Ii qism VIII bob. Didakòikaning predmeòi va uning vazifalari

Òa’lim jarayonini texnologiyalash

quyidagilarni talab qiladi:

1. Umumiy maqsadni diagnostik maqsadga o‘tkazishni.

2. Yangi diagnostik maqsadni o‘qitish bosqichlariga bo‘lib, har

bosqichning maqsadini aniqlashni.

Dars tartibi.

Òushuntirish darsi. Òa’limning asoslaridan biri tushuntirish

---

113

prinsiði. Shuning uchun bilim va ko‘nikmalarni shakllantirishda

boshlang‘ich bosqich — bu nazariy savollarga o‘rganish. Bu ishda

materialni o‘qituvchi tomonidan tushuntirish muhim rol o‘ynaydi.

Òushuntirish darsi tuzilishi, ya’ni uning qismlarining joyla-

shishini quyidagicha ko‘rsatish mumkin;

1. Oldingi o‘rganilgan material asosida bilimlarni qayta tiklash.

2. Materialni tushuntirish.

3. Materialni o‘zlashtirilganini tekshirish.

4. Nazariyotni qo‘llash namunasini ko‘rsatish.

5. Bilimlarni mustahkamlash.

6. Uy ishi.

7. Dars yakunini jamlamoq.

Ko‘rib chiqilayotgan turdagi darsning eng muhim qismi —

materialni tushuntirish. Bu qism va bundan keyingi mavzular ustida

olib boriladigan ishni nazariy asoslari qo‘yiladi. Shuning uchun

yangi material berilibgina qolmay, tushuntirilishi ham kerak.

O‘qituvchi ko‘rilayotgan mavzuning negizini ko‘rsatib, o‘rganila-

yotgan nazariyani amaliy o‘quv masalalarini yechishda qoidalarni

ishlatishni o‘rganish kerak. Bu darsning asosiy maqsadidir.

Maqsad quyidagi shartlarni bajarishda „tashxis maqsad“ deb

sanaladi:

1. Sifat, bilim, xosila, tajribaning aniq tavsifi.

2. Berilgan, sifat, bilim, hosila, tajribani aniqlash.

3. Uning shakllanish yoki rivojlanish pog‘onasini o‘lchash.

4. Bu pog‘onani baholash va taqqoslash.

5. Òa’lim maqsadini tanlashda hozirgi kun talablariga yo‘nal-

tirilishi kerak. Maktab insonni bozor iqtisodiyotiga asoslangan

jamiyatda mehnat qilishga tayyorlaydi.

Shuning uchun ta’limning tashxis maqsadiga kasb-hunar ta’li-

miga tayyorlash  olinishi kerak. Òa’lim texnologiyasida o‘qitish jara-

yonining yakunlanishi darajasi o‘qituvchi tarafidan aniqlanadi va

shunga qarab muloqot va o‘zaro ta’sir jarayoni texnologik relslarga

o‘tkaziladi.

6. Òashxis maqsadni qo‘yish (talab qilinadigan o‘zlashtirish

pog‘onasini ko‘rsatib).

7. Jarayon texnologiyasini nazorat qilish va qo‘yilgan maqsadga

erishish darajasini aniqlash.

8. 70 % dan kam bo‘lmagan aniqlik bilan yakuniy natijaga

erishish.

Asosiy talab bitta — ta’lim jarayoni doimo tugallangan bo‘lishi

kerak. Har qaysi texnologiya — bu axborot texnologiyasi.

8 — Pedagogika

---

114

Yangi axborot texnologiyalari ta’limga kompyuterni keng tatbiq

etish bilan bog‘langan. Axborot texnologiyalari o‘ziga dasturlan-

gan ta’lim, intellektual ta’lim, giðertekst ekspert tizimlari, immi-

tatsion ta’limni qamrab oladi:

a) kompyuter ta’lim tizimlari turlari (o‘rgatuvchi mashinalar,

ta’lim va trenirovka, dasturlashga ta’lim, intellektual repetitorlik);

b) ta’lim turlari (logo);

d) asbob tizimlari (dasturlar, matn protsessorlari, ko‘rgazma

asboblari, muallif tizimlari, guruhlab o‘qitish asboblari).

Yangi ta’lim axborot texnologiyalari quyidagi shartlarga javob

berishi kerak:

a) pedagogik texnologiyaning asosiy prinsiðlariga javob beradi;

b) didaktikada nazariy yoki amaliy yechimini topmagan ma-

salalarni yechadi;

d) ta’lim oluvchiga axborot tayyorlash va uzatish vositasi

kompyuterdir.