İlkel, Köleci ve Feodal Toplum
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
185 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum ilân edilmiþti. Yaðmalama niyetleri, kâfirlere karþý savaþ çaðrýlarý ile gizlenmiþti. Egemen sýnýf, dinsel baðnazlýðý körükleyerek, köylü- ler ile aralarýndaki uzlaþmaz karþýtlýklarý hafifletmeyi ve olasý hoþnutsuzluklarýn doðuþunu önlemeyi umuyordu. Köylülük, kentlerin yoksul halký, içgüdüsel olarak, feodalle- rin etkisinden kendilerini kurtarmayý ve Haçlý Seferi sýrasýnda her þeyden önce senyörlerin baskýsýný sarsmayý, feodaller arasý iç savaþýmlarýn sonucu olan yýkýmlarý önlemeyi diliyorlardý. Birinci feo- dal haçlý seferinden önce gelen yoksullarýn seferini, buna kanýt ola- rak gösterebiliriz. 1096 ilkyazýnda, daha çok Fransanýn kuzeyinden gelen köylü kalabalýklarý, Kutsal Topraka doðru hareket ettiler. Yoksulluktan ve yýkýmdan, kurtuluvereceklerini umuyorlardý. Örgütlenmemiþ, silahsýz yýðýnlar, kadýnlar, çocuklar, yaþlýlarla birlikte, hiçbir geçim aracýna sahip olmaksýzýn, dilencilikle, oradan buradan hýrsýzlýk ederek göçüyorlardý. Sonunda, geçtikleri ülkelerin halklarý, olanlar- dan onlarý sorumlu tuttular. Pek çok köylü, ölüp gitti. Haçlý Seferlerinin Topraða Ýliþkin ve Ýktisadî Sonuçlarý 1096dan 1270e deðin, sekiz önemli haçlý seferine giriþildi. Baþlangýçta, haçlýlar, Doðu Akdenizin ele geçirilen topraklarýnda bir- kaç tipik feodal devlet kurdular. Seferlere katýlan köylüler, toprak elde edemediler. Yerel müslüman halk acýmasýzca sömürüldü. Köle- leþtirilen halklarý baðýmlý durumda [sayfa 216] tutabilmek için þövalye birlikleri kuruldu: askerî birlikler, tampl tarikatýndan, ospitaliye tari- katýndan, tötonlar tarikatýndan olanlarýn dinsel birlikleri gibi. Önemli zararlara uðrayan, yalnýzca Asyada ve Kuzey Afrikada haçlýlar tarafýndan istilâ edilen müslüman ülkelerin halký ve kültürü deðildi; örneðin Bizans gibi hýristiyan devletler de sömürgecilerin askerî seferlerinden büyük sýkýntý çektiler. Sonunda, baþkaldýran halklarýn baskýsý altýnda, haçlýlar, Doðu Akdenizi býrakýp gitmek zorunda kaldýlar. Bununla birlikte, Haçlý Seferleri, Batý Avrupada izler býraktý. Akdenizin doðu ve batý kesimleri arasýnda ticaret baðlarýnýn güçlen- mesine yardým etti; bütünüyle, Avrupada, meta-para iliþkilerine uy- gun bir ortam yarattý. Doðu seferleri sýrasýnda, haçlýlar, o zamana deðin Batý Av- 186 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum rupada tanýnmayan önemli kültürel ve teknik gerçekleþtirmelerle içli-dýþlý oldular. Yeni üretim dallarý, özellikle ipekçilik, geliþmeye baþlýyor. Silah yapým tekniði ve baþka madenî eþyalar yapýmý yet- kinleþiyor. Kumaþ üretimi geliþtiriliyor vb.. Yeni tarým kollarý ortaya çýkýyor: pirinç, karabuðday, kavun, vb.. Feodallerin, Doðu Akdenizde, daha yüksek maddî bir kültür- le temas etmeleri, onlarýn gereksinmesini artýrdý, ve, sonuç olarak, halk yýðýnlarýnýn sömürüsünü aðýrlaþtýrdý. Ve bu, Batý Avrupada, 13. ve 14. yüzyýllarda, toplumsal çeliþkilerin keskinleþmesinin nedenle- rinden biri oldu. 6. FEODAL TOPLUMLARIN ÝDEOLOJÝSÝ VE UYGARLIÐI DÝNÝN VE KÝLÝSÝNENÝN ROLÜ Emekçi yýðýnlar üzerindeki egemenliðini saðlamlaþtýrmak için, feodal senyörler sýnýfý, iktisadî sömürü ve siyasal köleleþtirme ile yetinmiyordu. Ýdeolojik etki, en iyi silahlarýndan biriydi. Ve feodal toplumun ideolojisinde kesin rol, dine ve kiliseye düþüyordu. Yer- yüzünde çekilen acýlarýn [sayfa 217] ödülü olarak göklerde mutluluk vaatleriyle kilise, halk yýðýnlarýný, senyörlere karþý savaþýmdan saptý- rýyor, halka, bilinçli olarak yumuþakbaþlýlýðý ve boyuneðmeyi aþýlý- yordu. Bütün manevî yaþamýn dinden esinlendiði bu çaðda, kilise, yürürlükte olan toplumsal düzeni, emekçilerin, köylülerin ve zana- atçýlarýn aþýrý sömürülmesini kendi saygýnlýðý ile güven altýna alýyor- du. Ortaçaðýn bütün uygarlýðý, dinin ve kilisenin derin damgasýný taþýyordu. Katolik Kilisesi Katoliklik, feodal toplumun baðrýnda dinin ve kilisenin rolü- nün klasik bir örneðini verir. Bilindiði gibi, hýristiyanlýk, Roma impa- ratorlarý zamanýnda köle sahiplerinin resmî dini olmuþtu. Ortaçaðda iktidardaki sýnýf, hýristiyan kilisesini kendi ideolojik kalesi yapmýþtý. 11. yüzyýlda, Doðu Kilisesi ile Batý Kilisesinin kesin olarak birbirlerin- den kopmasýndan sonra, katoliklik, bütün Avrupada, feodalitenin ideolojik temeli oldu. Katolik Kilisesi, yapýlarýna varýncaya deðin, feodalitenin 187 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum hiyerarþisini yineliyordu. Baþýnda, papa ve papalýðýn hükümet ör- gütü bulunuyordu. Ondan sonra, kardinaller, evekler, abbeler vb. geliyordu. Bu merdivenin en alt basamaðýnda ruhanî bölgelerin pa- pazlarý bulunuyordu. Kilisenin kendisi, en büyük toprak sahiplerinden biriydi. Böy- lece Paristeki Notre-Dame Ve Hollandadaki Saint Trond Abbeliði, Avrupanýn en geniþ yurtluklarý arasýnda sayýlýyordu. Bunlar içinde çiftlikler, baðlar, ormanlar, otlaklýklar, sayýsýz haralar, pek büyük sü- rüler vardý. Kilise prensleri, bundan baþka, aþar, yani her köylünün gelirinin onda-birini de alýyorlardý. Köylülerin ve zanaatçýlarýn aþýrý sömürüsü, kilisenin zengin- liðinin kaynaðý oldu. [sayfa 218] Manevî Yaþamda Kilisenin Tekeli Yukarý-ortaçaðýn ve ilerlemiþ feodalitenin Batý uygarlýðý, kili- se düþünüþünün, özellikle bunun katolik biçiminin etkisine girmiþti. Katolik tanrýbilimi, antikçað felsefesinden uzaklaþmýþtý. Eski- den felsefeye sýkýca baðlý olan matematik ve doða bilimleri kaybol- du. Edebiyat Azizlerin Yaþamlarýna, tarih, keþiþlerin günlük notlarýna indirgendi. Þiir, müzik, tüm plastik sanatlar, kilisenin hizmetinde görev aldý. Okullar, eðitim, rahipler sýnýfýnýn tekelindeydi. Bu kültür tekelini, kilise öyle durup dururken elde etmedi, bir yandan feodal soylularla, öte yandan da özgür düþünce yanlýlarý, halk yýðýnlarý ile çetin bir savaþýmýn sonunda kazandý. Katolik Kilise- si (geri kalan bütün öteki kiliseler gibi) halkýn yaratýcý esinlerini en açýk biçimde yansýtan mezhep sapkýnlýklarýndan korkunç bir biçim- de öç alýyordu. Müslüman Dini Ýslâmiyet, feodalite çaðýnda, en yaygýn dinlerden biri oldu. Arabistanda feodal imparatorluk, müslümanlarýn dinsel topluluðun- dan (cemaatinden) baþlayarak kuruldu. Ýslâmiyet, Araplar tarafýn- dan ele geçirilen bütün topraklarda ortaçað toplumunun ideolojik yapýsýnýn dýþýnda oluþtu. Daha sonra, Asya ve Afrika ülkelerinde, kýsmen de Avrupa ülkelerinde, geniþ bir biçimde yayýldý. Müslüman öðretisi, Arapçadaki, baðýþlama, ferað, tevekkül ve sadýklar (mü- Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|