Microsoft Word BÄ°LÄ°msel eksen 20++

Bilimsel Eksen-Sicientific Axis-Научный Меридиан/Yıl-Year-Год 2017/Sayı-Number-Число 20
 
 
55
8) Meydan Larousse/Büyük Lügat ve Ansiklopedisi (Ant-Bas), Cilt: 2, Sabah 
Yayınları. 
Not: a) “Ayine”, s. 392. 
 b) Ayna, s. 394-397 
9)  ONAY,  Ahmet  Tâlat;  Eski  Türk  Edebiyatında  Mazmunlar,  (Hazırlayan: 
Doç. Dr. Cemal Kurnaz), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 77, Ankara 1992.  
Not: Ayine, s. 55-59 
10) PALA, İskender; Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, Cilt : 1, Kültür Bakan-
lığı Yayınları 1018 Kaynak Eserler Dizisi 24, Sevinç Matbaası, Ankara 1989.  
Not: Ayine, s. 103-106 
11) RICE, D. Storm; Bir Selçuk Aynası, (Çeviren: Ahmet Uysal), Milletlerarası 
Birinci Türk Sanatları Kongresi (Ankara/19-24 Ekim 1959). A.Ü İlahiyat Fakültesi 
Türk-İslâm Sanatları Tarihi Enstitüsü, Ankara 1962, s. 330-332+7 resim. 
12) TECEMEN, Dr. Ahmet; Türk Fin-Ugur, Mogol-Mançu Toplulukları İna-
nışları Zemininde Bulgaristan Türkleri İnanışları veya Türk Kimlği, Üçbilek Mat-
baası, Ankara 1995.  
Not: Ayna Adeti, s. 476-477 
13) TURHAN, Salih; Meşhur Olmuş Türkülerimiz, 1. Cilt, Alfa Yayınları 1392 
Müzik Kültürü 2, İstanbul 2003 (Ekim). 
Not: Hekimoğlu Türküsü, s. 556 
14)  YILDIRIM,  Prof.  Dr.  Nimet;  Fars  Mitolojisi  Sözlüğü,  Kabalcı  Yayınevi 
331 Sözlük Dizisi 8, Yaylacık Matbaacılık, İstanbul 2008 (Kasım). 
Not: Ayine, s. 112-116 
15) YÜCEL, Müslüm; Kentlerde Ölüm ve İntihar, 3.bsm, Agora Kitaplığı Kül-
türel Çalışmalar: 23, İstanbul 2010.  
Not: Kına ve Ayna adlı bölüm, s. 71-73 
 
 
 

---

Bilimsel Eksen-Sicientific Axis-Научный Меридиан/Yıl-Year-Год 2017/Sayı-Number-Число 20
 
 
56
 
 
FRANCİS BACON’UN RESİMLERİNİN SİNEMA 
İLE ETKİLEŞİMİ 
 
INTERACTION OF FRANCIS BACON’S 
PAINTING AND CINEMA 
 
КАРТИНЫ ФРАНСА БАССОЛИ В 
КИНЕМАТОГРАФИИ 
 
 
Cumhur Okay ÖZGÜR
*
 
 
 
“Bütün gerçekler, Doğum, Çiftleşme ve Ölümden ibarettir.” 
Sweeney AGONİSTES 
 
 
Öz 
Resimlerinde bedeni/eti  kullanması açısından, teni  alışagelmiş estetik kalıpla-
rının dışında yorumlaması, Francis Bacon’ı, günümüzde en çok ilgi duyulan, merak 
uyandıran  sanatçılardan  biri  haline  getirmiştir.  Çalışmalarında,  insanlığın  geriye 
doğru  evrilişini  vurgulayacak  şekilde  deformasyona  uğrayan,  izole  edilmiş,  hap-
solmuş bedenler, grotesk öğeler yer alır. Sinemayla etkileşim içerisinde olan sanat-
çı,  özellikle  fantastik,  grotesk,  kafkaesk  ve  gore  öğeleriyle  günümüzde  çoğu  yö-
netmeni etkilemiştir. 
Anahtar Kelimeler: Grotesk, Sinema, Lynch, Bacon 
 
Abstract 
In terms of using the body in his paintings,commenting the skin except for the 
usual aesthetic patterns have made Francis Bacon who is one of the most interrres-
ted  artist.  Deferred  ,trapped,  ısoleted  bodies  ,Grotesque  items  took  place  in  his 
workings as emphasizing the backyard evoluation of mankind. Nowadays, the artist 
who interracting with cinema ,has impressed most of directors especially according 
to fantastic,Grotesque,Kafkaesque items. 
Keywords: Grotesk, Cinema, Lynch, Bacon 
 
                                                 
*
 Batman Üniversitesi Araştırma Görevlisi. Batman/TÜRKİYE 
([e-mail])
 

---

Bilimsel Eksen-Sicientific Axis-Научный Меридиан/Yıl-Year-Год 2017/Sayı-Number-Число 20
 
 
57
 
Giriş 
Hastalık, reddedilmişlik, eşcinsellik ve II. Dünya Savaşında yer almak gibi ya-
şamında ağır travmalar açacak bir geçmişe sahip olan sanatçı bütün bunlara rağmen 
şiddete,  korkunç  olana  sırt  çevirmez  aksine  onun  peşinden  gider.  Figürlerindeki 
deformasyonlar  çeşitli düşünürlere göre değişik evrelere ayrılır. 
Bacon’un figüre yaklaşımını sosyolojik ve psikolojik şartlara göre değerlendir-
diğimizde 1960’lara kadar olan ilk dönemi ve soyuta yaklaştığı ikinci dönemi göze 
çarpar.  1960’a  kadar olan ilk dönemi, kolay anlaşılır, fotoğraf yardımıyla gelenek-
sel  gerçekçiliğe  ve  doğalcılığa  sırt  çevirdiği,  figürün  bilerek  çarpıtıldığı,  kübizm, 
dışavurumculuk ve gerçeküstücülük gibi akımların izlerini taşıyan özelliklerdedir. 
Fotoğraftan  yararlanan  sanatçı  zihnimiz,  anlatımsal  olarak,  anılar,  fantazmalar; 
fotoğraflar  ve  gazeteler  olarak  sarmış  durumdadır.  Resmi,  figüratif  olandan  kur-
tarmaya çabalar. Muybridge’nin dizi halindeki fotoğraflarından yararlanır, onlarla 
kumarbazın desteleriyle oynadığı gibi oynar.  
II. Dünya Savaşı sonrasındaki on beş yılda soyut sanata yakın, cisimlerin birer 
kopyası yerine sanatçıya özgü biçim ve renk kompozisyonları yaratmaya çalışmış-
tır. Sanatçının resimlerinde özellikle üç temel dikkat çeker: Yapı, figür ve kontur 
(Delluze,2009,  s.36).  Düz  yapı  olarak  aktarılan  zeminde  gerilme  etkisi  yaratan 
figür,  konturun  çevrelemesiyle  kapalı  bir  dünyaya  tecrit  edilir.  Bacon,  figürleri 
genellikle yuvarlaklarla sınırlandırılmış, uzatılmış ve kıvrılmış halde resmeder. Bu 
yuvarlak alanlar, tablonun kenarına taşabilir ya da alanla sınırlandırılır. Çoğunlukla 
pisti veya sirki  anımsatan bu oval ve  yuvarlak zeminler figürün bedenini saracak 
döngüselliktedir. Figürlerini ayrıca cam ya da buzdan bir küpün içine hapsederek 
onları bir nevi tecrit eder. Buradaki amacı bedeni hareketsizliğe mahkum etmektir. 
Figürü  tecrit  eden  yer  onu  bir  çeşit  imgeye,  ikona  dönüşmesini  sağlar.  Figürleri, 
çubuğun üzerinde, pistte, perdenin arkasında, bozulmuş, izole edilmiş, bir biçimde 
gözden kaybolurcasına kaçıp kurtulmaya çalışan bir haldedir. Resimlerinde zaman 
zaman,  nesnesiz, saf kuvvet  olarak  çerçevenin  dışında  başlayıp  ilerleyen  simetrik 
ve  organik  hareketin  karşısında sezgiyle  hayat  kazanmış  güç  hakimdir.  Bedenleri 
dik kesen, kuşatan, lekeler halinde büyük düz  zeminler perde dikeyleri, panjurlar 
bedeni keserek hapseder. 
Sanatçının  etkilendiği  resimlerden  biri  Degas’ın  “Banyonun  Ardından”  isimli 
eseridir.  Resimde  omurgası  kırılıp  teninden  fırlayacakmış  gibi  duran  kadına  hay-
randır (Delluze, 2009, s.30). Bacon buna benzer bir omurgayı baş aşağı ten ile ke-
miklerin arasında gerilim sağlayacak bir biçimde resmetme yöntemine sık sık baş-
vurur.  Bacon  ete  yaklaşımı  konusunda  özellikle  Soutine  ve  Rembrandt’ın  “Asılı 
Et” temalı resimlerinden etkilenmiştir. Organizma bedenin hapishanesidir. İnsan bu 
vücuda  katlanmak  zorunda  olduğunun  bilincinde, bir kabuk  veya  zırh  olarak  onu 
benimser. Bacon için et her zaman ilgi çekici bir konu olurken bol bol  mezbaha, 
klinik,  ağız  hastalıkları  ve  diğer  hastalıklarla  ilgili  röntgen-fotoğraflar  sanatçın 
kaydını tuttuğu objeler olmuştur. 

---