Ii-bob. Qattiq jismlarning tuzulishi va strukturasi 1-Laboratoriya ishi. Kristall ko‘pyoqlilarning simmetriya guruhlarini aniqlash
Yüklə 55,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kristall panjara tushunchasi.
| 21 II-BOB. QATTIQ JISMLARNING TUZULISHI VA STRUKTURASI 1-Laboratoriya ishi. Kristall ko‘pyoqlilarning simmetriya guruhlarini aniqlash Ishning maqsadi: Kristall panjaralarning elementar yacheykalari turlari va kristallarda mavjud simmetriya elementlarini o„rganish. Kerakli asbob - uskunalar: 23 dona ko„pqirrali kristallar. Nazariy ma’lumotlar Kristallarning strukturasi va fazoviy panjara. Kristall panjara tushunchasi. Kristallar o„zlarining ichki tuzilishi va ular tarkibiga kiruvchi atomlarning tabiatiga qarab turli xil xossalarga ega bo„ladilar. Agar fizik xossalar kristallda tanlab olingan yo‘nalishlarga bog‘liq bo‘lsa, anizotrop qattiq jism deyiladi. Agar fizik xossalar kristallda tanlab olingan yo‘nalishlarga bog‘liq bo‘lmasa, izotrop qattiq jismlar deyiladi. Kristall qattiq jismlar alohida kristallar - monokristal shaklida uchraydi. Bundan tashqari tartibsiz orientatsiyalangan mayda kristallar - kristallit lardan yoki zeren lardan tashkil topgan bo„lishi ham mumkin. Real monokristallar kamdan - kam hollarda ideal tuzilishga ega bo„ladi. Odatda ular mozaik (naqshli) holatda bo„ladi. Butun bir kristall mozaika bloklaridan tashkil topgan bo„lib, ularning o„lchamlari taxminan 10 -6 m bo„ladi. Har qaysi mozaika bloklari bir-biriga nisbatan ma‟lum burchak hosil qilib, joylashgan bo„lishi mumkin. Bu burchak kristallni tashkil etgan atomlarning xossasiga (tabiatiga) bog„liq holda 10 15 dan 10 15 gacha bo„lishi mumkin. Moddani tashkil etgan atom yoki molekulalar ma‟lum tartib bilan joylashgan bo„lsa va ma‟lum bir davriylikka ega bo„lsa, bunday qattiq jism kristallar deyiladi. 22 Kristalning ixtiyoriy olingan nuqtasidagi xossalari aynan bir xil bo‘lsa, bunday kristall bir jinsli kristall deyiladi. Bir jinslilik shartiga ko„ra 3 ta istalgan tugunlarni bir - biriga komplanar bo„lmagan 3 ta vektor bilan birlashtirib, ularni translyatsiya qilish bilan uch o„lchamli fazoviy panjara hosil qilinadi. Kristall strukturasi bilan fazoviy panjara tushunchalarini bir - biridan farqlash lozim. Yüklə 55,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|