Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Yadrolarning bo'linish reaksiyalari

E. Fermi (Italiya), I. Jolio - Kyuri va P. Savich (Fransiya), O. Gan va F.Shtrassman (Germaniya), O. Frish va L.Maytner (Avstriya) lar ning tajribalari va nazariy izlanishlari tufayli neytronlar bilan bombardimon qilingan og’ir yadrolar (masalan, uran) ni ikki qismga bo'linishi aniqlandi. Bundan tashqari neytronlar, elektronlar va  - nurlanishlarning qam vujudga kelishi kuzatildi. Bu hodisa yadro bo'linishi deb nom oldi. Bo'linish jarayonida vujudga kelgan (Mendeleyev davriy jadvalining o'rtarog’idagi elementlariga taalluqli) yadrolarni esa bo'linish parchalari deb ataldi.

Xulosa
Ushbu mavzudan xulosamshundan iboratki, AAtom tuzilishining murakkab ekanligini isbotlovchi kashfiyotlardan yana biri 1895 y. frantsuz olimi Anri Bekkerel tomonidan ochilgan tabiiy radioaktivlik xodisasidir. Radioaktivlik xodisasi ochilishidan sal oldin 1896 yil yanvarda Rentgen g-nurlarniochdi va keyinchalik bu nurlar «Rentgen» nurlari nomini oldi. Rentgen nurlari to’lqin uzunligi 10-5-102 nm bo’lgan, ko’zga ko’rinmaydigan elektromagnit nurlanishi bo’lib, kuchli teshib o’tish qobiliyatiga ega. rentgen nurlarining bu xossasidan texnikada va meditsinada ko’p qo’llaniladi.
Atom yadrosining tuzilishi Yadro kuchlari
Zaryadlangan zarrachalarning tarqalishini, agar bir nuqtada bir joyga to'plangan va bir xil kattalikdagi qarama-qarshi elektr energiyasining yagona sferik taqsimoti bilan o'ralgan markaziy elektr zaryadidan iborat atomni olsak, tushuntirish mumkin. Atomning bunday joylashishi bilan, a- va β-zarralar, ular atom markazidan juda yaqin masofada o'tganda katta og'ishlarni boshdan kechirishadi, ammo bunday og'ish ehtimoli unchalik katta emas.
Shunday qilib, Ruterford atom yadrosini kashf etdi, shu vaqtdan boshlab yadro fizikasi atom yadrolarining tuzilishi va xususiyatlarini o'rganishni boshladi.
Elementlarning barqaror izotoplari kashf etilgandan so'ng, eng engil atomning yadrosi barcha yadrolarning tarkibiy zarralari rolini oldi. 1920 yildan beri vodorod atomining yadrosi rasmiy atama - protonga ega. Ko'zga tashlanadigan kamchiliklarga ega bo'lgan yadro tuzilishining proton-elektron qidiruv nazariyasidan so'ng, birinchi navbatda, yadrolarning spinlari va magnit momentlarini o'lchash tajriba natijalariga zid keladi; 1932 yilda Jeyms Chadvik tomonidan yangi neytron deb nomlangan elektr neytral zarrasi kashf qilindi. Xuddi shu yili Ivanenko va mustaqil ravishda Heisenberg yadro proton-neytron tuzilishi haqida gipotezani ilgari surdilar. Keyinchalik, yadro fizikasi va uning qo'llanilishi rivojlanishi bilan bu faraz to'liq tasdiqlandi.


Foydalanilgan adabiyotlar
1. H.C. Ахметов. Общая и неорганическая химия ≪Высшая школа≫. М., 2002.
2. K.M.Ahmerov, A.Jalilov, R.S.Sayfitdinov. Umumiy va anorganik kimyo, T., ≪0‘zbekiston≫, 2006.
3. N.A.Parpiev, H.Rahimov, A.G.Muflaxov. Anorganik kimyoning nazariy asoslari. T.,≪0‘zbekiston≫, 2002.
4. N.A.Parpiev, A.G.Muflaxov, H.R.Rahimov. Anorganik kimyo. T., ≪0‘zbekiston≫, 2003.
5. H. R. Raximov. Anorganik ximoya. Oliy o‘quv yurt. Ximiya ixtisosligi bo‘yicha ta’lim oluvchi stud, uchun darslik. Qayta ishiangan to‘ldirilgan 2-nashri. T. ≪0‘qitucvhi≫, 1984.