Nazim Tapdıqoğlu
olaraq azərbaycanlılardan da mühacirət edənlər olur...
13 fevral 1988-ci il - Ermənilərin
Xankəndi (Stepanakert)
şəhərində-Dağlıq
Qarabağ Muxtar Vilayəti Partiya Komitəsinin binası qarşısında, Mərkəzi Lenin
meydanında 400 nəfərlik ilk mitinqi keçirilir. Mitinqdə
“Dağlıq Qarabağın Azər
baycandan ayrılması ” və digər millətçilik ruhlu şüarlar, qərarlar səsləndirilir.
Mitinqə
“Krunk”
terrorçu təşkilatının sədri
ArkadiManuçarov rəhbərlik edir...
13
fevral 1990-cı
il - Armen Mixayloviç Avanesyanm terrorçu qrupu
Yev
lax- Laçın
avtomobil yolunun 105 kilometrliyində
Şuşa-Bakı
istiqamətində hə
rəkət edən avtobusu partladır. 2 sərnişin həlak olur, 13 nəfər yaralanır...
13
fevral 1992-ci
il - Xocalıya ərzaq və yanacaqla dolu sonuncu
M-26 hərbi
vertolyotu gəlir...
13 fevral 1992-ci il - Ağdam rayonunun
Mərzili, Abdal-Gülabh, Şelli və s.
kəndləri atəşə tutulur. Dağıntılar olur. Şəhərin mərkəzi meydanında mitinq
keçirilir...
13 fevral 2001-ci il - Yerevan özünün hərbi və təhlükəsizlik sistemindəki
elektron poçt kanallarına
"COMİT"
texnoloji sistemini də əlavə edir...
14 fevral 1921-ci il - Ağdamdan ermənilər yaşayan Darnavaz kəndinə kon
sert vermək üçün gedən 6 nəfər azərbaycanlı aktyor daşnaq
Ağacan Azyiyanın
terrorçu qrupunun üzvləri tərəfindən qətlə yetirilir...
14 fevral 1992-ci il - Xocalı şəhəri
Mehdikənd və Noraguh kəndləri istiqa
mətlərindən atəşə tutulur. Dağıntılar olur...
14
fevral 1993-cü
il - Ermənilər
Tərtər-Kəlbəcər
yolunu kəsərək
Sərsəng su
anbarından cənuba və şimala doğru yerləşən yaşayış məntəqələrini ələ keçirir
lər...
14
fevral 1994-cü
il - Füzuli və Ağdam cəbhələrində gedən döyüşlərdə bir neçə
Azərbaycan əsgəri həlak olur...
15
fevral 1796-cı il - Rusların hərbi hissələri general Savelyevin başçılığı ilə
Dərbəndə çatır...
15
fevral 1979-cu il - Cənubi Azərbcanda inqilab tam qələbə çalırsa da, çoxlu
sayda itkilər olur...
15 fevral 1988-ci il - DQMV XDS-nin sessiyası SSRİ və Azərbaycan SSR
konstitusiyalarına zidd olaraq DQMV-nin Ermənistan SSR-ə birləşdirilməsi
haqqında
qərar qəbul edir...
15 fevral 1992-ci il - Müdafiə naziri Şahin Musayev Əməliyyat İdarəsinin
44
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
baş zabiti, leytenant Fəhmin Hacıyevə müdafiə naziri əvəzi və baş qərargah rəi
sinin səlahiyyətli nümayəndəsi olması barədə vəsiqə verib onu Ağdama göndə
rir. Ona eyni zamanda qarşıya çıxan hər hansı çətinlikləri
(?) yerindəcə həll
etmək hüququ da verilir...
15
fevral 1992-ci il - Silahlı erməni hərbi birləşmələri Xocavənd rayonunun
Qaradağlı kəndinə hücum edir. Kənd sakinlərinin və köməyə gəlmiş
15 əsgərin
səyləri nəticəsində silahlı ermənilər geri çəkilməyə məcbur olur. 3 nəfər kənd sa
kini -
Nobil Əli oğlu Zeynalov, Xanalı Həbib oğlu Hüseynov, Altay Məhəmməd
oğlu Həsənov və köməyə gəlmiş əsgər
Manaf İslam oğlu Dadaşov öldürülür,
2
nəfər ağır, ölümcül yaralanır...
15 fevral 1993-cü il - MDB-nin
128 saylı motoatıcı alayı və muzdlu kazaklar
Ağdərə istiqamətində əks-hücuma keçərək azad edilmiş əraziləri işğal edirlər...
16 fevral 1931-ci il - Bakıda açılmış Azərbaycan zərbəçi kolxozçularının
I Qurultayı kolxoz quruculuğunun ilk müvəffəqiyyətlərinə yekun vurur, kolxoz
hərəkatını daha da inkişaf etdirmək uğrunda mübarizəsini
"qüvvətləndirməyə
çağırır"...
16 fevral 1991-ci il - Goranboy rayonunun
Başqışlaq kənd sakini erməni
yaraqlıları ilə döyüşdə avtomat silahla öldürülür...
16
fevral 1992-ci il - Milli Qəhrəman
Səfərəli Qurban oğlu Məmmədov Qa
radağlı kənd sakinlərini erməni quldurlarından xilas edərkən minaya düşərək
həlak olur...
16 fevral 1992-ci il - Səhər erkən məkrli düşmən
Xocavənd rayonunun Qa
radağlı kəndini mühasirəyə alır. Park və kolxoz idarələri tərəfdən atılan atəş nə
ticəsində
6 nəfər kənd sakini yaralanır,
2 nəfər kənd sakini isə ölür. Atışma
zamanı kəndə köməyə gəlmiş
14 Milli
Ordu əsgərindən 1 nəfər də həlak olur...
16 fevral 1992-ci il - Erməni yaraqlıları
Sırxavənd kəndinə basqın edirlər.
Kənd sakini İntizam Bəşirov həlak olur...
16
fevral 1992-ci il - Ağdam şəhəri ermənilər tərəfdən mərmi yağışına tutu
lur. Mərmilərdən biri 2 saylı ruhi xəstəxanamn həyətinə düşür.
2 nəfər həlak
olur. Atılan mərmilər nəticəsində sürücü
Rasim Yunusovun
evi ciddi zədələnir,
onun körpə uşağı yaralanır...
16 fevral 1994-cü il - 8 azərbaycanlı hərbi əsir ermənilər tərəfindən aman
sızlıqla güllələnir...
17 fevral 1872-ci il - İltizam sistemi ləğv edilir...
45
Nazim Tapdıqoğlu
17
fevral 1918 -ci il - Andranikin başçılıq etdiyi erməni yaraqlıları Türkiyə
nin
Təpəköy kəndində yaşma və cinsinə baxmadan bütün dinc əhalini qətlə ye
tirirlər...
17 fevral 1990-cı il - Naxçıvanda
Künnüt kəndi
(Şərur rayonu) erməni ya
raqlıları tərəfindən işğal olunur...
17
fevral 1992-ci il - Ağdam şəhəri ermənilər tərəfindən atəşə tutulur. Ölən
lər, yaralananlar, dağıntılar olur...
17
fevral 1992-ci il - Saat
5:30-da erməni-rus hərbi birləşmələri hücum edə
rək bir neçə saat ərzində Xocavənd rayonunun
1100 nəfər əhalisi olan və ermə
nilər yaşayan qonşu
Ağkənd, Aşan, Paravatumb, Qağarza, Qarakənd, Gavahın,
Dağdağan, Kəndxurd, Kiş, Mirikənd, Mısmına, Müşkabad, Ningi (Cəmiyyət),
Harov kəndləri ilə əhatələnən azərbaycanlıların məskunlaşdığı cənnətməkan
Qaradağlı kəndini işğal edir. Bu işğalda
23-cü diviziyanın
366-cı alayının da
müstəsna xidməti olmuşdur. Ümumilikdə kənd sakinlərindən 77 nəfər (
Abbasov
Sərvər İldırım oğlu, Abdullayev Abdulla, Axundov Hafiz Elmaz oğlu, Arazov
Eldar, Babayeva Validə Həmid qızı, Bayramov Arif İbrahim oğlu, Bayramov Elm-
dar Rəşid oğlu, Bayramov Rəşid Həşim oğlu, Bayramov Sultan Rəşid oğlu, Da
daşov Eldar İsa oğlu, Dadaşov Manaf İslam oğlu, Dadaşov Mikayıl İslam oğlu,
Dadaşov Uğur Eldar oğlu, Doluxanov Rəhim Möhkəmə oğlu, Əliyev Qasım
Hüseyn oğlu, Əliyev Xaliq Məhərrəm oğlu, Əliyev Vətən Əmirxan oğlu, Əliyev
Zahid Zeynal oğlu, Əhmədova Sürəyya Cavad qızı, Əzizov Alov Əfqar oğlu, Əzi
zov Atəş Əfqar oğlu, Əzizov İltifat Yelmar oğlu, Həsənov Altay Məhəmməd oğlu,
Həsənov Əvəz Yaşasın oğlu, Hüseynov Xanalı Həbib oğlu, Hüseynov Xandəmir
Bəbir oğlu, Hüseynov Fehruz Mahmud oğlu, Hüseynov Həbib Həmzə oğlu,
Hüseynov İbiş Həbib oğlu, Hüseynov Dəmir Musa oğlu, Hüseynov Niftalı Bakir
oğlu, Hüseynov Nahid Adil oğlu, Hüseynov İmran Əhməd oğlu, Hüseynov Şah
murad Hüseynalı oğlu, Hüseynov Şura Hüseynalı oğlu, Hüseynov Əbülfət Meh
man oğlu, Hüseynov Əsgər Səməd oğlu, Hüseynov Fədail Zülfüqar oğlu,
Hüseynov Zülfiqar Dəmir oğlu, Hüseynova Səbiqə Mürsəl qızı, Hüseynova Qə
nirə Həmid qızı, Hüseynova Raxşəndə Bayram qızı, Hüseynova Rahilə Şahmar
qızı, Hüseynova Məxmər Məcid qızı, Xəlilov Zahid Əyyub oğlu, Kazımov Nəsimi
Kazım oğlu, Kazımov Səlim Kazım oğlu, Kərimov Əliqismət Qara oğlu, Quliyev
Ələstan Nəriman oğlu, Quliyev Ələkbər Məmməd oğlu, Quliyev Əloğlan Əlastan
oğlu, Quliyev Kamal Bəylər oğlu, Quliyev Gündüz Əlqəmə oğlu, Quliyev Mirzəli
Müslət oğlu, Quliyev Nəbi Mütalib oğlu, Quliyeva Nazənin Rəşid qızı, Məmmə
dov Ədatət Şahmar oğlu, Məmmədov Ərəstun Ağalar oğlu, Məmmədov Məmməd
Əmirxan oğlu, Mustafayev Qərib Həsrət oğlu, Mustafayev Talib Yaqub oğlu,
Nağıyev Aftandil Xanlar oğlu, Nazarov Sura İbad oğlu, Rəhimov Məhi, Rüstə
46
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
mova Zivər Alıhüseyn qızı, Səmədova Gülzəndə Bakir qızı, Süleymanov Elçin
Möhübbət oğlu, Şirinov Böyükkişi Lələ oğlu, Şirinov İltifat Əjdər oğlu, Tağıyev
Faiq Həsrət oğlu, Tağıyev Elsevər Teyyub oğlu, Tağıyev Həsrət, Tağıyev Kamil
Sərdar oğlu, Tağıyev Zakir Gülüm oğlu, Tağıyev Telman Tevon oğlu, Vəliyev
Fazil Cavad oğlu, Vəliyev Füzuli Cavad oğlu, Zeynalov Nobil Əliş oğlu) və eləcə
də köməyə gəlmiş Milli Ordunun
14 nəfər əsgəri silahlı ermənilər tərəfindən
xüsusi amansızlıqla qətlə yetirilir. Cəsədlərin çoxusu
(40-a qədəri) ermənilər
tərəfindən "Bəylik bağı" adlanan ərazidəki "Silos quyusu"na atılır. Gündüz saat
15.00 radələrində ermənilər əsir götürdükləri adamlardan
10 nəfərini
Qağarza
və
Papavatumb kəndləri yaxınlığında güllələmək üçün maşından düşürüb sıraya
düzürlər. On nəfərdən biri olan
Telman adlı şəxs özündə saxladığı yeganə qum
baranı ermənilərin toplandığı istiqamətə atır. Özü də daxil olmaqla 9 nəfər azər
baycanlı və 3 erməni həlak olur. Ağır partlayışdan qəlpə yarası alan
Vidadi
Hüseynov isə möcüzə nəticəsində salamat qalır. Ara qarışan kimi cəld özünü ti
kanlı kollara vurub orada gizlənən И dadı axşam toranlıq düşəndən sonra çox
çətinliklə ermənilər yaşayan
2 kəndin ərazisindən keçərək
(həmin kəndlərin əra
zilərində o, bir sıra faciələrlə də üzləşmişdir) gecə saat 2 radələrində
(artıq 18
fevralda) Ağdam rayonunun
Abdal-Gülablı kəndinə gəlib çıxa bilir... Beləliklə,
erməni quldur birləşmələri Xocavənd rayonunun azərbaycanlılar yaşayan Qa
radağlı kəndini işğal edirlər. XX əsrin amansız və qələmin də yaza bilmədiyi
çox ağrılı səhnələri olan dəhşətli Qaradağlı faciəsi baş verir. Xarici Kütləvi İn
formasiya Vasitələrinin məlumatlarına görə, dinc əhaliyə qarşı olan bu cinayət
lərdə erməni quldur və terror birləşmələri sırasında öz vətənlərində məhkum
olunmuş və həbsxanalardan qaçmış ərəb muzdluları da iştirak etmişlər...
17 fevral 1992-ci il - Ağdam şəhərində izdihamlı mitinq keçirilir.
Qasım Kə
rimov mitinqdə Ağdam rayonu PŞ-nin rəisi
İslah Paşayevin bir sutka ərzində
rayonu tərk etməsi tələbi ilə çıxış edir...
17
fevral 1992-ci il - Separatçı daşnaq yazıçı Zori Balayan
( "Ocaq " kitabının
müəllifi) Telavi hərbi bazasında silahlanmış ermənilərə başa salır ki, kim
Böyük
Ermənistan uğrunda vuruşursa, o, tarix yaradır...
17
fevral 1993-cü il - Ağdam rayonunun mərkəzi atəşə tutulur. Ölənlər, ya
ralananlar və dağıntılar olur. Düşmən
Şelli kəndi istiqamətində hücum etməyə
cəhd göstərir...
17
fevral 1993-cü il - Ermənilərin güclü hücumları nəticəsində
Qozlu Körpü
(Hötevan) və
Heyvalı (Drmbon) kəndləri işğal edilir...
17 fevral
1994-cü il - Kəlbəcər bölgəsində şəmkirli igidlər -
Zakir Lətif oğlu
Əliquliyev, Osman İbrahim oğlu Əliyev, Rasim Camal oğlu İsayev, Abbas Haq-
verdi oğlu Xudaverdiyev, Elman Qasım oğlu Qasımov, Bakir İskəndər oğlu Məm
47