İlkel, Köleci ve Feodal Toplum
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
54 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum her iþlemi iyi bir þekilde yürütmek için birçok kiþinin çabalarýnýn birleþtirilmesini gerektirmiyordu. Elbirliði ile ortaklaþa çalýþmanýn ekonomik temeli gitgide kayboluyordu. Yeni avadanlýklarla bütün üyelerin çabalarýnýn zamandaþlýðý, yani ayný zamanda hep birden iþe koyulma, artýk gerekli deðildi. Hatta ortaklaþa çalýþma, üretici güçlerin ulaþtýklarý düzeyle çeliþki haline geldi; çünkü, ortaklaþa çalýþma, yeni avadanlýklarýn kullanýlmasýný sýnýrlandýrýyor ve insan- larýn modasý geçmiþ aletlerin yardýmý ile geleneksel ortaklaþa çalýþmalarýný gerektiriyordu. [sayfa 59] Böylece, toplumun üretici güçlerindeki ilerleme yüzünden, bu güçler ile üretim iliþkileri arasýndaki denge bozuldu. Ortaklaþacýlýk ve üretim araçlarýnýn ortak mülkiyeti ile nitelendirilen eski üretim iliþkileri, üretici güçlerin ilerlemesine karþý yavaþ yavaþ bir engel haline geliyordu ve bunun için de, kaçýnýlmaz bir biçimde, yerini yeni üretim iliþkilerine býrakmalýydý. Ataerkil Aile Üretimde bütün bu deðiþiklikler, bu kez, toplumsal yapýda olmak üzere baþka deðiþiklikleri zorluyordu. Büyük klan topluluðu, gitgide sayý bakýmdan daha zayýf baþka bir toplum hücresine, yani yavaþ yavaþ baðýmsýz bir ekonomik birim olarak kendini gösteren ataerkil aileye yer hazýrlýyor. Klan, artýk, kapalý bir bütün deðildir. Klaný saðlamlaþtýran kan akrabalýðý baðý, yerini, baþka baþka aileler arasýnda, edinilen baþka baðlara býrakýyor. Aileler, aralarýndaki akra- balýk baðlarýndan çok, üretim iliþkileri ile baðlýydýlar. Kan akrabalýðý- na dayanan klan birliði, yerini, komþuluk iliþkilerine ve ortak ekonomik çýkarlara dayanan toprak birliðine býrakýyordu. Özel Mülkiyetin Ortaya Çýkýþý Eski iliþkiler, toprak ortaklýðýna dayanan toplulukta, bir ölçü- de zaten korunmuþtu. Bu arada, tarým kabilelerinin baþlýca üretici gücü olan toprak, daima ortaklaþa mülkiyet sayýlmýþtý, ama her aile, kendisine ayrýlan toprak parçasýný ayrýca iþler ve ayrý bir iþletmeden yararlanýr. Çoban kabilelerde, sürüler, yavaþ yavaþ aile mülkü haline geliyor. Ataerkil aileler, artýk ortaklaþa üretime gitme- yip, kendi özel mallarý olarak kalan ürünleri, deðiþik miktarlarda 55 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum üretmeye baþlýyorlar. Özel mülkiyet, ilkin, sürü hayvanlarýna, ev iþlerinde kullanýlan avadanlýk ve kapkacaða ve bazý aletlere ve kiþisel emek araçlarýna kadar uzanýyor. [sayfa 60] Toprak ortaklýðýna dayanan topluluk, gelecekteki daðýlýþýnýn tohumlarýný kendi içinde taþýyordu. Toprak, ortak mülkiyet olarak kaldýðý halde, ailenin konutu, ailenin özel mülkü haline geliyor. De- mek ki, özel mülkiyetin geniþlemesi, ancak ortak mallarýn zararýna olanaklý olabilirdi. Özel mülkiyetin geliþiyle birlikte, ailenin mallarý miras yoluy- la ana-babadan çocuklara geçiyor, bu da topluluðun eskiden eþit olan üyeleri arasýndaki servet eþitsizliðim derinleþtiriyor. Öte yandan, özel mülkiyetin yerleþmesi de, yeni bir deðiþim tipi yaratýyor: topluluðun kendi içinde, topluluðu oluþturan çeþitli aileler arasýnda deðiþim. Demek ki, ilkel topluluðun üyeleri, geçimleri için gerekli bütün servetleri ortaklaþa ürettikleri sürece, özel mülkiyet olanaksýzdý. Ama üretici güçlerin ilerlemesi ile birlikte, iþbölümü, topluluðun birliðini parçaladýðý ve topluluðun üyeleri, pazarda, deðiþime konulmuþ mad- deleri ayrý ayrý üretmeye baþladýklarý zaman, yeni bir kurumun, özel mülkiyetin ortaya çýktýðý görüldü. Komþuluk iliþkilerine dayanan topluluk, ortaklaþa mülkiyet- ten, özel mülkiyete dayalý baþka bir toplum düzenine geçiþin geçici bir formülü idi. Köleliðin Ortaya Çýkýþý Emek üretkenliðinin artmasý, insan üzerindeki mülkiyeti, maddî mallarýn doðrudan üreticisi üzerindeki mülkiyeti ortaya çý- kardý. Her kiþinin, her bireyin, ancak açlýktan ölmemek için en ge- rekli olaný üretebildiði zamanlarda, insanýn insan tarafýndan sömürüsü olanaksýzdýr. Bu yüzden savaþ tutsaklarý hemen her za- man öldürülmekteydiler; yalnýz topluluk, insan sayýsýný artýrmakta yarar görüyorsa, o zaman, tutsaklarý topluluða kabul ediyor ve onlara, öteki üyelerle eþit haklar veriyordu. Ama emek üretkenliðin- deki ilerleyiþ, bu duruma son verdi; çünkü tutsak, þimdi, [sayfa 61] kendi tükettiðinden daha fazla maddî deðer üretiyordu. Toplumun bir bölümü, toplumsal artý-ürün payýndan yararlanma hakkýný elin- den alýp, tutsaðý çalýþmaya zorlayarak, tutsak tarafýndan yaratýlan 56 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum ürünleri kendine maledebiliyordu, yani bir baþka deyiþle, tutsaðýn emeðini sömürebiliyordu. Onun için, artýk savaþ tutsaklarý öldürül- mediler, köle haline, yani haklardan yoksun hale ve artý-ürün saðla- dýklarý süre ve ölçüde, topluluðun kendilerine hoþgörü gösterdiði emekçiler kategorisi haline getirildiler. Kölenin çalýþmasý, efendisi- ne artýk yarar saðlamaz hale geldiði anda, efendisi, onu, öldürmek- te serbestti. Emeðin artý-ürün saðladýðý, ama bunu doðrudan üreticinin bedensel ve manevî tam çöküntüsü pahasýna saðladýðý o çaðda, kölelik olaðan bir olguydu. Demek ki, böylece, ilkel topluluðun diðer temel ilkelerinden biri, yani topluluðun bütün üyelerinin ortaklaþa ve kardeþçesine çalýþmalarý, hükümsüz (kadük) bir hale geliyor. Özgür üreticilerin yanýnda, çalýþmasý, kendi özgereksinmelerini karþýlamayý deðil, baþkasýnýn yararýna bir artý-ürün yaratmayý amaçlayan bir köle emeðinin ortaya çýktýðý görülüyor. Kölelerin emeði, bir zenginlik kaynaðý haline geliyor. Baþlangýçta, köleler, topluluða ya da ataerkil aileye aittiler. Ama zamanla, ileri gelenler, hem topluluðun öteki mallarýný, hem de kölelerini ele geçiriyorlar ve köleler, reislerin ve klan aristokra- sisinin öteki temsilcilerinin özel mülkü haline geliyor. Köle emeðinin sömürülmesi, bu zümreyi zenginleþtiriyor ve iktidarlarýný daha güç- lendiriyor. Köleliðin kurumlaþmasý, insanýn insan tarafýndan sömürül- düðü yeni bir tarih çaðýný baþlattý. Bu, üretici güçlerin ilerlemesi için zorunlu ve tamamýyla olaðan bir olgu oldu. Ayný zamanda, üretim alet ve araçlarýna da sahip bulunan efendiler için, kölelerin emeðinin maddî mallarý yaratmasý [sayfa 62] yanýnda, toplumda, bir baþka maddî mallar yaratma kaynaðý daha vardý. Bu, topluluðun sýradan üyelerinin emeðiydi, sahip bulunduklarý ilkel üretim alet ve araçlarý ile küçük özel ekonomilerini üretken kýlan çiftçiler, çobanlar ve küçük zanaatçýlarýn emeðiydi. Toplumsal Sýnýflarýn Ortaya Çýkýþý Önceleri üretim araç ve aletlerinin ortaklaþa mülkiyeti üzeri- ne kurulu üretim iliþkileri biçiminden baþka bir biçim tanýmayan toplum, üretim araçlarý ve aletleri bakýmýndan, durumlarýndaki Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|