Konchilik ishi

е	PM
е
Аквотал М-15	0,76	Зерногранулит 79/21	1,0
Аммонал скальный №3	0,80	Ифзанит Т-80	1,08
Граммонал А-8	0,80	Динафталит	1,08
Аммонит скальный №1	0,80	Акватол 65/35	1,10
Детонит М	0,82	Зерногранулит 50/50 В	1,01
Алюмотол	0,83	Гранулит М	1,13
Акватол АВМ	0,95	Игданит	1,13
Акватол МГ	0,93	Граммонал А-50	1,08
Гранулит АС-8	0,89	Ифзанит Т-60	1,08
Аммонал водоустойчивый	0,90	Зерногранулит 30/70 В	1,26
Гранулит АС-4	0,98	Акватол АВ	1,20
Аммонит № 6 ЖВ	1,0	Гранулотло	1,20
Карботол ГЛ-10 В	0,79	Карботол 15 Т	1,42

к_д – talab etilgan maydalanish darajasini hisobga oluvchi koeffitsiyent (к_д=0,5/d_ср);

d_ср – bo’lakning o’rtacha o’lchami, м;
к_т – portlash energiyasini yo’qolishini hisobga oluvchi koeffitsiyent (yoriqdorlikni hisobga oluvchi, к_т = 1,2*l_ср+0,2 (l_ср – massivdagi alohidalikning o’rtacha o’lchami, м);
к_сз – PM zaryadini markazlashganlik darajasini hisobga oluvchi koeffitsiyent, skvajina diametriga bog’liq:
d_cк=100 мм - к_сз=0,9 - 1
d_cк=200 мм - к_сз=1 - 1,05
d_cк=250 мм - к_сз=1,2 - 1,25
d_cк=300 мм - к_сз=1,25 - 1,30
к_port.hajm (к_ν) – portlatiladigan tog’ jinsi hajmini hisobga oluvchi koeffitsiyenti:
к_ν=(Н_у/15)^1/3,
Н_у – pog’ona balandligi (10 – 18 м), agar Н_у>18 м, bo’lsa к_ν=(15/ Н_у)^1/3,
к_сп – portlatiladigan massivning ochiq yuzalari sonini hisobga oluvchi koeffitsiyent:
1 ochiq yuza к_сп=10
2 – ochiq yuza к_сп =8
3 – ochiq yuza к_сп =6
4 – ochiq yuza к_сп =4
5 – ochiq yuza к_сп =2
6 – ochiq yuza к_сп =1
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
q_n=34.8*1*1.5*1.4*1.23*1*8=720 г/м³.
Foydali qazilma uchun:
q_n=27.6*1*1.5*1.34*1.23*1*8=550 г/м³.
6.1.2. Asos bo’yicha qarshilik chizig’i:

W=( к₁*Р/(m*q_n))^1/2, yoki W=((0,56*Р² + 4*q*P*H_у*L_c)^1/2 – 0.75*Р)/(2*m*q_n*H_у),

к₁, - portlash qiyinchiligini hisobga oluvchi koeffitsiyent;
к₁ = L_вв/Н_у;
Н_у – pog’ona balandligi, м;
L_c – skvajina uzunligi;
m –skvajinalarning yaqinlashish koeffitsiyenti:
taxminiy hisoblashlar uchun:
m = 1.1 – 1.4 – yengil portlovchi tog’ jinslari uchun;
m = 1.0 – 1.1 –o’rtacha portlovchi tog’ jinslari uchun;
m = 0.75 – 1.0 – qiyin portlovchi tog’ jinslari uchun;
Р = 7.85* d_c²*Δ, кг/м – 1 m skvajinaning portlovchi modda bo’yicha sig’imi.
d_c– skvajina diametri, дм;
Δ – zaryadlash zichligi,
Qo’l bilan zaryadlashda – 0.9;
Mexanizatsiyalashgan holda – 1;
Suvga to’yingan PM larda– 1.4 – 1.6;
q_n – PM ning loyihaviy sarfi, кг/м³.
Amaliyotda W=(40 - 45)d_c, W=(35 – 40)d_c, W=(25 – 35)d_c mos ravishda yengil, o’rtacha va qiyin portlovchi tog’ jinslari uchun.
LCPP ni hisoblashda burg’ulashning xavfsizligiga tekshiramiz (W har qanday formula bo’yicha skvajinani xavfsiz holatda burg’ulash shartlarini qanoatlantirishi lozim.):
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
W=((0.56*50²+4*0.72*50*15*18)^1/2-0.75*50)/(2*1*0.72*15)=8 м.
Foydali qazilma uchun:
W=((0.56*50²+4*0.55*50*15*18)^1/2-0.75*50)/(2*1*0.55*15)=9 м.
W_min= Н_у*ctgα + 3, м W_лпп≥ W_min
α – pog’ona qiyalik burchagi;
Н_у – pog’ona balandligi, м.
3 – pog’onaning yuqori brovkasidan minimal balandlik, м.
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
W_min=15*ctg75+3=7 м.
Foydali qazilma uchun:
W_min=15*ctg80+3=5.64 м.
7.1.3. Skvajina zaryadlarini joylashish parametrlari:
а=m*W_лпп,
а – qatordagi skvajinalar orasidagi masofa;
m – tog’ jinsining portlanuvchanlik sinfiga bog’liq bo’lgan emperik koeffitsiyent :
I sinf, II sinf, (q_э≤20 г/м³) – m=1.1 – 1.4
II к sinf , II sinf, (q_э≤30 г/м³) – m=1.0 – 1.1
IV sinf,V sinf, (q_э≤50 г/м³) – m=0.75 – 0.85
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
а=0.8*8=6.4 м.
Foydali qazilma uchun:
а=1.05*9=9.45 м.
6.1.4. Skvajina zaryadlarini joylashish parametrlari:
Skvajinalar qatorlarda shaxmatli tartibda joylashga:
b=0.85*а, м;
skvajinalar qatorlarda kvadrat shaklida joylashgan:
b=а, м;
b – qatorlar orasidagi masofa;
а – skvajinalar orasidagi masofa;
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
b=6.4 м.
Foydali qazilma uchun:
b=9.45 м.
6.1.5. Portlovchi skvajina parametrlarini aniqlash:
Skvajina diametri:

• 
  quyidagi ko’rsatkichlarda: portlanuvchanlik II – III sinflar, burg’ulash qiyinchiligi – I sinf d_c=9,7*Е + 112, мм;
  
• 
  quyidagi ko’rsatkichlarda: portlanuvchanlik III – IV sinflar, burg’ulash qiyinchiligi – II - III sinf d_c=13*Е + 116, мм;
  
• 
  quyidagi ko’rsatkichlarda: portlanuvchanlik IV – V sinflar, burg’ulash qiyinchiligi – III - IV sinf d_c=17*Е + 112, мм;
  

Е – ekskavator kovishining hajmi, м³,
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
d_c=220 мм.
Foydali qazilma uchun:
d_c=220 мм.
Skvajina chuqurligi, L_c, м:
L_c=1/sinβ*(H_у+l_n),
β –skvajinaning gorizontga nisbatan qiyalik burchagi, gradus;
H_у – pog’ona balandligi, м;
l_n – pog’ona asosini qayta ishlash shartlari bo’yicha skvajinaning perebur uzunligi:
l_n=(10 – 15)*d_c,
II sinfdagi tog’ jinsining portlanuvchanligida - l_n≤10*d_c,
III – IV sinflar portlanuvchanligi - l_n≤15*d_c,
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
L_c=(15+12.5*0.22)=18 м.
Foydali qazilma uchun:
L_c=18 м.
Zaboyka uzunligi:
Tog’ jinsining portlanuvchanligiga bog’liq holda:
L_з=(10 – 20)*d_c, м
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
L_з=15*0.22=3 м.
Foydali qazilma uchun:
L_з=3 м.
Zaryad uzunligi:
L_вв= L_c - L_з, м
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
L_вв=18-3=15 м.
Foydali qazilma uchun:
L_вв=15 м.
Skvajinadagi zaryad massasi:
Q_зр=P* L_вв, кг;
Q_зр – skvajinadagi PM modda zaryadining hisoblangan miqdori;
Р = 7.85* d_c²*Δ, кг/м – 1 m skvajinaning portlovchi modda bo’yicha sig’imi
d_c – skvajina diametri, дм;
Δ – zaryadlash zichligini hisobga oluvchi koeffitsiyent.
Amaliyotda zaryad massasi Q_зр=q_n*W*H_у*a.
Ikkinchi zaryad uchun Q_зр= q_n*b*H_у*a.
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
Q_зр=37*15=560 кг.
Foydali qazilma uchun:
Q_зр=560 кг.
6.1.6. Zaryadlar:
Ekskavatorning ishlab chiqarish unumdorligi uchun portlashning hisobiy hajmini qabul qilib skvajinalarning joylashtirish qatorlarini (1 yoki 2, 3 v.h.) va qatorda skvajinalarning joylashishi kvadrat yoki shaxmatli aniqlaymiy.
Lahzali yoki qisqa sekinlashtirilgan yoki boshqa portlatish turini qabul qilamiz. Sekinlashtirilgan portlashda sekinlashish oralig’ini aniqlaymiz.
t=k*W_лпп k=2 – 4
k – portlanuvchanlikga bog’liq bo’lgan koeffitsiyent.
Qoplovchi tog’ jinsi uchun:
t=2*8=16 мс.
Foydali qazilma uchun:
t=1.5*9=14 мс.