Kommersiya fəaliyyətinin təşkilinin mahiyyət və məzmunu


²  44 161.7  9 756.0  34 405.7  24 649.7  104.0  145.3  92.6  2012¹



Yüklə 0,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə26/26
tarix28.11.2017
ölçüsü0,61 Mb.
#13100
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26

 

76 


2011² 

44 161.7 

9 756.0 

34 405.7 

24 649.7 

104.0 


145.3 

92.6 


2012¹ 

36 326.9 

9 756.0 

26 570,9 

16 814.9 

103.9 


145.3 

88.7 


2012² 

43 813.5 

9 652.9 

34 160.6 

24 507.7 

95.5 


96.9 

95.1 


2013¹ 

33 560.9 

9 652.9 

23 908.0 

14 255.1 

89.3 


96.9 

86.2 


2013² 

43 554.1 

10 712.5 

32 841.6 

22 129.1 

102.7 


109.1 

100.7 


2014¹ 

34 687.9 

10 712.5 

23 975.4 

13 262.9 

106.3 


109.1 

105.1 


2014² 

39 462.1 

9 187.7 

30 274.4 

21 086.7 

95.8 


85.4 

99.2 


2015 

31 016.3 

9 187.7 

21 828.6 

12 640.9 

94.1 


85.4 

98.0 


1)

 

Statistika məlumaları - ölkənin sərhədlərini kecərək faktiki olaraq ixrac edilmiş, ancaq hesat dövründə gömrük 



orqanlarinda  rəsmiləşdirilməyən  xammal  neft  və  təbiiqazın  həcmi  və  statistiki  qiymətləndirilmiş  dəyəri  nəzərə 

alınmaqla. 



Cədvəl 4    Ölkəmizdə  xarici ticarət əlaqələrinin dınamikası  

                                                                                                                                                                                          

72 

2)

  Gömrük  məlumaları  -  xam  neft  həmçinin  təbii  qaz    ixracında  gomruk  rəsmıləsdirilməsi  tarixi  ilə  bu 



məhsullarının faktiki ixrac tarixi (ölkə sərhədin keçmək vaxtı) üstüstə düşmədiyi üçün ölkə üzrə ixracın ümumi 

kəmiyyətinə  ixrac  olunmuş  xam  neft  həmçinində  təbii  qazin  hesab  dövründədə  gömrük  orqanlarında  yalnız 

rəsmiləşdirilən kəmiyyətinə aid məlumatlar daxil eolunmuşdur. 

                                                                               Cədvəl        Xarici tıcarət əlaqələrinin dinamikası 

 

 

 



 

77 


Nəticə və təkliflər. 

Kommersiya fəaliyyətinin idrarə edilməyi və onun səmərəli təşkili metodlarının təhlili 

haqqında  bu  nəticəyə  gəlmək  olarki  bu  fəaliyyətin  səmərəli  həyata  keçirilməsi  üçün 

dəyişən  bazar  mühitini  təhlil  etmək  və  bütün  dəyişikliklərə  hazır  olmaq 

mütləqdir.Kommersiya fəaliyyətinin səmərəli təşkilinin ən  vacib məsələlərindən biridə 

yeniliklərin  tətbiq  olunmasıdırki  kommersiya  fəaliyyətinin  səmərəliliyinin  artırılması 

daimi  olaraq  onun  texnologiyasının  təkmilləşdirilməyindən  ,ıdarə  etmənin  yeni 

texnıkasından  ,avtomatlaşdırılmış  ıdarəetmə  sistemındən  və  həmçinində  məhsulların 

pərakəndə  və  topdan  satışının  idarə  olunmağının  komputerləşməyindən  asılıdır. 

.Kommersiya  fəalıyyətinin  təşkili  onun  optimal  olaraq  idarə  edilməyi  səmərəliliyinin 

yüksəldilməyi  artıq  ənənəvi  olan  yanaşmaların  səmərəli  olmadığını  göstərərək 

yeniliklərin  tətbiqini  mühüm  edir.Kommersiya  isinin  səvıyəsinin  artırılmağı  onun 

texnologıyasının  daimi  təkmilləsdirılməsini,  ıdarəetmənin  yeni  texnikasından, 

avtomatlaşdırılmış ıdarəetmə sistemindən, kommersiya işçilərinin avtomatlaşdırılmış iş 

yerlərindən  istifadə  olunmağını,  kommersiya  proseslərinin,  o  cümlədən  əmtəələrin 

topdan  və  pərakəndə  satışının  idarə  olunmağının  komputerləşməyini  tələb  edir. 

Kommersiya  əməliyyatlarının  kompüterləşməyi  kommersiya  məlumatlarının işlənməyi 

və  otürülməsi  üzrə  informasıya  sisteminin  yaradılmasına  imkan  verir  ki,  bu  da  əmtəə 

tədavülü  sferasında  bazar,  marketinq  fəaliyyətlərinin  texniki    olan  əsasını  təşkıl 

edir.Butün  bunlar  kommersiya  fəaliyyətinin  geniş    bir  əhatəyə  malik  olmasının 

göstəricisidir.  Kommersiya  fəalıyyətinin  zamanı  kommersiya  sturukturlarının  bazarın 

tələbinin inkişaf meyllərini öyrənməyi və bu araşdırmanının nəticəsi olaraq istehsalçıları 

satış üçün daha perspektivli olan məhsullarının hazırlanmağı və istehsalına yönəltməsi 

mütləqdir.  Kommersiya  fəaliyyətinə  cəmiyyətin bütün  üzvləri daxildir  və kommersiya 

fəaliyyətinin  genişlənməsi  birbaşa  olaraq  bazar  münasibətlərinin  genişlənməsi  ilə 

əlaqədardır.Kommersiya  fəaliyyətinin  təşkili  onun  optimal  idarə  edilməsi 

səmərəliliyinin  yüksəldilməsi  artıq  ənənəvi  olan  yanaşmaların  səmərəli  olmadığını 

göstərərək  yeniliklərin  tətbiqini  mühüm  edir.Bütün  bunlar  kommersiya  fəaliyyətinin 




 

78 


geniş  bir əhatəyə malik olmağının göstəricisidir.             Son zamanlarda yeniliklərin 

tətbiqi  ilə  bağlı  olaraq  elektron  kommersiya  anlayışına  tez  –tez  rast  gəlinir.  Elektron 

kommersiya  anlayışı  informasiya  mübadiləsinin  birbaşa  elektron  sistemi  vasitəsilə 

ötürülməsinin işgüzar aktivliyinin geniş spektirləriini özündə birləşdirir:transaksiyaların 

həyata    keçirilməyində  internet,telefaks  və  portdan  istifadə  edilməklə  hesablaşmalar 

tüzləşdirilir və asanlaşdırılır.Məhz bütün nu kimi yeniliklərin tətbiqi nəticəsində bazara  

giriş  aktivliyi  artır.  Ticarətin  prosesınin  təşkili,  optimal  idarə  edilməyi  və  alınan 

nəticələrın  effektivliyi  səviyəsinin  yüksəldilməyi  problemi  artıq  ənənəvi  yanaşmaların 

səmərəli  olmamağını  və  onlardan  istıfadənin  yararsızlığını  üzə  çıxarmışdır.  Bazar 

iqtisadiyyatına keçid ənənəvi ixtısaslarından olan mütəxəssislərə tələbatı kəskın surətdə 

azaltmış,  müasir  yönümlü  mütəxəssislərə  yeni  imkanlar  açmışdır.  Hal-hazirda 

kommersiya fəayiyyəti beynəlxalq fəaliyyətə çevrilmişdir və bu fəaliyyət mürəkkəb və 

coxşahəlidir.Kommersiya fəaliyyətinin düzgün təşkili üçün onun hər bir elementi dəqiq 

təhlil olunmalıdır bu halda daimi mənfəət təmin olunur.Kommersiya istehsal prosesləri 

ilə  yanaşı  əlavə  ticarət  xidmətləridə  yerinə  yetirilirki  buda  tətbiq  olunan  yeniliklərlə 

əlaqədardır.Kommersiya fəaliyyətini həyata keçirən şəxs ümumi  

iqtisadi,sosial  ,hüquqi,siyasi  elmlərdən  yetərli  dərəcədə  anlayışli  olması  vacib 

məsələlərdəndir. 

Kommersiya  fəaliyyitini  yalnız  yaxşı    şəkildə  hazırlanılmış  yüksək  ixtisaslı  və  

kommersiya  işinin  müasir  təşkili  və  texnologiyası,  marketinq,  menecment  sahəısində 

dərin  hazırlıq  keçmiş  və  ya  ixtisaslarını  yüksəltmiş  olan  kadrlar  müvəfəqqiyətiylə 

həyata keçirə bilərlər. 

Milli  iqtısadiyyatın  təkmilləşməyində  və  sahələr  arası  əlaqələrin  inkışafında 

kommersiya fəaliyyətinin düzgün təşkili mühüm rol oynayır. 

Yekun  olaraq  onu  qeyd  etmək  lazımdirki  kommersiya  fəaliyyətinin  səmərəli  təşkili 

bütövlükdə  ölkə  iqtisadiyyatına  təsir  edirvə  onun  və  ölkənin  intelektual  səviyyəsi  ilə 

inkişaf edir. 



 

79 


Magistr disertasiyasında kommersiya fəaliyyətinin səmərəliliyinin artırılması üsulları və 

səmərəliliyə təsir edən amilər qeyd olunmuşdur. 

Birinci  fəsildə  kommersiya  fəaliyyətinin  təşkjli  formavə  metodları    nəzəri-metodoloji 

əsasları qeyd olunmuşdur. 

İkinci  fəsildə  kommersiya  fəaliyyətinin  idarə  edilməyi  və  onun  təşkili  həmçinin 

kommersiya fəaliyyətinin informasiya təminatının təhlili aparılmışdır. 

Sonuncu  üçüncü  fəsildə  respublikamızda  kommersiya  fəaliyyətinin  təşkili  onun 

səmərəliliyinin  artırılmasına  təsir  edən  amillər,kommersiya  fəaliyyətinin  ümumilikdə 

səmərəlilik göstəriciləri qeyd olunmuşdur. 

       Kommersiya  fəaliyyətinin  daimi  səmərəli  təşkilinə  nail  olmaq  üçün  aşağidakı 

təkliflər əsasdır: 

 



Kommersiya 

fəaliyyəti 

zamanı 

bazar 


mütəmadi 

olaraq 


tədqiq 

edilməli,istehlakçıların  istə  və  zövqləri  daimi  nəzərə  alınmalı  maksimum  dərəcədə 

onların tələbatları ödənilməlidir. 

 



Kommersiya    fəaliyyəti  dövlətin  qanunları  çərçivəsində  aparılmalı  və  nəzarət 

təmin edilməlidir. 

 

Kommersiya  fəaliyyəti  zamanı  ədalətlilik  prinsipinə  əməl  olunmalıdır  və 



rəqiblərin kommersiya sirlərini əldə etməyə çalışmamlıdırlar. 

 



Kommersiya  fəaliyyətinin  təşkili  zamani  ən  mühüm  məsələlərdən  biridə  bu 

fəaliyyətin səmərəli həyata keçirilməsi üçün yüksək ixtisaslı kadrların yetişdirilməsidir. 

 

Kommersiya  fəaliyyətinin  səmərəli  təşkilinə  öz  təsirini  göstərən  məsələlərdən 



biridə yeniliklərin tətbiqi,elmi-texniki tərəqqidir. 

 



Kommersiya  fəaliyyətinin  işçilərinin  əməyi  avtomatlaşdırılmalı  və  faydalı  iş 

əmsalı yüksəldilməlidir. 

 

 

 



 


 

80 


 

İstifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısı 

 

1.



 

Kərim  Paşa  oğlu  Paşayev  rəhbərliyi  və  redaktəsi  ilə  ―Ticarət  kafedrasının 

müəllimləri tərəfindən ―Kommersiya fəaliyyətinin Əsasları  

2.

 



Müslümat  Allahverdiyeva  ,Bahadur  Manafov  ―İstehsal  müəssisələrində 

kommersiya fəaliyyəti‖ Bakı -2012 

3.

 

M.Q.Ağamaliyev –―Kommersiya fəaliyyətinin təskili‖, Bakı-2004 



4.

 

  4.Məhərrəm 



Ağamalıyıyev,Tahir 

Şükürov,‖Ticarət 

müəssisələrinin 

iqtisadiyyatı‖ Bakı -20105  

5.

 

  5. İ.Ə. Feyzullayev ― Ticarətin iqtisadiyyatı ― Bakı 1995       



6.

 

 6.R.Əsgərova -―Pul, Kredıt və Banklar‖, Bakı-2007   



7.

 

Tofiq  Məmmədov  ―Ticarətin  təşkili  və  texnologiyası  ―    Dərs  vəsaiti  Bakı  2006 



8.Biznesin təşkili və idarə edilməsi /Dərslik Bakı :2011 

 9.Məhərrəm 

Əkbərov 

―Elektron 

kommersiya‖ 

―İqtisad 

Universiteti            

Nəşriyyatı‖Bakı 2011  

   10.  K.R. Pasayev , T.CMəmmədov ―Tıcarətin ıdarə edılməsi ―       Dərs vəsaıti Baki- 

1981 


   11.  Xəlilov  Ş.A.‖Milli  ərzaq  təhlükəsizliyi  :bazar  transformasiyaları  və  iqtisadi     

qloballaşma amilləri‖ Baki- Adiloğlu 2001 

  12 .   İ.Ə. Feyzullayev ― Ticarətin iqtisadiyyatı ― Bakı 1995  

  13.   Tağıev A. H ―Bazar iqtısadiyyatının əsasları― Bakı 2002 

   14.   Tofiq Məmmədov ―Ticarətin təşkili və texnologiyası ― Dərs vəsaiti Bakı- 2006                        

   15. Feyzullabəyli İ.A.  ―Bazar ,ticarət,marketinq ,planlaşdırma .Azərnəşr -1995 

   16. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası  Bakı Qanun -2004 



 

81 


     İnternetdən   istifadə  olunan  saytların  adları: 

   17.   Azərbaycan Dovlət Statıstika Komitəsınin illık statistika toplusu 

www.azstat.org

 

18.   Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi 



http://www.stat.gov.az/

 

19 .marketing.az                                                                                                                    



20. 

http://vn.taxes.gov.az/qanun/q224.html

 

21. http://www.taxes.gov.az/modul.php?name                                                                                                                               



22. 

http://kayzen.az/blog/kommersiya/2434/1.1.-kommersiya

 

23. 

http://old.azmarketing.az/ksm/82-biznes/564-biznes-

 

24.  http://book.ilkaddimlar.com/ 

25. 


http://www.ekitab.net/economy

 

26. 



http://library.unec.edu.az/2014-05-07-

 

27. 



http://wubase.wulearn.az/book/483/komm

 

28. 



http://www.kitabyurdu.az/2015/01/kommersiya

 

29. 



http://www.chamber.az/page.html?id_

 

30. 



http://www.e-qanun.az/alpidata/framework/data/8/c

 

 



 

 

 




 

82 


 

 

 



 

Xülasə 

Kommersiya  fəaliyyətinin  təşkil  olunması  ölkə  iqtisadiyyatinin  inkişafında  və  onun 

beynəlxalq  ticarət  əlaqələrində  mühüm  rol  ounadığı  üçün  bu  fəaliyyətin  səmərəli 

təşkilinin  təhlili  zəruridir.Kommersiya  fəaliyyətinin  düzgün  və  səmərəli  təşkili 

cəmiyyətin bütün üzvləri üçün aktualdır və bu zaman istehsalçılar birbaşa istehlakçıların 

tələbini yrənmək üçün daim bazarı tədqiq etməlidirlər.  

    Respublikamızda  kommersiya  fəaliyyətinin  tənzimlənməsi  və  onun  səmərəli  təşkili 

daim  dövlət  tərəfindən  nəzarətdə  saxlanılır.Kommersiya  fəaliyyətinin  səmərəli  təşkili 

məsələləri  aktuallığına  uyğun  olaraq  dissertasiya  işi  üç  fəsildən  ,giriş,  nəticə  və 

təkliflərdən  ibarətdir.Dissertasiya  işində  kommersiya  fəaliyyətinin  mahiyyəti  ,  nəzəri 

metodoloji  əsasları  onun  təşkili  formaları  və  səmərəlilik  göstəriciləri  və  səmərəliliyə 

təsir  edən  amillər  tədqiq  edilmişdir.Həmçinin  kommersiya  fəaliyyətinin  təşkili  zamanı 

yeniliklərin  tətbiqi  onun  təkmilləşdirilməsi  üsulları  təhlil  edilmişdir  və  bu  fəaliyyətin 

səmərəli  təşkili  üçün  informasiya  təminatının    rolu  araşdırılmışdır.Kommersiya 

fəaliyyətinin  səmərəli  təşkili  ümüilikdə  ölkənin  inkişafını  təmin  edir  həmçinin  onun 

beynəlxalq ticarətdə rolunu müəyyən edir. 

 

 

 



 

 



 

83 


 

  

 



 

  МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ 



РЕСПУБЛИКИ 

АЗЕРБАЙДЖАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ЭКОНОМИЧЕСКИЙ 

УНИВЕРСИТЕТ 

 

                                                             Исмайылзада Сама Фуад 



Эффективная организация коммерческой деятельности. 

РЕЗЮМЕ 

      Организация  коммерческой  деятельности  в  стране  играет  важную  роль  в 

экономическом развитии и ее международных торговых отношений, необходимо 

эффективно  анализировать  организацию  этих  мероприятий.  Правильное  и 

эффективное управление коммерческой деятельностью имеет отношение ко всем 

членам  общества,  и  на  этот  раз  спрос  на  потребителей,  чтобы  узнать 

непосредственно  от  производителя,  чтобы  быть  постоянно  проводит 

исследования  рынка.  Регулирование  коммерческой  деятельности  в  стране,  и  ее 

эффективной  организации,  постоянно  держать  под  контролем  со  стороны 

государства. Актуальность эффективной организации коммерческой деятельности 

в  соответствии  с  тезисом  из  трех  глав,  введения,  заключения  и  внесли  свои 

предложения. 




 

84 


Сущность  коммерческой  деятельности  в  диссертации,  теоретические  и 

методологические  основы,  формы  организации  и  эффективности  показателей 

были  также  исследованы  факторы,  влияющие  на  эффективность.  В  процессе 

коммерческой деятельности, а также методов совершенствования инновационной 

деятельности  были  проанализированы  и  исследованы  роль  информационного 

обеспечения для эффективной организации этого мероприятия. 



MINISTRY OF EDUCATION OF THE AZERBAIJAN REPUBLIC 

AZERBAIJAN STATE ECONOMIC UNIVERSITY 

                                                              ISMAYILZADA SAMA FUAD 

 

The Problems of the Productive Arrangements of the Commercial Activity        

SUMMARY 

    Arrangements  of  commercial  activities  play  an  important  rolein  the  development  of 

economy  of  the  country  and  its  international  commercial  relationship,so  the 

investigation  of  this  productivearrangements  is  necessary.Right  and  productuve  of  the 

commercial activity is urgent for all members of society and in this case producers must 

constantly investigate market to meet the  consumers demand directly. 

The regulation of commercial activity is constantly controlled by the goverment in our 

republic.The dissertation work is divided 3 parts –introduction ,conclusion  and offers in 

conformity with the urgency of productive arrangementsof the commercial activity.The 

essence  of  the  commercial  activity  ,its  theortical-metodological  bases  ,its  organizing 

forms  and  indicator  of  productivity  and  factors  influencing  productivity  were 

investigated and the role of information maintenance for productive arrangement of this 



activity was investigated. 

 

 

Yüklə 0,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə