Mavzu: Psixolog kasbiy sifatlarini baholash Reja

Mavzu: Psixolog kasbiy sifatlarini baholash
Reja :

1. 
   O'zbekiston va MDH davlarlarida psixologlar tayyorlash.
   
2. 
   Psixolog faoliyatining asosiy yo'nalishlari:.
   

3 Psixologik yordamning alohida va chuqur rivojlanishi

1. 
   O'zbekiston va MDH davlarlarida psixologlar tayyorlash.
   

3. 
   1989-yilda O’zbekistonda amaliyotchi psixologlarning yetishmasligi sabab Nizomiy nomli T.D.P.U.da amaliyotchi psixologloglar tayyorlash fakulteti ochildi.O’zbekistonda psixologik xizmatning rivojlanishida Ye.G’oziyev, M.G.Davleshyen,G.B.Shoumarov, V. M. Karimova, Sh. R.Baratov, Ye.H.Sattarov, F.S.Ismagilova, Z.T.Nizamova, H.S.Safo yev, F,L.Xaydarov, B.R.Qodirov, S.X.Jalilova, va boshqalar fan rivojida o’z hissasini qo’shgan va hozirga qadar o’z izlanishlarini davom yettirmoqda. 1998 yilda Sh.R. Baratov “Ta’lim tizimida va ishlab chiqarishda psixologik xizmatni tashkil yetishning psixologik xususiyatlari” mavzusida ish olib bordi va doktorlik dissertasiyasini yoqladi. Ayniqsa mamlakatimiz xalq xo’jaligiga bo’lajak hodimlarni tayyorlashda boshbo’g’in bo’lmish xalq ta’limi tizimida psixologik amaliyotning yo’lga qo’yilganligi, Xalq ta’limi vazirligi tasarrufida „O’quvchilarni kasb- hunarga yo’naltirish va psixologik - pedagogik Respublika tashhis markazi“ ning tashkil etilganligi va barcha viloyatlarda uning viloyat, tuman bo’limlarining ishlashi, joylarda „Psixologik xizmat“ markazlarining faoliyat ko’rsatishi, bu muassasalarda xizmat qilish uchun respublikamizning yetakchi ilmiy dargoxlarida: M.Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milily universiteti, Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti va viloyatlardagi bir qator oliy o’quv yurtlarida amaliyotchi psixolog mutaxasislarning tayorlanayotganligi bunga yaqqol misol. Shuningdek,respublikamizda o’zining ilmiy psixalogik saloxiyatiga ko’ra chet –yel amaliyotchi psixologlar bilan baxslasha oladigan, ilg’or chet-yel psixologik markazlarida amaliyotlarini o’tagan psixolog mutaxassis, olimlarimizning mavjudligi, ular o’z faoliyatlarini maqsadga muvofiq tarzda amalga oshirishlari uchun yetarlicha ilmiy uslubiy bazaga yegaligi kabilar,pespulikamizda amaliy psixalogiyani rivojlantirish istiqbolli yekanligidan dalolatberadi.Inson ruxiyati, unga ta’sir kursatishi, boshqarish usullarini bilmay turib, ijtimoiy hayotni boshqarib bo’lmaydi. Xozirgi hayotimiz shunday bosqichdagi, ijtimoiy hayotni maqsatga muvofiq boshqarishni hayotda katta axamiyat kasb yetmoqda. Shu munosabat bilan umumpsixalogik savodxonlik kun tartibiga qo’yilishi tabiiy. Chunki psixologik savosizlik-bu avvolo o’zgalar bilan tug’ri muloqatga kirisha olmaslik , uz-uzini va ijodiy jarayonlarni boshqara olmaslik, doimiy stress (ruxiy tanglik)ni keltirik chiqaradi. Shunoing uchun xam amaliy psixologlar, avvalo keng axoli o’rtasida psixologik savodxonlik kabi savodli ishni amalga oshirishni zu zimmalariga olishlari zarur.
   Psixologning professional va shaxsiy faoliyati ko'pincha bir -biri bilan chambarchas bog'liq. Kasb psixologning turmush tarzi va shaxsiyatida o'z izini qoldiradi va shaxsiy xususiyatlar psixologik faoliyatning afzal sohasi va turlarida aks etadi. Aslida, amaliy psixologning shaxsiyati uning ishining vositasidir va ba'zida psixoterapevtik texnikaga qaraganda muhimroq rol o'ynaydi. Amaliy psixologning professional muhim shaxsiy fazilatlari: xayrixohlik, mas'uliyat, optimizm, tashkilot, qiziquvchanlik, kuzatuv, qat'iyatlilik, sabr, jozibadorlik, xushmuomalalik, diqqat, o'zligini boshqara olish, xushmuomala, sezuvchanlik, xushmuomalalik, insoniyat, javob berish qobiliyati, xolislik, dinamizm, xatti -harakatlarning moslashuvchanligi, umumiy va ijtimoiy intellektning yuqori darajasi, eshitish qobiliyati, ijodkorlik, og'zaki bo'lmagan aloqa vositalaridan mohirona foydalanish, ochiqlik, stressga qarshilik.Psixolog faoliyatining asosiy yo'nalishlari:1. Bolaning aqliy (va ruhiy) rivojlanishi. Bu erda alohida muammolar: bolaga komplekslarni engishda psixologik yordam; madaniy, etnik va axloqiy o'zini o'zi belgilash jarayonlarida shaxsiy o'ziga xoslikni egallashda hissiy ehtiyojlarni qondirish; o'limning muqarrarligini anglashda yoki ota -onasi va yaqin qarindoshlaridan judo bo'lgan taqdirda hissiy travmadan qochish uchun psixologik yordam; barqaror qadriyat va axloqiy me'yorlarni ishlab chiqishga ko'maklashish.2. O'smirning ekzistensial va shaxsiy muammolari. Bu yo'nalishdagi ishning asosiy yo'nalishi - ota -onadan psixologik ajralish inqirozini engish va o'smirni boshqa muhim shaxslar bilan tanishtirish. Aslida, bu erda psixolog -maslahatchi va psixoterapevt o'smirlik davrining mumkin bo'lgan muammolari - pastlik hissi, xabardorlik bilan duch kelishadi. nogironlar ota -onalar, jinsiy muammolar, shaxsiy va ijtimoiy maqom uchun kurash, bolalar diniy ongining o'zgarishi jarayonlari va boshqalar3. Nikoh va oila. Nikoh instituti psixologlar va oilaviy psixoterapevtlar faoliyatining eng to'yingan sohalaridan biri bo'lib qolmoqda. Oilaviy va ota -ona ziddiyatlari, oilaviy inqirozlar, oilaviy munosabatlar - bu sohadagi umumiy muammolar. Nikohdan oldingi maslahat, an'anaviy oilaviy va oilaviy psixoterapiya muammolariga qo'shimcha ravishda, birinchi nikohlarda ozgina farq bo'lgan ajralishlarning 50% keng tarqalgan. so'nggi o'n yilliklarda muhim joylardan biriga ajrashgan, turmushga chiqmagan va turmush qurmaganlarga psixologik yordam ko'rsatish, shuningdek, qayta turmush qurish uchun maslahat va psixologik yordam ko'rsatish muammosini ilgari surdi.4. Ruhiy va shaxsiy salomatlik muammolari. Ruhiy va somatik kasalliklar, ruhiy va ruhiy azob -uqubatlar, alkogolizm, giyohvandlik, kundalik stresslar, nizolar, chegaradagi holatlar va boshqalar bilan bog'liq an'anaviy profilaktik va joriy yordam.5. Psixologik yordamning alohida va chuqur rivojlangan sohasi mamlakatimizda o'lishga psixologik yordam berish va qayg'u psixoterapiyasi kabi muhim va deyarli umuman yo'q faoliyat sohasidir. Faqat Amerika psixoterapiyasida oxirgi yillar psixologik yordam muammosini yorituvchi 700 dan ortiq asarlar mavjud.6. Qarilik muammolari. Dunyoga munosib nuqtai nazarni rivojlantirish, keksalarning hissiy ehtiyojlarini qondirish, paydo bo'ladigan diniy muammolarga javob berish, muntazam homiylik qilish va to'g'ri turmush tarzi va turmush tarzini tashkil qilishda yordam berish - bularning barchasi G'arbda psixologik yordamning umumiy doirasidir.7. Qamoqqa olish joylari, kasalxonalar, kazarmalar, kollejlar shaharchalari uzoq vaqtdan buyon shakllangan ish joylari bo'lib, ularda shaxsiyat, muloqot, ruhiy holat va ma'naviyat muammolari tez-tez uchrab turadi, ular doimiy harakatni talab qiladi. 8. Inqirozli vaziyatlarda psixologik yordam va qo'llab -quvvatlash: to'satdan o'lim, o'z joniga qasd qilishga urinish, zo'rlash, vatanga xiyonat, sevgidan mahrum bo'lish, ish va boshqalar.9. O'qituvchi va talabalar, o'quvchilarning o'zaro munosabatlaridagi muammolarni, ota -onalar bilan munosabatlar muammolarini, maktabda ishlash muammolarini, qobiliyatlarni rivojlantirishni, xulq -atvorini va boshqalarni qamrab oladigan maktab maslahatlari. 10. Muayyan kasb tanlashda ham umumiy ko'rsatma, ham o'ziga xos savollarni o'z ichiga olgan professional konsalting: "rezyume" ni qanday yozish kerak, ikkinchi kasbni qanday va qayerdan olish kerak, o'z imkoniyatlaringizga muvofiq ish qaerdan topish kerak va hokazo.11. Madaniyatlararo muammolar bilan bog'liq psixologik yordam: moslashishdagi to'siqlar, emigrantlar orasida etnik xurofot va stereotiplarni bartaraf etish.12. Boshqaruv konsaltingi (tashkilotlarda konsalting). O'tgan asrning 70 -yillarida tashkil etilgan, bugungi kunga kelib, ijtimoiy va psixologik yordamning bu turi keng imkoniyatlarga ega, jumladan boshqaruv qarorlarini qabul qilish, muloqot qilish ko'nikmalarini o'rgatish, nizolarni kuzatish va hal qilish, xodimlar bilan ishlash va boshqalar.6 . Asosiysi va tuzilishiamaliy psixologiya bo'limlari psixolog shaxsiy kasbi axloqiy Har qanday pozitsiyadan - yordam, yordam, qo'llab -quvvatlash yoki hamrohlik - amaliy psixologning faoliyatini ko'rib chiqadi, har holda, biz ushbu faoliyatning beshta asosiy yo'nalishi haqida gapirishimiz mumkin: 1) psixoprofilaktika, bu tashkilot xodimlari yoki bolalarning noto'g'ri ishlashini (atrof -muhitga moslashish jarayonining buzilishi) oldini olish bo'yicha ishlarni o'z ichiga oladi. ta'lim muassasasi, ta'lim faoliyati, qulay yaratish psixologik iqlim muassasada odamlarning psixologik ortiqcha yuklanishining oldini olish va bartaraf etish bo'yicha chora -tadbirlarni amalga oshirish va hk .; 2) psixodiagnostika, uning eng muhim maqsadi shaxs yoki guruh haqida "umumlashtirilgan ilmiy nazariya asosida olingan ma'lum bir shaxs haqidagi aniq bilim" ni olishdir. 3) mijozning psixikasining ayrim sohalariga maqsadli ta'sir sifatida tushuniladigan, uning ko'rsatkichlarini yoshga yoki boshqa me'yorga moslashtirishga qaratilgan psixologik tuzatish; 4) psixologik maslahat, uning maqsadi odamga kerakli psixologik ma'lumotni berish va sharoitlar yaratish - psixolog bilan muloqot natijasida - muayyan sharoitlarda hayotiy qiyinchiliklar va samarali mavjudlikni bartaraf etish; 5) psixologik model doirasidagi psixoterapiya, ruhiy kasallikning namoyon bo'lishi bo'lmagan jiddiy psixologik muammolar holatida mijozning shaxsiyatini samarali o'zgarishiga yordam berishga qaratilgan.
   Ushbu vazifalarni bajarish uchun psixolog turli xil ish shakllaridan foydalanadi:
   Ruhiy salomatlikni saqlash uchun psixo-gigiyenik mavzularda suhbatlar o'tkaziladigan psixologik relyef xonasi ishini tashkil etish, emotsional-irodali holatlarning o'zini o'zi boshqarish texnikasini o'rgatish, psixofiziologik resurslarni tiklash tartiblari;Tayyorgarlik o'quv materiallari avto-o'qitish texnikasini individual o'zlashtirish uchun;