Kod konverterlar ishning maqsadi

Multipleksorlar.
Raqamli qurilmalarda, odatda, umumiy kanal orqali raqamli ma’lumotni turli xil qurilmalardan n qabul qiluvchilarga uzatish zarur. Buning uchun kanal kirishda M qurilmasi o’rnatiladi (6-rasm), multipleksor deb ataladi, u A_m kodiga ko’ra, m axborot manbalaridan birini kanalga ulaydi, va kanal chiqishida DM qurilmasi (demultipleksor) raqamli A_n raqamli qabul qiluvchiga uzatish ma’lumotlarini beradi.
Multipleksor (va demultipleksor) ning ishlash printsipi 6-rasmda aniq ko’rsatilgan.

6-rasm. Multipleksor va demultipleksorning ishlash printsipi.

ME turi maydonidagi multipleksorlarning vazifasi MUX (multipleksor) harflari bilan yozilgan. Multipleksorning shartli grafik belgisi (ShGB) 7-rasmda ko’rsatilgan.

7-rasm. Multipleksorning shartli grafik belgilanishi (ShGB).
Multipleksorlar alohida liniyalar yoki liniyalar guruhlarini (shinalar) almashtirish, parallel kodni ketma-ket aylantirish, bir nechta o’zgaruvchilarning mantiqiy funktsiyalarini bajarish, taqqoslash sxemalari va kod generatorlarini yaratish uchun ishlatiladi. Multipleksorlarga nisbatan "ma’lumotlarni tanlash" atamasi ham ishlatiladi.
Multipleksorlarga manzil dekoder kiradi. Dekoder signallari mantiqiy elementlarni boshqaradi, bu ma’lumotni ulardan faqat bittasi orqali uzatishga imkon beradi. M=4 uchun multipleksor operatsiyasining mantig’i 3-jadvalda tasvirlangan, bu yerda x₀, ..., x₃ - mustaqil axborot manbalarining chiqishlari, A₀, A₁ o’zgaruvchilari esa manzilli, ya’ni. ikkilik kodda Y chiqishiga ulangan axborot kiritish sonini ko’rsatish. Keyin multipleksorning ishi 3-jadvalning haqiqat jadvali bilan tavsiflanadi.

3-jadval. «4 dan 1 ga» multipleksorining haqiqat jadvali.

Mantiqiy algebra bo’yicha multipleksor funktsiyasi quyidagi shaklga ega:
Y=A̅1A̅0D0+ A̅1A0D1 + A1A̅0D2 + A1A0D3
ME ga asoslangan «4 dan 1 ga» multipleksorining bajarilishi 8-rasmda ko’rsatilgan.



8-rasm. ME ga asoslangan «4 dan 1 ga» multipleksorini amalga oshirish.

Boshqaruvchi kirish C (8-rasmda) manzil o’zgarganda tasodifiy kirishlar chiqishiga ruxsatsiz ulanishni istisno qilish uchun ishlatiladi. Qisqa blokirovka qiluvchi impuls (boshqaruvchi-impuls) uzatishni uzatish vaqtida chiqishni kirishlardan uzib qo’yilishini ta’minlaydi.

Keling, multipleksorlarning ba’zi elektron sxemalarini ko’rib chiqaylik. Ko’rinib turibdiki, multipleksor ketma-ket konvertorga parallel m-bitli ikkilik sifatida ishlatiladi. Buning uchun multipleksorli kirishga parallel kod yuborish va keyin ketma-ket manzil kodini kerakli ketma-ketlikda o’zgartirish kifoya. Bunday holda, multipleksorning chiqishida noto’g’ri signal paydo bo’lishining oldini olish uchun, boshqaruvchi-impuls manzilni almashtirish paytida chiqishni kirishdan uzib qo’yishi kerak.
Multipleksorlar bir nechta o’zgaruvchilarning mantiqiy funktsiyalarini dizyunktiv normal shakl ko’rinishida qurishda ishlatilishi mumkin. Mantiqiy funktsiyani beshta mustaqil o’zgaruvchi aniqlasin. Agar ular 2⁵ = 32 ta axborot kirishlari (multipleksor daraxti) uchun mos keladigan multipleksorning manzilga kirishi bilan ta’minlansa, Q chiqishida beshta o’zgaruvchidan iborat har qanday funktsiyani olish uchun, axborot kirishiga mantiqiy birliklarni kiritish kifoya. Manzil sintez qilingan funktsiyaga to’g’ri keladi. Qolgan kirishlar uchun mantiqiy nollarni qo’llash kerak, shu bilan mos keladigan kombinatsiyalarni chiqish funktsiyasidan chiqarib tashlash kerak. Agar m o’zgaruvchilar funktsiyasida 2^m ga yaqin bo’lgan bir qancha mintermlar bo’lsa, bu usul qabul qilinadi, aks holda kontaktlarning zanglashiga olib keladi.
Agar funktsiya argumentlari nafaqat adresli kirishni, balki ma’lumotli kiritishni ham ta’minlasa, multipleksorni yanada samarali ishlatish mumkin. Buning uchun sintezlangan f (x₁ ..., x_m) funktsiyasining argumentlari D_i ma’lumotli kirishlar va adresli kirishlar (A_j) ga bo’linadi, shunda ikkinchisi ko’pincha funktsiya mintermlariga kiritilgan o’zgaruvchilar tomonidan boshqariladi.
Integral versiyada to’rt, sakkiz yoki o’n oltita kirish uchun multipleksorlar mavjud. Kaskadli multipleksorlar past quvvatli ketma-ket mikrosxemalar asosida o’zboshimchalik bilan kirish liniyalarini almashtirishga imkon beradi. Masalan oddiy 4 dan 1 ga - multipleksorlarga asoslangan 16 ta ma’lumot kirishiga ega bo’lgan 16 dan 1 ga - multipleksorlar sxemasini tuzish 4.5-rasmda ko’rsatilgan. Bu daraxtga multipleksor deyiladi.

4.5-rasm. 16 ta ma’lumot kirishiga ega bo’lgan multipleksor.
10-rasmda Sheffer elementlari asosida tuzilgan 4 dan 1 ga multipleksor sxemasi ko’rsatilgan.

10-rasm. Sheffer elementlari bo’yicha to’rtta kiruvchi multipleksor.