Microsoft Word aynura diss doc
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
68
tələbatlarının yerinə yetirilməsi, elektron dövlət və hökumət, elektron idarəetmə, elektron ticarət, təhsil və digər sahələrin ən müasir tələblərə uyğunlaşdırılması üçün qərarlar qəbul edilir, yeni sistem və fəaliyyət istiqamətləri müəyyənləşdirilir. KT-nin iqtisadiyyatda tətbiqi yeni iqtisadiyyatın yaranmasına, onun qloballaşmasına, təsiredici faktorların tərkibinin dəyişməsinə, iqtisadiyyatın inkişaf amillərinin daha müasir, geniş müstəvini əhatə etməsinə səbəb olmuşdur. Bugünkü iqtisadiyyat məhz KT-nin təsiri və tətbiqi nəticəsində öz sələflərindən ən yaxşı xüsusiyyətləri götürərək yeni, informasiya əsaslı bazada inkişaf etməyə başlayıb. KT-nin tətbiqi müasir dünyanın inkişafında material faktorların rolunu dəyişir. Əgər ənənəvi cəmiyyətdə başlıca mövqe material dəyərlilərin istehsalı və bölüşdürülməsi, eləcə də bu proseslərlə əlaqədar münasibətlər idisə, yeni cəmiyyətdə birinci yerə informasiyanın yığılması emalı və ötürülməsi çıxır. Beləliklə, iqtisadi proseslərin material dəyərlilərə yönəlmiş istiqaməti, informasiyalaşmış inkişaf istiqamətinə yönəlir. Müasir dövrdə KT-nin tətbiqi hər bir müəssisə rəhbərinin qarşısında vəsaitlərin istehsalın artırılmasına və ya informasiya sistemlərinin yaradılmasına qoyulması problemini meydana çıxarır. Çünki bu gün istənilən müəssisə bazarda öz yerini saxlamaq üçün effektiv işləyən informasiya sisteminə malik olmalıdır.Məhz KT-nin tətbiqi ilə yaradılmış effektiv informasiya sistemləri müəssisə daxilində avtomatlaşdırılmış sistemlərlə idarəetmə və istehsalı təşkil etməklə, həm də xarici informasiya resurslarına yol açır. Hazırda hər bir müəssisə üçün məhsul bazarı, rəqiblərinin maliyyə vəziyyəti, dünya bazarı göstəricilərinin dinamikası haqqında məlumatlara malik olmadan mövcud təsərrüfat məsələlərini həll etmək mümkün deyil.Azərbaycanda da bu istiqamətdə olduqca əhəmiyyətli işlər görülüb və görülməkdədir. Ölkədə "elektron hökumət" quruculuğu sürətlə inkişaf etdirilir. Hər bir dövlət orqanı özünün elektron xidmətlərinin sayını və növlərini günü-gündən artırmaqdadır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab lham Əliyev tərəfindən imzalanan sərəncamla Elektron Hökumət üzrə Dövlət Agentliyi yaradılıb. Agentlik
69
də bu işləri mərkəzləşdirilmiş qaydada həyata keçirəcək və onların səmərəliliyini daha da artıracaq. Ölkədə innovasiyalı iqtisadiyyatın yaradılması, iqtisadiyyatda KT-nin rolunun artırılması üçün çoxşaxəli tədbirlər həyata keçirilir. KT sahəsi prioritet sahə kimi irəli sürülərək onun daha da inkişaf etdirilməsi qarşıya ən ümdə məqsəd kimi qoyulub. Elə bu səbəbdəndir ki, dövlət başçısı Rabitə və nformasiya Texnologiyaları Nazirliyi nəzdində nformasiya Texnologiyalarının nkişafı Dövlət Fondunun yaradılması üçün sərəncam imzalayıb. Fond ölkədə KT məhsullarının istehsalını stimullaşdıracaq, orta və kiçik sahibkarlara uzunmüddətli və azfaizli kreditlər verəcək. Eləcə də fond vasitəsi ilə KT sahəsində dövlət siyasəti həyata keçiriləcək, sahibkarlıq fəaliyyəti dəstəklənəcək, innovasiya və elmi-tədqiqat layihələri stimullaşdırılacaq, müasir infrastrukturun inkişafına təkan veriləcək, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinə maliyyə dəstəyi göstəriləcək, bu sahəyə yerli və xarici investisiyalar cəlb olunacaq. Bununla da KT məhsullarının istehsalı və idxalı sürətləndiriləcək.
Bu gün dünyada yaranmış sərt beynəlxalq rəqabət şəraitində aparıcı ölkələrin iqtisadi uğurları əsasən texnoloji nailiyyətlərə əsaslanır. Elmi-texniki tərəqqinin əsas stimullaşdırıcı amili kimi bu uğurların qazanılmasında informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının rolu təkzibedilməzdir. KT artıq dünya iqtisadiyyatının ən dinamik və sürətlə inkişaf edən perspektivli sektoruna çevrilmişdir. Son illər sahə üzrə gəlirlərin orta illik artım tempi ümumdünya iqtisadi inkişaf tempini təqribən 2 dəfə qabaqlayır. Bazarın gəlirinin üçdə biri Avropanın, bir az çox Amerika və Yaponiyanın, qalan 24,1%-i isə digər ölkələrin payına düşür. 70
Göründüyü kimi, KT üzrə dünyada ümumi inkişaf olsa da, ayrı-ayrı ölkələr və regionlar üzrə inkişafda çox böyük fərqlər mövcüddur. Bu problem sahə üzrə baş təşkilat olan Beynəlxalq Telekommunikasiya ttifaqı tərəfindən xüsusi nəzarətə götürülmüş, informasiya cəmiyyəti üzrə Cenevrə və Tunis Sammitlərinin əsas müzakirə mövzusna çevrilərək, onun həm dünya və region, həm də ölkə miqyasında həll olunması üçün mühüm beynəlxalq sənədlər qəbul edilmişdir. Qeyd edək ki, bu sənədlərdə regional əməkdaşlıq və inteqrasiya prosesləri prob¬lemin həlli istiqamətində başlıca amil kimi qiymətləndirilmişdir. 1999-cu ildən etibarən leksikonumuza “rəqəmsal uçurum” kimi daxil olmuş bu problemin təzahürləri özünü əgər ilkin mərhələdə əsasən yoxsullar və zənginlər, savadlı və savadsızlar, şəhərli və kəndlilərin timsalında büruzə verirdisə, hazırda biz bu fərqin əsas etibarı ilə regional xarakter aldığını müşahidə edirik. Beynəlxalq ekspertlər qrupu tərəfindən hazırlanan və Dünya qtisadi Forumu tərəfindən qəbul olunmuş Qlobal nformasiya Texnologiyaları haqqında illik hesabata əsaslanaraq demək olar ki, əsas etibarı ilə davamlı və dayanıqlı KT infrastrukturunun olmaması, kontentin inkişaf etməməsi, internetdə olan məlumatların əksəriyyətinin ingilis dilində olması səbəbindən hazırda Qərblə Şərq arasında mövcud olan rəqəmsal uçurum hələ də mövcuddur. Belə ki, dünya informasiya resurslarının 80%-i Şimali Amerikada və Qərbi Avropada, 20%-i isə digər ölkələrdə yerləşir. Dünya əhalisinin yalnız 18%-i nternetin imkanlarından bəhrələnə bilir ki, onların da 70%-i inkişaf etmiş ölkələrdə yaşayır. Əhalinin üçdə biri ömründə bir dəfə də olsun telefonla zəng etməmişdir ki, onlar da əsasən inkişaf etməmiş ölkələrdə yaşayan yoxsul təbəqədir. Bir çox Şərq ölkələrinə aid olan informasiyanın 90%-i qərbdə saxlanılır və s. nkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsindən məlumdur ki, KT sosial-iqtisadi inkişafı stimullaşdırmaq üçün geniş imkanlara malikdir. O ölkələr ki, mövcüd iqtisadi potensiallarını bu imkanlardan səmərəli istifadəyə yönəldərək müasir texnologiyaların inkişafına dair xüsusi proqramlar və layihələr həyata keçirməklə infrastrukturu inkişaf etdirmiş, texnoparklar yaradaraq sahə üzrə kiçik və orta Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|