Ызбекистон республикаси олий ва ырта

baholashning to„rtinchi tamoyili 
baholash maqsadlaridan kelib 
chiqqan holda diskontlash uchun foydalaniluvchi foiz stavkalari variatsiyasi 
hisoblanadi. Investitsiyalar samaradorligining turli ko‗rsatkichlarini hisoblashda 
diskontlash uchun tanlab olinuvchi foiz stavkasi sifatida quyidagilardan foydalanish 
mumkin: o‗rtacha depozit yoki kredit stavkasi; inflyasiya darajasi, tavakkalchilik 
darajasi va investitsiyalar likvidligini hisobga olgan holda investitsiyalar 
daromadliligining individual normasi; boshqa investitsiya turlari bo‗yicha 
daromadlilikning muqobil normasi; joriy xo‗jalik faoliyati bo‗yicha daromad 
normasi. 
YUqorida aytib o‗tilgan tamoyillarni inobatga olgan holda turli ko‗rsatkichlar 
asosida real investitsiyalar samaradorligini baholash uslubiyatini ko‗rib chiqamiz. 
Birlashgan millatlar tashkilotining sanoat rivojlanishi bo‗yicha tashkiloti - 
YUNIDO qoshidagi sanoat tadqiqotlari xalqaro markazi tomonidan tayyorlangan 
«Loyihalarni baholash bo‗yicha ko‗rsatmalar»da tavsiya etilgan va hozirda respu-
blikamizda keng qo‗llaniladigan ko‗rsatgichlar tizimi quyidagilarni o‗z ichga oladi: 

sof keltirilgan (diskontlangan) daromad, NPV - Net Present Value; 

daromadlilik indeksi, PI - Profitability Index;

ichki daromadlilik normasi, IRR - Internal Rate of Return;

o‗zini qoplash davri, RR - Payback Period

Sof keltirilgan daromad
, (NPV) investitsiyalash 
natijalarining 
eng 
umumlashgan tavsifnomasini, ya‘ni uning yakuniy samarasini absolyut summada 
olish imkonini beradi. Sof keltirilgan daromad deganda investitsiya loyihasining ek-
spluatatsiya davrida hozirgi qiymatga keltirilgan (diskontlash yo‗li bilan) pul oqimlari 
summasi bilan uni amalga oshirishga investitsiya qilinuvchi mablag‗lar o‗rtasidagi 
farq tushuniladi. Bu ko‗rsatkich quyidagi formula asosida hisoblanadi: