Məcburi köçkünlərin və onlara bərabər tutulan şəxslərin sosial müdafiəsi haqqında
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU
M a d d ə 1 . Bu Qanunun məqsədi
Bu Qanun Azərbaycan Respublikasında məcburi köçkünlərin və onlara bərabər tutulan
şəxslərin məskunlaşdırılması, sosial müdafiəsi tədbirlərini və bununla əlaqədar dövlət orqanlarının
vəzifələrini müəyyən edir.
M a d d ə 2 . Məcburi köçkünlər və onlara bərabər tutulan şəxslər
Xarici hərbi təcavüz, müəyyən ərazilərin işğalı və ya mütəmadi atəş altında saxlanması
nəticəsində Azərbaycan Respublikası ərazisində daimi yaşayış yerlərini tərk etməyə məcbur olub
ölkə hüdudlarında başqa yerə köçmüş şəxslər bu Qanunun məqsədləri üçün məcburi köçkün hesab
olunurlar.
Ermənistan Respublikasında və başqa dövlətlərdə aparılan etnik təmizləmə nəticəsində daimi
yaşayış yerlərini tərk edib Azərbaycan Respublikasına gəlmiş və daimi məskunlaşmamış şəxslər
məcburi köçkünlərə bərabər tutulurlar.
M a d d ə 3 . Bu Qanunun qüvvəsi
Bu Qanun 1988-ci il yanvarın 1-dən bu Qanunun qüvvəyə mindiyi vaxtadək məcburi köçkün
olmuş və bu Qanunun 2-ci maddəsinin ikinci hissəsində nəzərdə tutulmuş səbəbdən Azərbaycan
Respublikasına gəlmiş şəxslərə şamil edilir.
Bu Qanunda nəzərdə tutulmuş sosial müdafiə tədbirləri məcburi köçkünlərin əvvəlki yaşayış
yerlərinə qayıtması üçün şəraitin yarandığı vaxtdan üç il müddətində, məcburi köçkünlərə bərabər
tutulan şəxslərin isə əvvəlki yaşayış yerlərinə qayıtması üçün şəraitin yarandığı və ya daimi
məskunlaşdıqları vaxtadək qüvvədədir.
Məcburi köçkünlərə bərabər tutulan şəxslərin mənzil qanunvericiliyinə və ya mülki hüquqi
əqdlərə əsasən ayrıca mənzil sahəsi əldə etməsi onların daimi məskunlaşması hesab olunur.
M a d d ə 4 . Məcburi köçkünlərin və onlara bərabər tutulan şəxslərin sosial müdafiəsi
tədbirləri
Məcburi köçkünlər və onlara bərabər tutulan şəxslər (bundan sonra - “məcburi köçkünlər”
adlandırılacaq) barəsində aşağıdakı sosial müdafiə tədbirləri tətbiq edilir:
müvəqqəti yaşayış sahəsi ilə təmin edilməsi;
məşğulluğun təmin edilməsi;
sosial təminat;
tibbi təminat;
təhsil hüququnun təmin edilməsi;
nəqliyyat və mənzil-kommunal və digər güzəştləri;
[1]
(Çıxarılıb)
[2]
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə məcburi köçkünlərə digər sosial müdafiə
tədbirləri də müəyyən edilə bilər.
M a d d ə 5 . Məcburi köçkünlərin yaşayış sahəsi ilə təminatı
Məcburi köçkünlərin məskunlaşdırılması müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən həyata
keçirilir. Məskunlaşdırma məqsədilə yaşayış üçün yararlı olan və ya yararlı hala salınması
mümkün olan yaşayış, inzibati və yardımçı binalardan, habelə digər binalardan istifadə edilir.
Məcburi köçkünləri belə binalarda məskunlaşdırmaq mümkün olmadıqda və ya müəyyən yaşayış
məntəqələrində əhali sıxlığı buna imkan vermədikdə onlar məcburi köçkünlər üçün xüsusi olaraq
təşkil edilmiş düşərgələrdə məskunlaşdırılırlar. Düşərgələr yaşayış üçün zəruri tələblərə cavab
verməlidir.
Məcburi köçkünlərin müstəqil olaraq müvəqqəti məskunlaşmasına o halda yol verilə bilər ki,
bu digər şəxslərin hüquqlarını və qanuni maraqlarını pozmasın. Belə hallar mövcud olduqda
müvafiq icra hakimiyyəti orqanları məcburi köçkünlərin həmin yaşayış məntəqəsi daxilində başqa
yaşayış sahəsinə köçürülməsini təmin etməlidirlər.
M a d d ə 6 . Məcburi köçkünlərə torpaq sahələri ayrılması, kreditlər verilməsi və texniki
yardımlar göstərilməsi
Məcburi köçkünlərə məskunlaşdıqları rayonlarda kənd təsərrüfatı ilə məşğul olmaları üçün
dövlət proqramına uyğun olaraq dövlət və bələdiyyə torpaq fondu hesabına müvəqqəti olaraq
torpaq sahələri ayrılır, onlara güzəştli kreditlər verilir, texniki və digər yardımlar göstərilir. Torpaq
sahələrinin ayrılması, kreditlərin verilməsi və yardımların göstərilməsi qaydaları və şərtləri
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
M a d d ə 7 . Məcburi köçkünlərin məşğulluğunun təmin edilməsi
Məcburi köçkünlərin məşğulluğu dövlət proqramına uyğun olaraq müvafiq icra hakimiyyəti
orqanları tərəfindən təmin edilir. Dövlət məcburi köçkünlərin müstəqil olaraq işə düzəlmələri,
onların kommersiya və sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaları üçün zəruri şərait yaradır.
Məcburi köçkünlərin məşğulluğunun təmin edilməsi dövlət idarə, müəssisə və təşkilatlarında
kvota müəyyən edilməsi, yeni iş yerlərinin açılması və digər tədbirlərin görülməsi ilə həyata
keçirilir.
Məcburi köçkünləri daimi işlə təmin etmək mümkün olmadıqda müvafiq icra hakimiyyəti
orqanları onların müvəqqəti və mövsümi işlərə cəlb edilməsini təşkil edirlər.
Məcburi köçkünlərin işə qəbulu zamanı əmək kitabçasının təqdim edilməsi məcburi deyil.
İdarə, müəssisə və təşkilatlarda ştatların və işçilərin sayının ixtisarı zamanı bu şəxslər işdə
saxlanmaq üçün üstünlük hüququna malikdirlər.
Kommersiya və sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan məcburi köçkünlərə müvafiq icra
hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada bank kreditləri verilə bilər.
M a d d ə 8 . Məcburi köçkünlərin sosial təminatı
[3]
Məcburi köçkünlərin iş stajı və əmək haqqı barədə sənədləri olmadıqda onlara pensiya
“Vətəndaşların pensiya təminatı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda müəyyən
edilmiş qaydada təyin edilir.
Məcburi köçkünlərə əmək qabiliyyətini müvəqqəti itirməyə görə Azərbaycan Respublikasının
Əmək Məcəlləsinin 74-cü maddəsinə uyğun olaraq müavinət iş stajından asılı olmayaraq əmək
haqlarının tam həcmində ödənilir.
[4]
M a d d ə 9 . Məcburi köçkünlərə maddi yardımlar
Məcburi köçkünlərin birdəfəlik və mütəmadi pul yardımları, ərzaq və sənaye məhsulları ilə
təmin edilmələri müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada həyata keçirilir.
Hüquqi və fiziki şəxslər, beynəlxalq təşkilatlar məcburi köçkünlərə maddi və digər humanitar
yardımların göstərilməsində müstəqildirlər. Bu şəxslərin humanitar fəaliyyəti müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı tərəfindən əlaqələndirilir.
M a d d ə 1 0 . Məcburi köçkünlərin tibbi təminatı
[5]
Məcburi köçkünlərə tibbi xidmət müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada
dövlət tibb müəssisələri tərəfindən göstərilir.
Məcburi köçkünlərə dərman preparatları almaq üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanı
tərəfindən müəyyən olunmuş qaydada və məbləğdə müavinət verilir.
M a d d ə 1 1 . Məcburi köçkünlərin təhsil hüquqlarının təmin edilməsi
Yaşayış məntəqələrindən kənarda yaradılmış düşərgələrdə məskunlaşmış məcburi köçkün
uşaqlarının məktəbəqədər və ümumi orta təhsili müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təhsil
standartlarına uyğun olaraq təşkil edilir. Ümumtəhsil məktəblərində oxuyan məcburi köçkün
uşaqları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunmuş qaydada dərsliklərlə və
dərs ləvazimatları ilə təmin olunurlar.
[6]
Qeyri-dövlət ali və orta peşə-ixtisas təhsil müəssisələri məcburi köçkün tələbələrin normal
təhsili üçün müəyyən güzəştlər edə bilərlər.
[7]
M a d d ə 1 2 . Məcburi köçkünlərə nəqliyyat xidməti
Yaşayış məntəqələrindən kənarda yaradılmış düşərgələrdə məskunlaşmış məcburi köçkünlərin
yaxınlıqdakı yaşayış məntəqəsinə gedib-gəlmələrinin təşkili üçün müvafiq icra hakimiyyəti
orqanları nəqliyyat vasitələri ayırırlar. Məcburi köçkünlər müvafiq icra hakimiyyəti orqanının
qərarına əsasən məskunlaşma yerini dəyişdikdə onların əmlakının daşınma xərcləri dövlət
hesabına ödənilir.
M a d d ə 1 3 . Mənzil və kommunal xidməti güzəştləri
Məcburi köçkünlərə mənzil-kommunal xidmətlərindən və telefondan (şəhərlərarası və
beynəlxalq danışıqlar istisna olmaqla) istifadə haqqını ödəmək üçün müvafiq icra hakimiyyəti
orqanı tərəfindən müəyyən olunmuş qaydada və məbləğdə müavinət verilir.
[8]
M a d d ə 1 4 . Məcburi köçkünlərə dövlət rüsumu ödəməkdə güzəştlər
[9]
Məcburi köçkünlər şəxsiyyət vəsiqəsinin verilməsinə görə, habelə 1994-cü il iyunun 1-dək
mülkiyyət hüququ əsasında əldə etdikləri şəxsi minik avtomobillərinin texniki baxışı, texniki
pasportlarının, dövlət nömrə nişanlarının, sürücülük vəsiqələrinin dəyişdirilməsi zamanı bu
əməliyyatlar üçün nəzərdə tutulmuş dövlət rüsumu ödəməkdən azaddırlar.
[10]
M a d d ə 1 5 . Beynəlxalq müqavilələr
Bu Qanunla Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı dövlətlərarası müqavilələr arasında
ziddiyyət yaranarsa, həmin beynəlxalq müqavilələr tətbiq edilir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti HEYDƏR ƏLİYEV
Bakı şəhəri, 21 may 1999-cu il
№ 669-IQ
İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ SƏNƏDLƏRİNİN SİYAHISI
1.
15 noyabr 2001-ci il tarixli 214-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 731)
2.
23 noyabr 2001-ci il tarixli 219-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 736)
3.
23 dekabr 2005-ci il tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 30 dekabr 2005-
ci il)
4.
6 mart 2007-ci il tarixli 260-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu(Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2007-ci il, № 5, maddə 401)
QANUNA EDİLMİŞ DƏYİŞİKLİK VƏ ƏLAVƏLƏRİN SİYAHISI
[1]
23 noyabr 2001-ci il tarixli 219-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 736) ilə 4-cü maddənin birinci hissəsinin
yeddinci abzasında "güzəştləri" sözü "və digər güzəştləri” sözləri ilə əvəz edilmişdir.
[2]
23 noyabr 2001-ci il tarixli 219-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 736) ilə 4-cü maddənin birinci hissəsinin
səkkizinci abzası çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
vergi güzəştləri.
[3]
6 mart 2007-ci il tarixli 260-IIIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu(Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2007-ci il, № 5, maddə 401) ilə 8-ci maddəsinin birinci hissəsi
çıxarılmışdır.
[4]
23 dekabr 2005-ci il tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (“Azərbaycan” qəzeti, 30 dekabr 2005-ci il)
ilə 8-ci maddənin ikinci hissəsində "sosial sığorta ödəmələri" sözləri "Azərbaycan Respublikasının Əmək
Məcəlləsinin 74-cü maddəsinə uyğun olaraq müavinət" sözləri ilə əvəz edilmişdir.
[5]
15 noyabr 2001-ci il tarixli 214-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 731) ilə 10-cu maddə yeni redaksiyada
verilmişdir. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
Məcburi köçkünlərə tibbi xidmət bilavasitə məskunlaşdıqları ərazidə yerləşən tibb müəssisələri
tərəfindən göstərilir. Yaşayış məntəqələrindən kənarda yaradılmış düşərgələrdə məskunlaşmış
məcburi köçkünlərə tibbi xidmət müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təşkil edilir.
Məcburi köçkünlər dövlət tibb müəssisələrində birinci növbədə yerləşdirilirlər və tibbi xidmətin
bütün növlərindən pulsuz istifadə edirlər.
Məcburi köçkünlər müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada dərman
preparatları ilə pulsuz təmin edilirlər.
[6]
15 noyabr 2001-ci il tarixli 214-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 731) ilə 11-ci maddə üzrə birinci hissənin
2-ci cümləsi yeni redaksiyada verilmişdir. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
Yaşayış məntəqələrindən kənarda yaradılmış düşərgələrdə məskunlaşmış məcburi köçkün
uşaqlarının məktəbəqədər və ümumi orta təhsili müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təhsil
standartlarına uyğun olaraq təşkil edilir. Ümumtəhsil məktəblərində oxuyan məcburi köçkün uşaqlar
dərsliklərlə və dərs ləvazimatları ilə pulsuz təmin olunurlar.
[7]
15 noyabr 2001-ci il tarixli 214-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 731) ilə 11-ci maddə üzrə ikinci hissənin
1-ci cümləsi çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
Dövlət ali və orta peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində ödənişli formada təhsil alan məcburi köçkünlər
təhsil haqqını ödəməkdən azaddırlar. Qeyri-dövlət ali və orta peşə-ixtisas təhsil müəssisələri məcburi
köçkün tələbələrin normal təhsili üçün müəyyən güzəştlər edə bilərlər.
[8]
15 noyabr 2001-ci il tarixli 214-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 731) ilə 13-cü maddə yeni redaksiyada
verilmişdir. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
Məcburi köçkünlər mənzil, kommunal xidmətlər (su təchizatı, qaz, elektrik enerjisi və s.) və
telefondan istifadə (şəhərlərarası və beynəlxalq danışıqlar istisna olmaqla) haqqını ödəməkdən
azaddırlar.
[9]
23 noyabr 2001-ci il tarixli 219-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 736) ilə 14-cü maddənin adında "vergi
güzəştləri" sözləri " dövlət rüsumu ödəməkdə güzəştlər" sözləri ilə əvəz edilmişdir.
[10]
23 noyabr 2001-ci il tarixli 219-IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan
Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001-ci il, № 12, maddə 736) ilə 14-cü maddənin mətnindən
"gəlir vergisindən", "və vergiləri" sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
Məcburi köçkünlər gəlir vergisindən, şəxsiyyət vəsiqəsinin verilməsinə görə, habelə 1994-cü il
iyunun 1-dək mülkiyyət hüququ əsasında əldə etdikləri şəxsi minik avtomobillərinin texniki baxışı,
texniki pasportlarının, dövlət nömrə nişanlarının, sürücülük vəsiqələrinin dəyişdirilməsi zamanı bu
əməliyyatlar üçün nəzərdə tutulmuş dövlət rüsumu və vergiləri ödəməkdən azaddırlar.
Dostları ilə paylaş: |