Mavzu: Klinik anatomiya (opera V xirurgiya va topografik anatomiya) fanining maqsadi xirurgiya va uning vazifalari. Xirurgik asboblar. Og’riqsizlan rish. To`qimalarni ajra sh va usullari. Qonni vaq ncha va butunlay to`xta shning asosiy
Yüklə 74,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 6. Azolarning joyida tu b turilishi
- 8. Limfa oqimi
2. Skletotopiya – shu a'zoni odam skle ga nisbatan (qovurg‘alar, umurtqalar va h.k.) joylashis
3. Sintopiya – o‘rganilayotgan a'zoni o‘rab turgan to‘qima va a'zolar bilan o‘zaro munosaba . 4. A'zolarning anatomik ta'rifi – shakli, hajmi, hola , qismlari, qirralari va boshqa ma'lumotla 5. Tasviriy anatomiya – ichki a'zolar tasvirini terida yoki tana yuzasida aniqlash uchun keladigan har xil chiziqlar o’tkazib aniqlanadi. 6. A'zolarning joyida tu b turilishi – ularni har xil bog‘lamlar yordamida yaqin to‘qimalarga, o‘rnida mustahkam joylashishi, bu bog‘lamlarning ka a – kichikligi, uzun-kaltaligi, bog‘laml tomir va nervlarning topografiyasi va h.k. 7. A'zolarning innervatsiyasi – a'zolarga keladigan nerv tolalarning yo‘nalishi, qaysi nervlard kelishi, parasimpa k va simpa k nerv tolalarning qatnashishi, ularning o‘zaro munosaba . 8. Limfa oqimi – a'zolarning asosiy limfa yo‘llari, ularning borib ochiladigan regionar lim metastazlari va yiringli infeksiyaning bular orqali tarqalish yo‘llari. Ichki a'zolar topografik anatomiyasining bu tar bda o’ lishi keyinchalik talabalarda opera mavzu bo‘yicha уetarlicha bilim va malaka hosil qilishda qo‘l keladi. Darslik Oliy va o‘r tomonidan opera v jarrohlik va topgrafik anatomiya fani bo‘yicha bbiyot ins tutlari d kurs talabalari uchun tasdiqlangan dasturi asosida o‘zbek lida yozilgan birinchi ishdir. Ushbu bo‘yicha ko‘p yillar davomida shug‘ullangan va o‘qigan leksiyalari hamda u ishlab turgan Sa opera v jarrohlik va topografik anatomiya kafedrasi ish tajribasining mahsuli sifa da yuzaga k lida yozilgan o‘quv qo‘llanmalaridan hamda bbiyot ins tutlari uchun o‘zbek lida yo darsliklaridan foydalanildi Darslikdagi rasmlar asosan opera v jarrohlik va topografik an / Topografik anatomiya fani amaliy fanlardan hisoblanib, u normal anatomiyad umumlash rib, sohalar topografiyasini, qavatma – qavat tuzilishini, a'zolar topografiyasini es bir – biriga va qo‘shni sohalarga nisbatan o‘zaro munosabatlarini hamda tuzilishini o‘rgatadi. davrlarida amaliy jarrohlar odam organizmi to‘g‘risida bunday umumlash rilgan ma'lumot sababli, jarrohlik operatsiyalarini o’tkazishda qiynalishlar va bunga javob izlar edilar. Bunga XYII asr boshlarida fanda jarrohlik operatsiyalarini tasvirlashda anatomik ma'lumotlar ham ch ma'lumotlarni birinchilardan bo‘lib 1672 yilda italiyalik jarroh va anatom Djenga, 1718 yilda b Palfenlar e'lon qilishdi. Shunday qilib, fanda jarrohlik anatomiyasiga asos solindi. XIX asr anatomiyasini rivojlan rishga fransuz jarrohlari Velpo, Blanden, Malten va boshqalar o‘z hiss ilmiy asarlarida to‘qima va a'zolarning anatomiyasi boshqalarnikidan farqli o‘laroq, batar b v bo‘lib, shu tariqa topografik anatomiya faniga asos solina boshlandi. Rus olimlaridan X.X. So jarrohlikdan qo‘llanma chop e rib, unda topografik anatomiyaga asos soldi. I.V.Buyals tanasining qisqacha anatomiyasi” va “Anatomik – patologik suratlar” degan ikkita mashhur jarrohlik va topografik anatomiya fanini rivojlan rishga ka a hissa qo‘shdi. Lekin, topogra sifa da birinchi marta rus olimi N.I.Pirogov (1810-1881) ro‘yobga chiqardi. U topografik a mislsiz rolini inobatga olib, uni opera v jarrohlik bilan birga “bir butun fan” sifa d N.I.Pirogovning ilmiy asarlari topografik anatomiya fanining mustaqil fan bo‘lib qolishiga za “Arteriyalar tanasi va fastsiyalarining jarrohlik anatomiyasi” degan ilmiy asarida arteriyal to‘g‘risida to‘liq ma'lumot berib, ularning fastsiyalar bilan o‘zaro munosaba to‘g‘risidagi qon N.I.Pirogov o‘zining “Odam tanasi amaliy anatomiyasining to‘liq kursi. Fiziologiya va anatomiya” (1843-1848) degan 3 jildli qo‘llanmasida kishi tanasining hamma soha v anatomiyasini kel radi. Bundan tashqari uni butun dunyoga mashhur qilgan asarlarida tanasidagi uch xil yo‘nalishdagi kesmalari rangli suratlarining tasviriy topografik anatomiyasi bo‘lib, bunda u muzla lgan a'zolarning har xil kesmalarida ularning topografi yoritgan. N.I.Pirogov ishlarining davomchisi va topografik anatomiya fanining rivojlanish olimlardan biri A.A.Bobrovdir (1850 -1904). U birinchi bo‘lib topografik anatomiya va oper darslik yozgan olimlardan hisoblanib, jarrohlar uchun topografik anatomiyani mukammal to‘g‘risida shunday deydi: “Jarrohlik klinikasiga olib boradigan yo‘l anatomiya teatridan o’ o’tmagan jarroh o‘z istedodining yuqori cho‘qqisida tura olmaydi”. A.P.Gubarev bu so‘zlarni g anatomiyani bilmasa jarroh ham yo‘q, terapevt ham yo‘q, uning o‘rnida faqat belgi va bid jarrohlarni ogohlan radi. Topografik anatomiyaning rivojlanishida V.N. Shevkunenkoning ka adir. U topograf – anatomlar maktabiga asos solgan olimlardan biri. Uning ilmiy ishlari qon hamda yoshga qarab o‘zgaradigan topografik anatomiya bilan bog‘liqdir. Topografik anatom masalalarini yori shga N.N.Burdenko, A.V.Vishnevskiy, A.N.Maksimenkov, V.F.Voyno V.V.Kovanov, A.A.Travin, G.E.Ostroverxov, YU.M.Lopuxin va boshqa olimlar o‘z hissala / Yüklə 74,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|