Mavzu: Kiparis (sarvi) turkumi

Mavzu: Kiparis (sarvi) turkumi

Reja:

• Sarvi turkumi haqida malumot
• Sarvi turkumini turlari
• sarvining ahamiyati

Sarv (Cupressus) turkumi.Ushbu turkumga 0‘rta Yer dengizi, Himolay, Xitoy, Yaponiya va Amerikada tarqalgan 15 ta tur kiritilgan. Qubbasi deyarli dumaloq bo‘lib, rivojlanib chiqqanidan so‘ng ikkinchi yili yetiladi. Bu o'simlikning, ayniqsa, piramidasimon doim yashil turi mashhurdir. MDH da, Qrim, Kavkazda manzarali o'simlik sifatida keng ekiladi, boshqa mintaqalarda sovuqdan zararlanadi. Balandligi 30 metr, tana diametri 50-60 sm ga yetadi. 4-6 yoshida urug4 berish yoshiga yetadi va 1000-1500 yilgacha yashaydi. Yog'ochi sifatli mebel tayyorlashda ishlatiladi. Toshkentga sarv turlarini introduksiya qilish natijalarini o'rganish ularning faqatgina uchta turi - arizona sarvisini Cupressus arizonica Greene, marosimli sarvni Cupressus funebris L. va Kalifomiya sarvisini Cupressus Goveniana Gord, sovuqlarga chidamli ekanligini ko'rsatdi.
Sarv turlari O'zbekistonning janubiy hududlaridagi o'rmon xo'jaligi va ko'kalamzorlashtirish sohasi uchun muhim ahamiyatga ega. Ayniqsa, Arizona sarvi O'zbekistonda ko'kalamzorlashtirish uchun istiqbolli tur hisoblanadi.
Bu turlardan tashqari sarvning doim yashil sarv (Cupressus sempervireus L), yirik mevali sarv (Cupressus macrocarpa Hartw), Duklo sarvi (Cupressus duclouxiana Hick), Kaliforniya sarvi (Cupressus goveniana Gord), Himolay sarvi (Cupressus toruiosa D.Don) yaIang‘och sarv (Cupressus glabra Sudw) kabi turlari mavjud va ular o‘rmon xo‘jaligi hamda ko‘kalamzorlashtirish sohalari uchun muhim ahamiyatga ega.

Cupressus chengiana

Cupressus dupreziana

• Cupressus dupreziana

Cupressus cashmeriana

Foydalanilgan adabiyotlar

• Internet saytlari
• POWO.com
• Hemis dasturi
• Fayll.org
• Usmonov A.U. Dendrologiya Т.: « 0 ‘qituvchi»,1974 - 235 b.
• Usmonov D„ Hoshimov N. Dunyoning g‘aroyib daraxtlari.