Microsoft Word dissertasiya docx
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
137 1. Gömrük rüsumları hər bir əmtəə qrupu üzrə orta səviyyədə müəyyənləşdirilməli və sonra hər bir konkret mal mövqeyinə görə dəqiqləşdirilməlidir; 2. Gömrük rüsumlarının müəyyənləşdirilməsi daxili və dünya qiymətləri arasındakı fərqlə əsaslandırılmalıdır; 3. Gömrük rüsum normaları malların emal dərəcəsi artdıqca artmalıdır. Yəni xammal üçün aşağı, yarımfabrikat üçün orta və hazır məhsul üçün yüksək gömrük rüsumları müəyyən edilməlidir; 4. stehsalı çox əmək sərfi tələb edən məhsullar üçün yüksək rüsumlar müəyyən olunmalıdır; 5. Yüksək texnoloji, elm tutumlu və idxalında dövlətin maraqlı olduğu məhsulların idxalına aşağı rüsum normaları tətbiq edilməlidir; 6. Rüsum normaları müəyyən olunarkən dövlətin idxal siyasəti, sosial siyasəti, daxili bazarın vəziyyəti, anoloji malların istehsalının vəziyyəti və onların istehsalının inkişaf perspektivləri nəzərə alınmalıdır; 7. Rüsum normaları elə müəyyənləşdirilməlidir ki, ölkə iqtisadiyyatının strukturunda mütərəqqi dəyişiklikləri təmin etsin; 8. Rüsum normaları müəyyənləşdirilərkən xarici ölkələrlə əməkdaşlığın səviyyəsi, əmək kooperasiyasının vəziyyəti və ticarət əlaqələrinin inkişaf perspektivləri nəzərə alınmalıdır; 9. Rüsum normalarının müəyyənləşdirilməsində ən əsas amil kimi dövlətin iqtisadi təhlükəsizliyi götürülməlidir. Xüsusi əhəmiyyət kəsb edə biləcək məsələlərdən biri də ölkəmizdə azad iqtisadi zonaların yaradılmasıdır. Bununla bağlı dövlətin müvafiq proqramları mövcuddur, ardıcıl danışıqlar aparılır və müvafiq hazırlıq işləri görülür. 124 Xarici iqtisadi əlaqələr sahəsində təsərrüfat-təşkilatçılıq tədbirləri və milli iqtisadi inkişaf strategiyası iki əsas istiqamətə yönəldilmişdir: 1. Az bir zaman kəsiyində qeyri-neft sektoru məhsulları sahəsində beynəlxalq bazara genişmiqyaslı 124 Abdullayev A. A., Xanlarov . F., “Azərbaycan Dövlətinin investisiya strategiyası” // AMEA, xəbərlər, iqtisadiyyat, humanitar və ictimai seriyası, Bakı, Elm, 2003 138 çıxmaq imkanı məhdud olduğu üçün, yerli firmaların daxili bazarda xarici şirkətlərlə sağlam rəqabət apara bilməsi üçün geniş imkanlar yaradılmalıdır. Milli bazar, beynəlxalq müqavilə və hüquq normalarına uyğun olaraq qorunmaqla yanaşı, əsas diqqət firmalar tərəfindən rəqabətqabiliyyətli məhsullar istehsalının təmin edilməsinə yönəldilməlidir. 2. Açıq iqtisadiyyat modelini yekdilliklə seçmiş Azərbaycan dünya bazarında da bərabər hüquqlu tərəf kimi fəal iştirak etməlidir. Latın Amerikası, Cənub-Şərqi Asiyanın yeni sənaye ölkələrinin təcrübəsi və Türkiyə “möcüzəsi” göstərdi ki, müasir mərhələdə geriliyin az bir zaman kəsiyində aradan qaldırılması və sıçrayışlı iqtisadi inkişafın yeganə yolu daxili bazarın tələblərini ödəməklə yanaşı, ixracat potensialının sürətli artımını təmin etmək, dünya ilə sıx inteqrasiyaya nail olmaqdır. Yeni texnika və texnologiyanın kilid həlqəsi olan valyuta ehtiyatlarının artırılması üçün idxalı əvəzetmə siyasəti ilə ixracyönümlü iqtisadi inkişaf strategiyası optimallaşdırılmalıdır. Xarici iqtisadi əlaqələrin iqtisadi tənzimlənmə metodlarının və xarici iqtisadi ə laqələrin institusional tənzimlənmə strukturunun yaradılması olduqca mühümdür. Bir çox əmtəələrin defisitli və qiymət disproporsiyalarının mövcud olduğu şəraitdə ə mtəələrin istehlakçıları və təchizatçıları ilə hesablaşmalarda yeni bazar metodlarının həyata keçirilməsi az önəmli deyil. Xarici ticarət həcmi ilə eyini zamanda, ixrac və idxal effektivliyinin yüksəldilməsi məsələsi də qaldırılmalıdır. stehsalçıların ixraca yönəldilməsi isə yalnız iqtisadi metod və rıçaqlarla mümkün olur. 125 Müasir maliyyə inqilabının digər tərəfi – beynəlxalq maliyyə inteqrasiyası, daxili və beynəlxalq maliyyə bazarları arasında mövcud olan sərhədlərin aradan qaldırılması və onlar arasında çoxtərəfli əlaqələrin yaradılması ilə bağlıdır. Elə bir şə rait yaradılmalıdır ki, maliyyə kapitalı maneəsiz olaraq daxili bazardan beynəlxalq bazara və əksinə hərəkət edə bilsin. Ölkə daxilində əlverişli iqtisadi və maliyyə mühiti yaradılarsa, milli kapitalın xaricə axması problemi də öz-özünə aradan qalxa bilər. Ölkəmizin beynəlxalq maliyyə inteqrasiyası sürətlənərsə, nəhəng maliyyə institutları öz filial və nümayəndəliklərini açarlar. Beynəlxalq maliyyə sisteminin 125 Samirə Əli qızı Eyvazova, “Avropa ttifaqının yeni qonşuluq siyasəti və Azərbaycan Respublikası: iqtisadi ə məkdaşlığın beynəlxalq hüquqi problemləri”, hüquq üzrə fələsə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı, Bakı, 2013 139 hərəkətverici mühərriki rəqabət, rəqabətin yaratdığı dinamik güc isə maliyyə yenilikləridir (innovasiya). Azərbaycanın qlobal maliyyə-iqtisadi mühitə inteqrasiyasının səmərəliliyi birbaşa olaraq maliyyə yeniliklərinin ölkəyə geniş miqyaslı axınından asılıdır. Ona görə də pul-kredit siyasəti həmin prosesin hərtərəfli təşviqinə yönəldilməlidir. Ölkədə investisiya mühutinin yaxşılaşdırılması və ölkə iqtisadiyyatına yönəldilən xarici investisiyaların tənzimlənməsi sahəsində dövlət siyasətinin davam etdirilməsi ilə bərabər, ölkə daxili investisiya vəsaitlərinin dünya bazarlarına çıxarılması da ölkənin iqtisadi imkanları daxilindədir. Valyuta liberallaşdırılması idxalat sahəsində məhdudiyyətlərin qlobal maliyyə- iqtisadi mühitə inteqrasiyası üçün mühüm amillərdən biridir. Bu sahibkar azadlığını təmin edən tədbirdir. Lakin bu məsələdə həddən artıq ehtiyatlı olmaq lazımdır. Müasir şəraitdə hər şeydən əvvəl, xarici transmilli şirkətlərin güclü rəqabətinə məruz qalan daxili bazar liberallaşdırılmalıdır. Daha geniş valyuta liberallaşdırılması aparılarkən nəzərə almaq lazımdır ki, bütün dünya ölkələrində valyuta ə məliyyatlarına tam azadlıq yalnız həmin ölkələr dayanıqlı iqtisadi artım müstəvisinə çıxdıqdan sonra verilmişdir. Xarici valyuta ilə əməliyyatların tam liberallaşdırılması milli sahibkarların, yalnız daxili bazarda fəaliyyət göstərən hissəsinin rəqabət mövqeyini möhkəmləndirmir, əksinə zəiflədir və onların beynəlxalq əmək bölgüsündə iştirakını çətinləşdirir. Orta müddətdə normativlərin işlənib hazırlanması sisteminin təkmilləşdirilməsi məqsədilə aşağıdakılar təklif olunur: - Bütün sahələr üçün valyuta ayırmaları ilə bağlı normativlərin tətbiqi; - Sahə prinsipindən əmtəə prinsipinə tədricən keçidlə bağlı normativlərin qəbulu; - Valyuta gəlirlərinin mərkəzləşdirilmiş yerli fondlara transferi ilə bağlı vahid prinsipin qəbulu. Daxili bazar qiymətləri və dünya bazar qiymətləri arasında böyük fərqlər olduğu şəraitdə, xarici iqtisadi əlaqələrin yeni tənzimlənmə alətləri ixrac və idxal vergisi sayılır. Xarici iqtisadi əlaqələrin digər önəmli iqtisadi tənzimləmə alətləri Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|