Mavzu: Seleksiyada mutatsiyandan o`zgaruvchanlikdan foydalanish

TERMIZ AGROTEXNOLOGIYALAR VA INNAVATSION RIVOJLANISH INSTITUTE SIRTQI BO’LIM QISHLOQ XO’JALIK MAHSULOTLARINI SAQLASH VA DASTLABKI ISHLASH TEXNOLOGIYALARI YO’NALISHI KURS 310 GURUH TALABASI TOSHTEMIROVA ROZIYANING BIOLOGIYA VA GENETIKA FANIDAN TAYYORLAGAN

• TERMIZ AGROTEXNOLOGIYALAR VA INNAVATSION RIVOJLANISH INSTITUTE SIRTQI BO’LIM QISHLOQ XO’JALIK MAHSULOTLARINI SAQLASH VA DASTLABKI ISHLASH TEXNOLOGIYALARI YO’NALISHI KURS 310 GURUH TALABASI TOSHTEMIROVA ROZIYANING BIOLOGIYA VA GENETIKA FANIDAN TAYYORLAGAN
• TAQDIMOTI

Mavzu:Seleksiyada mutatsiyandan o`zgaruvchanlikdan foydalanish

• Reja:
• 1.Seleksiyada mutatsiyandan o`zgaruvchanlikdan foydalanish
• 2. Mutatsiyalarining turlari haqida
• 3. Genotip va fenotip haqida

Mutatsiya o‘simliklar evolyusiyasi va seleksiyasida irsiy o‘zgaruvchanlikning muhim manbalaridan biridir.

• Mutatsiya o‘simliklar evolyusiyasi va seleksiyasida irsiy o‘zgaruvchanlikning muhim manbalaridan biridir.
• Mutatsiya deb, o‘simlik (organizm) belgi va xususiyatlarining to‘satdan bir xolatdan ikkinchi xolatga o‘zgarib qolishiga aytiladi. Mutatsiya nasldan-naslga beriladigan (o‘tkaziladigan) o‘zgaruvchanlik bo‘lib genotipni o‘zgarishi bilan bog‘liq. Demak, mutatsiya bu irsiy o‘zgaruvchanlik. Masalan, boshog‘i qiltiqli hisoblangan o‘simlikda qiltiqsiz boshoq, g‘o‘zada shoxlanishi cheklanmagan tipda bo‘lsa cheklangan tipdagi o‘simlik rivojlanishi va bu o‘zgarishning irsiy (turg‘un) bo‘lishi mutatsiyadir.

Evolyusiya jarayonida vujudga keladigan mutatsiyalar organizm uchun foydali, zararli va neytral bo‘lishi mumkin. Foydali mutatsiyalar organizmning noqulay sharoitga chidamliligini (hayotchanligini) oshiradi. Zararli mutatsiyalar bu xususiyatni susaytiradi.

• Evolyusiya jarayonida vujudga keladigan mutatsiyalar organizm uchun foydali, zararli va neytral bo‘lishi mumkin. Foydali mutatsiyalar organizmning noqulay sharoitga chidamliligini (hayotchanligini) oshiradi. Zararli mutatsiyalar bu xususiyatni susaytiradi.
• Mutatsiyalar yirik (makro) va mayda (mikro) bo‘ladi. Makromutatsiyalar organizmning irsiyatini keskin o‘zgartiradigan mutatsiyalardir. Mikromutatsiyalar organizmning morfologik, fiziologik va istalgan miqdoriy belgilarida yuz beradigan kichik o‘zgarishlardan iborat. Ular tabiatda makromutatsiyalarga nisbatan ko‘p hosil bo‘ladi. Shuning uchun seleksiya ishida muhim ahamiyatga ega. Mutatsiya natijasida o‘simliklarning turli belgi yoki xususiyatlarini o‘zgartirish mumkin.