Issn: 2181-3906 2023 International scientific journal «modern science аnd research»
Yüklə 0,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ISSN:
2181-3906 2023 International scientific journal «MODERN SCIENCE АND RESEARCH» VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ 377 yaxshilash, ishni tartibga solish, qisqa muddatli tanaffuslar qilish, shu bilan birga ko‘p malaka talab qilmaydigan konveyrlarda ishlovchilarning ma’lum vaqt o‘tganda bir operatsiyadan ikkinchi operatsiyaga ko‘chirish lozim [4]. Korxonalarda xavfsiz mehnat sharoitlarini to‘g‘ri tashkil etilishi ishchi- xodimlarni intizomli bo‘lishiga va bu o‘z navbatida mehnat unumdorligini oshirishiga, ishlab chiqarishdagi baxtsiz xodisalarni, asbob uskunalarni buzilishlari va boshqa ko‘zda tutilmagan xolatlarning kamayishiga va oxir oqibatda ishlab chiqarish samaradorligini oshishiga va korxonaning barqarorligiga olib keladi [2]. Mehnat jarayonida, faoliyat turiga xos bo‘lgan shikastlash omili ta’siri maydonida («xavflar maydonida») mavjud bo‘ladi. Chunki ishchi shikastlash omili ta’siri maydonida ya’ni «xavflar maydonida» bo‘lgan haftada, kunda, soatda shikastlanishi mumkin [4]. Ishlovchi xodimlarning sog‘lig‘ini muhofaza qilish va mustahkamlash davlat ahamiyatiga molik bo‘lgan muhim vazifadir [1]. Gigiyenik baholash mezonlariga asoslangan mehnat sharoitlarining 4 ta sinfiga oid tasnifidan ma’lumki, zararligi bo‘yicha mehnat sharoitlaridagi ish joylarida doimiy faoliyat yurituvchi ishchi-xodimlar tanasida qayta tiklanmaydigan funksional o‘zgarishlar sodir bo‘ladi, mehnat qobiliyati pasayadi, shuningdek kasb kasalliklarining yuzaga kelish ehtimoli ortadi. Shundan kelib chiqib bunday zararli mehnat sharoitlarda faoliyat yurituvchi xodimlarga, vaqtinchalik chora-tadbirlar sifatida ustama haq to‘lash (kompensatsiya), ish o‘rniga mos bo‘lgan kafolatlar va preferensiyalar beriladi. Ammo vaqtinchalik chora-tadbirlar xodimlarni kasb kasalliklariga chalinish ehtimolini kamaytirmaydi, faqatgina ularni sog‘lig‘ini yo‘qotilishiga mos moddiy kompensatsiya hisoblanadi va o‘rnatilgan yoshdan 5 yil oldin nafaqaga chiqish imtiyozini beradi. Mehnat muhofazasi sohasi faoliyatining asosiy maqsadi esa yo‘qotilgan sog‘liq uchun ishchi-xodimga moddiy tovon to‘lash emas, balki mehnat jarayonida insonlar xavfsizligi, hayoti va sog‘lig‘i, ish qobiliyatini ta’minlashga qaratilgan chora-tadbirlar hamda vositalardan iboratdir. Mehnat muhofazasi amaliyotida uni ta’minlashni bir necha tamoyillari va usullaridan foydalaniladi. Tadqiqotlar natijalari asosida ishlab chiqilgan tavsiyalar va vositalar ushbu tamoyillar va usullar doirasida yaratilgan. Tamoyillar va usullarni konstruktiv, tashkiliy va moddiy amalga oshirish mehnatni muhofaza qilishning ifodasidir. Mehnatni muhofaza qilishning yo‘naltiruvchi, texnik, tashkiliy va boshqaruv tamoyillariga ajratish mumkin. Texnologiyani o‘zgartirish, zararli moddalarni xavfsiz moddalarga almashtirish, xavfsiz uskunalardan foydalanish va mehnatni ilmiy tashkil qilishni takomillashtirish orqali zararli va xavfli omillarni yo‘q qilishni nazarda tutuvchi g‘oyalarga yo‘naltiruvchi tamoyillardir. Odamni masofadan himoya qilish, ma’lum darajada xavfsizlikni ta’minlaydigan, inson va xavf manbai o‘rtasida shunday masofani belgilash, xavf manbai bilan odam o‘rtasida to‘siq o‘rnatish orqali xavfdan himoyalanishni kafolatlash texnik tamoyillardir. Yüklə 0,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|