Komp`yuterda ma`lumotlarni tashkil etish va saqlash reja

KOMP`YUTERDA MA`LUMOTLARNI TASHKIL ETISH VA SAQLASH
Reja:

1. 
   Kompyuterda ma’lumotlarni tashkil etish
   
2. 
   Kompyuterda ma’lumotlarni saқlash
   
3. 
   Fayl va kataloglar
   

Komp`yuter ishlov beradigan barcha ma`lumotlar elementlari «Kishtchalar», ya`ni 0 va 1 raqamlardan (bitlar) dan tuziladi. Shundan So’ng quyidagi zanjir xosil bo’ladi: bit-bayt-fayl-katalog- mantikiy disk.

Bit — axborotning eng kichiq birligi bo’lib, 0 yoki 1 raqami beradigan axborotni bildiradi. Bitning qiymatini uchirilgan-yokilgan, yuk-xa, yolKon-rost al`ternativalari kabi talkin etish mumkin.
Komp`yuter konkret bitlar bilan aloxida juda kam xollarda ish ko’radi. Odatda komp`yuter sakkiz bitdan iborat 0 va 1 raqamlari kombinasiyasi bilan ishlaydi. Bu kombinasiyalar bayt deb ataladi.
Komp`yuterning barcha ishlari — bu, baytlar to’plamini boshqarishdir. Baytlar komp`yuterga klaviatura yoki disklardan (yoki aloxida liniyalar orqali) kelib tushadi. Shundan So’ng dasturning buyrug’i (operatorlari) bo’yicha baytlarga ishlov beriladi. Ular vaqtincha saqlab turiladi yoki doimiy Saqlash uchun yozib qo’yiladi. Zarur bo’lsa displey ekraniga yoki chop etish qurilmasidagi kog’ozga chiqariladi.
Baytlarning katta to’plamlari uchun kattarok o’lchov birliklari ishlatiladi.
1 Kbayt (kilobayt) = 1024 bayt
1 Mbayt (megabayt) = 1024 Kbayt = 108576 bayt
1 Gbayt (gigabayt) = 1024 Mbayt
Sakkiz razryadli baytdagi maksimal ikkilik son 1111• 1111ga teng. Agar uni unli sanok sistemasiga utkazsak 255 xosil bo’ladi. Demak, nol` bilan birgalikda bir baytda 256 ta turli unli sonlarni yozish mumkin ekan.
Komp`yuter xotirasi — bu, maxsus elektron yacheykalar to’plami bo’lib, ularning xar biri nol` va birlar kombinasiyasidan iborat bir bit axborotni saqlay oladi. Yachey­ka­lar 0,1,2,,,,3200,32001 va x.k. tartib raqamlari bilan nomerlanadi. Yacheykaning nomeri shu yacheykaga yozib qo’yiladi va baytning adresi deyiladi. Shunga e`tibor beringki, yacheyka (bayt) adresi va yacheykaga joylashgan axborot (bayt qiymati) bir xil narsa emas. Yacheyka adresi (nomeri) uzgarmaydi, undagi axborot esa 0 dan 255 gacha o’zgarishi mumkin.
Operativ xotirada axborot komp`yuter ishlab to’rgandagina saqlanadi. Komp`yuter yokilganda operativ xotiraga operasion tizimda saqlanadigan baytlar yoziladi (yuklanadi). Shundan So’ng foydalanuvchining buyrug’i asosida operativ xotiraga magnitli diskdan amaliy dasturlar va ular ishlov beradigan ma`lumotlar yuklanadi. Xotira yacheykalaridagi baytlar doimo uzgarib turadi. Chunki baytlar boshqa yacheykalarga o’tkaziladi, ular ustida arifmetik amallar va boshqa ishlar bajariladi. Yangi dastur yuklanganda operativ xotiradagi ma`lumotlar yangisi bilan almashadi.
Magnitli diskka yozilgan barcha axborot bloklarga bulingan xolda bo’ladi. Bu bloklar baytlar to’plamidan iborat bo’lib, fayllar deb ataladi. Uar bir fayl o’zining belgisi (nomi)ga ega bo’lishi kerak. Shu nom bo’yicha inson va operasion tizim fayllarni farqlaydi, tanib oladi va foydalanadi. Demak, fayl — kattik yoki egiluvchan disk­ka yozilgan va nomlangan baytlar majmuasidir. Fayl uzunligi bir baytdan unlab Mbaytgacha o’zgarishi mumkin.
Fayllarda komp`yuter ishlov berishi mumkin bo’lgan ixtiyoriy axborot saqlanishi mumkin. Masalan, matnli xujjatlar, dasturning matni, shartli kodlar, mashina tilidagi dasturlar va boshqalar. Turli dasturlarning ishlashi natijasida xam diskda fayllar xosil bo’lishi mumkin.
Fayllar turlari bo’yicha matnli va matnli bo’lmagan fayllarga bo’linadi. Matnli fayllarda ekranda bevosita ukishga yoki chop etish qurilmasiga uzatishga mo’ljallangan alfavit raqamli axborot saqlanadi. Matnli fayllar komp`yuter texnologiyalarida aloxida rol` uynaydi.
Fayl nomi ikki qismdan iborat bo’ladi: bevosita ism­ning uzi va uning kengaytmasi.
Kengaytma ishtirok etmasligi mumkin. Bevosita nomning uzi 4 dan 8 tagacha belgi, kengaytma esa 1 dan 3 tagacha belgidan iborat bo’lishi mumkin. Kengaytma bevosita nomdan «.» bilan ajratiladi.
Misol.:RA
Test. txt
Command. Com
Kengaytma odatda faylning kelib chiqishi, nimaga mo’ljallanganligi, biror guruxga tegishli ekanliligini bildiradi. Kupchilik dasturiy tizimlar konkret tipdagi fayllar konkret kengaytmaga ega bo’lishi kerakliligini talab etadi. Masalan, DOS operasion tizimi EXE va SOM kengaytmali fayllarni dastur deb xisoblaydi. Matnli fayllar uchun TXT, doc kengaytmalarini ishlatish qulay. Shuni ta`kidlash lozimki, faqat kengaytmalari bilan farq qiluvchi nomlar, turli fayllarni bildiradi. Masalan, COWF.C, COWF.PRT, COWF.OBT, COWF.EXE.
Kup tarqalgan kengaytmalar quyidagilardir: