Ixtisoslashuv

Mavzu: Vegetativ organlarning ixtisoslashuvi va ularning biologik ahamiyati.

Jamiyatga naf keltiradigan inson qo‘llari bog’langan holda ham yaxshilik qila oladi.

Rus yozuvchisi Fyodor Dostayevskiy
DARSREJASI:


• Novda va barg metamorfozi.
• Yer ustki novdalarning boshqa shakl o’zgarishlari. • Hashorotxo’ro’simliklar.
• Ildiz metamorfozlari.

• Tayanch iboralar: ildizpoya, kaudeks, stolonlar, tugunak, bachki, piyozbosh, tuganak-piyozbosh, sukkulent, fillokodiy, hashorotxo’r,mikoriza.
NOVDA VA BARGMETOMORFOZI:
• Novda xilma-xil vazifalarni bajarishga moslashgan, shuning uchun u juda ko’p metomorfozlarga uchragan. Uning quyidagi turlari mavjud:

ildizpoya

Yer ostki stolonlar va tuganaklar

Yer ustki stolonlar va bachkilar

Piyozboshlar

Tuganakpiyozboshlar

kaudeks

Sukkulent o’simliklarningnovdalari
ILDIZPOYA:

• Ildizpoya deb, yer ostida gorizontal yoki biroz egri bo‘lib o‘sadigan, ba’zi moddalarni g‘amlaydigan va ko‘pincha vegetativ ko‘payish uchun xizmat qiladigan shakli o‘zgargan novdaga aytiladi.

bo‘g‘in oralig‘i,
ILDIZPOYANINGQISMLARI: • Ildizpoyada bo‘g‘in va
reduksiyalangan barg va_, qo‘shimcha


o

Ildizpoyaning eski

sekin nobud bo‘ adi.
turadi. ^kam Har ^‘rnashib novdalar ⁿhosil^ir bo‘ladi. “qarigan” qismi_lesa asta
ILDIZPOYAXILLARI:

• Ildizpoyalar ikki xil bo’ladi:

Tik o‘sadigan

Ko‘ndalang o‘sadigan
TIK O’SADIGANILDIZPOYALAR:

• Valeriana
• Chemeritsa

Чемерица (Veratrum)
GORIZONTAL O’SUVCHI ILDIZPOYA:

• rang (Carexpilosa)

repens)
• bug‘doyiq(Agropyrum


longifolia)
• veronika(Veronica


majalis)
• landishi (Convallaria

Ildizpoyalarning hayoti uch — to‘rt yildan bir
_necha yillargacha davom etishi mumkin. _{Rang (Carexpilosa)}
YER OSTKISTOLONLAR:
• Ba’zi o‘simliklar poyasining eng ostki qismidagilkurtaklardan_i deyiladi.
YER OSTKISTOLONLAR:

Yer ostki s olonla oq ra gdagi ingichka, hamda mo‘rt

bargchal rga ega. Yoz oxirida stolonning uchi t paga
^• poyachalar ^tbo‘lib,^r rangsizⁿtangachasimon mayda-mayda qayriladi^ava_t o‘sha yerda_akichkinagina_atugunakcha^ehosil


Stolonlar esa ‘ladi v yem rilib k tadi.
kurtaklaridan_oyangi_a yer _iustki _enovdalar o‘sib chiqadi.
YER OSTKISTOLONLAR:

• Bu hodisani sedmichnik (Trientalis europaea) o‘simligida kuzatish mumkin. Stolonlarda zapas modda yig‘ilishi sodir bo‘lmaydi.