Maşınqayırmada keyfiyyətin normallaşdırılması

Yiv addımının ölçülmәsi. Yiv addımının yığılmış sahələrini müəyyәnetmək üçün eyni profillərin (sağ vә sol) müəyyən sayda dolaqlar arasındakıP mәsafәsi ölçülür. Dolaqların sayı vinlənmənin uzunluğu ilә müəyyənedilir.
Yivli detalı yaxud kalibr cihazın mәrkəzlәri arasında qurduqda yiv oxu çәp dura bilәr.Çәplik nəticəsindә әməlә gələn ölçmə sәһvini ödәmək (kompensasiya) üçün yivin һәm sağ və həm dә sol profili üzrә ölçmə aparılır.
Profilin sol tәrәfləri üzrә aparılan ölçü –P_n.sol(şәkil 34), һәqiqi ölçü P_n-dәn böyük, sağ tərәflәr üzrә aparılan ölçü P_n.sağisə һәqiqi ölçüdәn kiçik olacaqdır.


Şəkil 34 Şəkil 35

Kiçik diametrli yiv (d<3 mm) oxunun şaquli müstәvisi üzәrində çəp olmaması üçün yivin addımı onun yuxarı vә aşağı tərəflәrinin konturları üzrә yoxlanır. Yivin diametri d<3 mm olarsa һəqiqi ölçü P_p-dörd ölçmәnin orta arıfmetik qiyməti qəbul olunur.

Yiv diametri 3 mm-dәn böyük olduqda һәqiqi ölçü P iki ölçmәnin orta arıfmetik qiyməti qəbul olunur.

Yiv addımını ölçәn zaman aşağıdakı göstәrişlәri rәhbәr tutmaqlazımdır:

1. 
   Mikroskopun okulyartorundakı orta cizgidetal yivinsolyan tәrәfdәn kənar dolaqlardan birinin (ikinci, yaxud üçüncü) profilinin əksi üzәrinə salınmalıdar. Bu һalda cizgilәr yiv profilinintərəfini, öz qalınlığının yarısını örtməli, kəsişmә xәtti isə profiltərәfinin tәxminənortasında yerlәşmәlidir.
   

Bundan ötrü, cizgili toru yiv profilinin һәqiqi bucağının yarısına bərabər bucaq altında döndәririk. Әl çarxını (12) fırlatmaqla uzununa vә eninә yerdәyişmədәn istifadә edir, torun mərkəzi qırıq xәttini ölçülən detal yivi axırında ikinci dolağın profil tәrəflərinin (misal üçün,sol tərəfdə) birininüstünə salırıq. Mikroskopun bu vәziyyәtindә uzununa metrik vintin şkalası uzәrindəbirinci hesablama aparılır. Nәticә hesablama cədvəlinә yazılır.

2. 
   Bundan sonra mikroskop mizinin yerini ancaq uzununa istiqamәtdә dəyişdiririk ki,mərkəzi qırıq xәtt 12-ci dolaq (yivin sağ tәrәfdən, axırdan ikinci dolaq) profilinin sol törәfi üstünə uyğun gәlsin, ikinci hesabat aparılır və cәdvәdә yazılır.
   
3. 
   P_n.sol – göstәricisinin fərqi tәyin edilir, mm.
   
4. 
   Yuxarıda olduğu kimi sol vә sağ profil tərәflәrindә hәmin dolaqlarda ölçmәni aparıb P_n.sağ-nı təyin edirik, mm.
   
5. 
   Profilin sol vә sağ tәrәflərindә aparılan ölçmәnin nəticəsinә görə orta arifmetik qiymәt təyin olunur:
   

6. 
   Addımın yığılmışxәtasını ∆P_n tәyin etmək: Bu ölçulәn P_ng vә nomilal ölçu P_n-nin fәrqidir.
   

7. 
   Yiv addımını olçdükdәn sonra, detalın vəmikroskopun qurğusunu pozmamalı.