimetrik Güneş Çemberi, Sheppard Saati ve Polos sayılabilir.
parçasının karşılığı kum tanesi, su ya da yağ miktarının bir kapta, çapı belirlenmiş delikten akmasına dayalı güneş yokken de çalışabilen cihazlardır. Kum saati: Birbirlerine bir delikle bağlı olan iki cam kabın içlerinde önceden bilinen bir süre karşılığında kum hacmi bulunmakta ve üst kaptan akmaya başlayan kum alt kapta birikince ters çevrilerek ölçüm yapılmaktadır.
Yüklə 212,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|