Kriptovalyuta: iqtisadi və hüquqi aspektlər Kriptovalyuta ifadəsi, xüsusi ilə onun ilk



Yüklə 5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə21/28
tarix20.09.2018
ölçüsü5 Mb.
#69889
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   28

H

İFƏ



43

istifadəçilərinin sayı 4,7 milyona çatacaq. 

Bitcoin bazarda ən çox tanınan rəqəmsal valyuta olsa da, hazırda 

800  fərqli  kriptovalyuta  mövcuddur.  Buna  baxmayaraq,  ekspertlər 

hesab edirlər ki, zamanla hazırda fraqmentləşən bazarı əvəz edəcək 

vahid, hamı tərəfindən qəbul edilən qlobal rəqəmsal valyuta olacaq.

Hal-hazırda kriptovalyuta dünyamızın parlaq gələcəyi hesab edilir, 

buna görə də daha çox tacirlər özlərinin elektron ticarət bizneslərinə 

bu  valyutanı  daxil  etməyə  başlayırlar.  Kriptovalyuta  aləmindəki 

bütün son tendensiyaları və həmçinin onun qlobal iqtisadiyyata olan 

təsirini nəzərə alaraq, biz onunla birlikdə gələn imkanlardan istifadə 

edə  bilərik.  Lakin  kriptovalyutanın  universal  valyuta  olma  ehtimalı 

nə qədərdir? Cavab: Son dərəcə yüksəkdir. Bildiyimiz kimi PayPal, 

Microsoft, Tesla, DELL, LOT kimi böyük şirkətlər artıq kriptovalyutanı 

qanuni  ödəmə  variantı  kimi  qəbul  etdilər  və  bununla  da  onun 

inkişafına dəstək göstərdilər.

Şübhəsiz ki, kriptovalyuta işi daim inkişaf edəcək və dünyadakı 

proseslərə  təsir  edəcəkdir.  Buna  görə  də  biz  onu  elektron 

ticarət  biznesimizə  nə  qədər  erkən  daxil  etsək,  bizim  yeni  dünya 

iqtisadiyyatına daxil olmaq şansımız  da bir o qədər yüksək olacaqdır. 

Üstəlik, artıq qeyd etdiyimiz kimi, dünya miqyasında tanınmış şirkətlər 

artıq bunu qəbul ediblər. 

Elektron ticarət və kriptovalyuta “Yeni iqtisadiyyatı” yaratmaq 

üçün bir araya gətirilir. 

Ekspertlər  elektron  ödənişlərin  landşaftı  üçün  blokçeyn 

texnologiyasının və kriptovalyutaların dəyişkən xarakteri barədə 

əmin  və  nikbin  olsalar  da  onlar  etiraf  edirlər  ki,  etimadla, 

istehlakçıların  hüquqları  barədə  qanunvericiliklə,  məlumatların 

məxfiliyi və çirkli pulların yuyulması ilə bağlı problemlər hələ də 

qalır. Xüsusilə, bu problemlər hazırda 2018-ci ildə təqdim edilməli 

olan tənzimləyici tədbirləri nəzərdən keçirən FinTech üzrə Avropa 

Komissiyasının məqsəd qrupunun diqqət mərkəzindədir.

Bəzi  ölkələr,  məsələn  Çin  faktiki  olaraq  bitcoinlərlə 

əməliyyatların  aparılmasını  qadağan  edir  və  ya  maksimum 

dərəcədə məhdudlaşdırır. Düzdür, Pekinin qərarına baxmayaraq, 

qonşu ölkələr, ilk növbədə Yaponiya və Cənubi Koreya bu vasitə 

ilə işləməyə başlayıb. Hazırda Cənubi Koreya bitcoin iqtisadiyyatı 

Amerika və Yaponiyadan sonra 3-cü sırada gəlir və ticarət həcmi 

bazarın təxminən 14 faizini təşkil edir.

Ukrayna  maynerlərin  və  sadəcə  kriptovalyuta  sahiblərinin 

daha çox yaşadığı ölkələrdən biridir. 

Rusiyada  kriptovalyutanın  1  iyul  2018-ci  il  tarixinə 

leqallaşdırılması nəzərdə tutulub. 

Azərbaycanda  milli  kriptovalyutanın  yaradılması  prosesi 

Rusiyadan əvvəl başlayıb və blokçeyn texnologiyasına əsaslanan 

regional mərkəzləşdirilməmiş valyuta olan Azercoin yaradılıb. Yeni 

kriptovalyutanın işləməsi hələ indi yekunlaşıb və yaxın gələcəkdə 

artıq o, satış birjalarında istifadə ediləcək.

 Hazırda coinmarketcap.com saytında 1221 adda kriptovalyuta 

mövcuddur və bu kriptovalyutaların sayı durmadan artır. Kripto 

valyutaların ümumi bazar dəyəri 170 milyarda çatıb. Bu sahədə 

tez-tez baş verən dəyişikliyi nəzərə alsaq, qeyd edilən göstəricilər 

hər an dəyişə bilər.

Cədvəldə  ilk  onluqda  məskunlaşan  kriptovalyutaların 

24.10.2017 tarixindən  28.10.2017 tarixinə qədər olan bir vahid 

üzrə dəyişən qiymətlərini dollarla ifadə edən statistik məlumatlar 

əks olunub.

Ekspertlərin proqnozuna görə əsas kriptovalyutaların dəyəri 

gələn il də müəyyən edilmiş müsbət dinamikanı saxlayacaqdır. 

Ənənəvi  bank  sektoruna  olan  inamın  azalması  rəqəmsal 

valyutalara sərmayələrin artırılmasına kömək edəcəkdir. Bazarın 

ümumi dəyəri 200 mlrd dolları keçəcək, bu isə həqiqətən rekord 

bir göstərici olacaq. Bununla belə çox şey rəqəmsal valyutaların 

istifadəsinin  leqallaşdırılmasından  asılı  olacaq.  Sürətli  artım  isə 

yeni texniki problemlərə gətirib çıxara bilər.

ilk onluqda  

məskunlaşan 

kriptovalyutaların  

qiyməti

Kripto- 

valyutalar

24/10 

/2017

25/10 

/2017

26/10 

/2017

27/10 

/2017

28/10 

/2017

Bitcoin


5726.38 5524.83 5754.68

5928.5 5801.87

Bitcoin Cash

332.03


328.28

333.75


344.47

384.89


Ethereum

304.6


297.22

297.28


297.89

296.63


Dash

294.97


288.58

287.78


283.4

287.92


Zcash

221.25


221.29

220.4


232.71

238.99


Bitconnect

200.68


195.99

211.03


217.94

214.81


Byteball Bytes

180.4


185.37

203.13


212.27

199.13


Monero

89.52


90.74

89.2


89.17

87.08


Bitcoin Dark

88.63


82.53

85.68


84.28

88.78


Gnosis

79.59


72.7

74.09


71.05

71.29



H

İFƏ



44

-ci əsrin texnoloji inkişafının məhsulu olan bitcoin 

və  onun  əsasında  yaranan  blokçeyn  texnologiyası 

dünyada hazırda ən çox müzakirə olunan mövzudur desək 

yanılmarıq. Bəs bu yeni və insanların çoxuna məlum olmayan 

sistemin nə kimi təhlükə və imkanları vardır?

Bitcoin  və  blokçeyn  arasında  fərq  qısaca  olaraq  desək 

onların istifadə qaydasında və imkanlarındadır. Əgər bitcoin 

sadəcə iki tərəf arasında ödəniş vasitəsi kimi formalaşsa da 

blokçeyn  şəbəkədə  həyata  keçirilən  bütün  əməliyyatları 

və  köçürmələri  bir  jurnala  toplayan  bir  sistemdir.  Mərkəzi 

olmayan  bu  sistemdə  əməliyyatların  həqiqiliyini  yoxlamaq 

və onun tarixçəsini təsdiqləmək üçün güclü alətlərlə təchiz 

edilmiş kompüterlər işə başlayaraq məlumatı təsdiqləyib onu 

blokçeynə  əlavə  edir.  Yekunda  bu  köçürmələr  blokçeyndə 

FƏXRİ MƏMMƏDOV

yeni 

b i r 


b l o k 

y a r a d a n a 

q ə d ə r 

kompüterlər  çətin 

alqoritmi  həll  edirlər 

ki,  nəhayətdə  daha  tez 

nəticə  əldə  edən  kompüter 

sistemi  hər  bloka  görə  müvafiq 

sayda  bitcoinlə  mükafatlandırlır. 

Əslində  bitcoin  və  blokçeyn  elə  bir 

sistem yaratmışdlr ki, iki tərəf öz aralarında 

üçüncü tərəf olmadan çox tez, gizli və effektiv 

bir  yolla  dəyərləri  mübadilə  etmək  imkanına 

malik  olmuşdur.  Hələ  də  tam  yetkin  olmayan  bu 

sistemi  artıq  banklar  özlərində  tətbiq  etməklə  həm 

xərclərinə,  həm  də  pul  köçürmələri  zamanı  vaxta  qənaət 

edə bilərlər. Artıq SWIFT pul köçürmələrinə rəqib olan, blokçeyn 

texnologiyası ilə işləyən, şirkət belə formalaşmışdır. 

7  il  ərzində  dəyəri  1  milyon  dəfəyə  qədər  artan  bitkoin  artıq 

investisiya  və  kommersiya  banklar  üçün  əsl  kabusa  çevrilmişdir.  Artıq 

insanlar  pullarını  kommersiya  banklarındakı  depozitə  və  ya  investisiya 

bankları vasitəsilə qiymətli kağızlara deyil, günü gündən dəyərlənən bitcoinə 

yatırmağa üstünlük verirlər. Bu səbəbdəndir ki, banklar blokçeyn texnologiyasını 

sevsələr  də  bitcoini  sevmirlər.  Belə  bir  tendensiyanın  davam  etməsi  artıq  pulların 



BİTCOİN

  

VƏ BL

OK

ÇEYN:

 

21


Yüklə 5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə