Mavzu: Turli XIL strukturali to'qimachilik materiallarining fizik mexanik xususiyatlarini aniqlash

1-Laboratoriya ishi
Mavzu: Turli xil strukturali to'qimachilik materiallarining fizik mexanik xususiyatlarini aniqlash.
Ishdan maqsad: turli xil strukturali gazlamalarning fizik mexanik xususiyatlarini o'rganish.
Topshiriq:
1. Adabiyotlardan gazlamalar assortimenti va ularning fizik-mexanik ko'rsatkichlarini o'rganish.
2. Gazlamalarning geometrik xususiyatlarini o'rganish.
3. Gazlamalarning fizik xususiyatlarini o'rganish
4. Gazlamalarning mexanik xususiyatlarini o'rganish.
Assortiment so'zi inglizcha bo'lib to'plam, kompleks manolarini bildiradi. Gazlamalarning mavjud assortimenti doimo o'zgarib turadi. Tola tarkibi, tuzilishi, pardozi va xossalari jihatidan yangi gazlamalar yaratish xisobiga assortiment yangilanib boradi. Shu bilan birga, muayyan artikullardagi ko'pgina gazlamalar bir necha o'n yil mobaynida ishlab chiqariladi. Masalan, chit, satin, surp, bo'z, kashemir, poplin shular jumlasidandir.
Qishki gazlamalar kichik guruhiga: flanel, bumazeya va bayka kiradi. Bular-qalin, yumshoq, bir tomonida yoki ikkala tomonida tuklari bo'lgan tukli gazlamalardir.
Qishki gazlamalar yo'g'on va o'rtacha yo'g'onlikdagi karda usulida yigirilgan kalava ipidan kuchaytirilgan satin o'rilishda to'qiladi. Arqog'i bo'yicha nisbiy zichligi katta bo'ladi. Pardozlash jarayonida tarab tuk chiqariladi, natijada o'ng sirtida qalin, tekis tuklar paydo bo'ladi. Qishki gazlamalar bichishda tukining yo'nalishini xisobga olish kerak. Bunday gazlamalar biroz titiluvchan, nisbiy zichligi katta bo'lgani uchun tikish paytida o'yilishi mumkin. Qishki gazlamalar jumlasiga movut, zamsha va velvetonlar kiradi.
Movut-qishki gazlamalar ichida eng yupqa va bo'sh gazlama, melanj va sidirg'a xillari bo'ladi.
Zamsha-sidirg'a, Qishki gazlamalar ichida eng zich, sifatli va og'ir gazlama.Tuklari quyuq, tabiiy zamshaga o'xshaydi, 1 m² gazlamaning vazni 45g.
Velveton-sidirg'a gazlama, zichligi jihatidan zamshadan biroz keyinroq turadi.
Gazlamalarning fizik xossalariga: gigroskopikligi, havo o'tkazuvchanligi, bug' o'tkazuvchanligi, suv o'tkazmasligi, xo'llanuvchanligi, chang oluvchanligi, elektrlanuvchanligi, va boshqa xossalari kiradi. Fizik xossalariga qo'yiladigan talablar gazlamalarning vazifasi bilan belgilanadi va ularning tola tarkibi, to'zishi va pardoziga bog'liq bo'ladi.
Gigroskopiklik gazlamaning atrof muhitdan (havodan) nam shimish
xususiyatini belgilaydi.
Havo o'tkazuvchanlik-gazlamaning havo o'tkazish xususiyati, uning tola tarkibi, zichligi va patdoziga bog'liq bo'ladi. Siyrak to'qilgan gazlamalar xavoni yaxshi o'tkazadi, zich to'qilgan gazlamalar, suv yuqtirmaydigan eritmalar shimdirilgan, rezinalangan gazlamalar havoni butunlay o'tkazmaydi yoki kam o'tkazadi.
Gazlama qalinligi va yuza zichligi. Gazlama qalinligi uni tashkil qiluvchi ip yoki yigirilgan ip diametri,to'qilish turi, zichligi, tuzilishi fazasi, tukning mavjudligi va balandligi bilan belgilanadi.
Materiallarining mexanik xususiyatlari ularning turli kuchlar ta'siriga munosabatini ko'rsatadi. Bu kuchlar esa turlicha bo'lib, ular katta yoki kichik bo'lishi, bir marta yoki ketma ket takrorlanib ta'sir etishi mumkin. Kuchlar materiallarning bo'yi, eni yo'nalishida yoki ularga nisbatan ma'lum miqdordagi burchak ostida ta'sir etishi mumkin.

Ko’rsatkichla	SHERST 1. 2. 3. O’rt				VELVET				TIVIT
Gazlama qalinligi	1.4	1.7	1.6	3.6	1.7	1.9	2.0	4.3	2.2	2.3	2.6	5.36
Yuza zichligi g/m	510.5	451.3	519.3	2519.7	392.2	366.7	370.7	882.4	611.1	579.5	560.7	1470.3
Uzilish kuchi N Tanda Arqoq	11% 808 703	821 688	794 624	1893.6 1509	20% 701 494	636 506	681 512	1504 11706				1470.3 1207.3
Uzilishdagi uzayish % Tanda Arqoq	19%				38%
Havo o’tkazuvchanligi sm3/sm2
Ishqalanishga chidamlilik sikli
Gigroskopikligi %
Kirishish