Mavzu: Adaptiv immunitet. T va V limfositlar va ularning subpopulyasiyasi. Cd markyorlar. Gumoral va hujayra tipidagi immun reaksiyalar mexanizmlari

Mavzu:Adaptiv immunitet. T va V limfositlar va ularning subpopulyasiyasi. CD markyorlar. Gumoral va hujayra tipidagi immun reaksiyalar mexanizmlari.

Bajardi:Yunusaliyev Xumoyun

Immunitet haqida tushuncha

• Hozirgi zamon immuneologiyasi tal=iniga kыra immunitet deganda organizmning genetik begona informatsiyani tashuvchi tirik tana va moddalardan ыzin shimoya =ilish xususiyati tushuniladi. Immunitet organizmni nafa=at mikroblardan balki gistomansublikning atigi bitta geni bilan far= =iluvchi shujayra va tы=imalardan sham shimoya =iladi. Bundan tash=ari immunitetning asosiy vazifalaridan biri shavfsiz va shavfli ыsmalarga =arshi kurash. Turli mikroorganizmlar, viruslar, ularning shayot faoliyatidagi ajratilgan mashsulotlari, ыsma shujayralari, transplantatlar, allergenlar, o=sillar, polisaxaridlar va bosh=alar organizm uchun genetik begona shisoblanadi

Organizm himoyasining nospetsifik omillar

• Immun jarayonida ishtirok etadigan shujayralar immunokompitent shujayralar deyiladi. Bunday shujayralarning asosan ikki turga ajratish mumkin: 1.Limfotsitlar – ularning ыzi ikki turga bыlinadi: T-limfotsitlar (timusga tobe) V-limfotsitlar (suyak kыmigiga tobe) Bundan tash=ari immunitetda na T- na V-limfotsitlarga mansub tabiiiy killerlar ishtirok etadi. 2. YOrdamchi shujayralar – asosan makrofaglarni kiritish mumkin, ularga interdigidlovchi va dendiritli shujayralar sham kiradi. Bu shujayralar immun tizimi a`zolarida T va V limfotsitlar uchun maxsus mikromushit yaratish bilan birga limfotsitlarni antigenlardan zararsizlantirish jarayonida sham faol ishtirok etadi. Eozinofil, bazofil tы=ima bazofillarni sham kiritish mumkin.

T– va V- limfotsitlar

• T– va V- limfotsitlarning kыpayishi va shakllanishi antigenga bo\li= va bo\li= bыlmagan sholga keltirish mumkin. Antigenga bo\li= bыlmagan kыpayish va shakllanish jarayoni immun tizimning markaziy a`zolarida (timusda va =izil suyak kыmigida) amalga oshadi. Bu a`zolarda T– va Vlimfotsitlar mikromuxit shujayra ta`sirida etiladi. Antigenga bo\li= jarayon esa periferik immun shimoya a`zolarda sodir bыladi. Organizmga antigen turli yыllar bilan tushishi mumkin. Antigen uchun eng ya=in asosiy darvozalar ov=at xazm =ilish, nafas olish, siydik chi=aruv yыllari va bosh=a a`zolarning shilli= pardalari shisoblanadi. Teri or=ali sham tushadi. Tlimfotsitlar shujayraviy immunitetning asosiy tuzilmalaridir. Bundan tash=ari ular gumoral immunitetga sham faol shimoya reaktsiyalari bosh=arishda mushim ыrin tutadi.

T– va V- limfotsitlar

• a) T–killerlar, ya`ni =otil limfotsitlar ular yot shujayralarga ta`sir etib, ularni ыldirish va emirishda ishtirok etadi. v) T–xelperlar (yordamchi) gumoral va xujayraviy immunitetda yordamchi vazifasini ыtaydi. Ular antigenni tanib olib V-limfotsitlarni plazmatik shujayralarga aylantirishga yordam beradi. Plazmatik xujayralar – (antigenga =arshi antitana ishlab chi=aruvchi shujayralar) s) T-supressor (pasaytiruvchi) V-limfotsitlarni plazmotsitlarga aylanish jarayonini susaytiradi va shu tufayli antitana shosil bыlishini bosh=aradi. d) T–amplefeyerlar (kuchaytiruvchi). T–killer bilan T–xelperlarning faoliyatini kuchaytiradi. e) T–differentsiyalovchilar – (belgilovchi) =onning ыzak shujayralarga ta`sir ularning mavsum yыnalishda kыpayishini va shakllanishini bosh=aradi. Bundan tash=ari T limfotsitlar orasida antigen tы\risida ma`lumotni eslab =oluvchi shujayralar borligi ani=langan. T-limfotsitlarning V-limfotsitlardan far= =iluvchi asosiy belgisi ularning =obi\ida joylashgan retseptor shisoblanadi. 5. Antigenlar va ularning hususi

Gumoral himoya

• Komplement tizimi biokimyoviy kaskad boʻlib, begona hujayralar yuzalariga hujum qiladi. U 20 dan ortiq turli xil oqsillarni oʻz ichiga oladi va antitana tomonidan patogenlarni oʻldirish jarayonini „toʻldirgani“ uchun shunday nomlangan. Komplement tugʻma immun javobning asosiy gumoral komponenti hisoblanadi.Koʻpgina turlar, jumladan, oʻsimliklar, baliqlar va baʼzi umirtqasizlar kompliment sistemasiga ega.Odamlarda bu immun javobi komplementning ushbu mikroblarga yopishgan antitanalarga bogʻlanishi yoki komplement oqsillarining mikroblar yuzasidagi uglevodlar bilan bogʻlanishi orqali faollashadi. Bu tanib olish signali tez oʻldirish jarayonini ishga tushiradi.Bu javobning tezligi kompliment oqsillarining ketma-ket proteolitik faollashuvidan keyin sodir boʻladigan signal amplifikatsiyasi natijasidir. Komplement oqsillari dastlab mikrob bilan bogʻlangandan soʻng, ularning proteaza faolliginiyati aktivlashadi, bu esa oʻz navbatida boshqa komplement proteazalarini faollashtiradi va shu kabi davom etadi. Bu musbat feedback orqali nazorat qilinadigan va dastlabki signalni amplifikatsiya qiladigan katalik kaskadni hosil qiladi.

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!