Bəy artıq duyurdu ki, onun kürsüsü uğrunda H.Əliyevlə S.Hüseynov arasında çox tezliklə
ölüm-dirim savaĢı gedəcək, ancaq bu savaĢ onun ortadan götürülməsindən sonra baĢ verəcək.
Ölüm MəsələsĠ Heç Də Uydurma DeyĠldĠ
Əbülfəz bəy cismani ölümdən heç vaxt qorxmayıb və neçə yol ölümün üstünə göz qırpmadan
yeriyib; silahdaĢları dəfələrlə bunun canlı Ģahidi olublar. Ancaq o bilirdi ki, ELÇĠBƏY ölümü
Azərbaycanda HÖKMƏN vətəndaĢ müharibəsi yaradar və düĢmənlərin indiyədək can atdıqları,
amma gerçəkləĢdirə bilmədikləri arzuları çin olar.
Yeri gəlmiĢkən, Bəyin dəfnini təĢkil edəcək komissiyanın tərkibi də artıq
müəyyənləĢdirilmiĢ və “ağsaqqal” akademik ona sədr qoyulmuĢdu; 18 iyunda bu
komissiya iĢə baĢlamalıydı.
Prezident Elçibəyin öldürülməsinin bir neçə variantı vardı.
Birincisi, Bakıda kütləvi iğtiĢaĢlar törədiləcək və “basabasda” prezident
“qəhrəmancasına” Ģəhid olacaqdı. Bu məqsədlə Bakıda xüsusi təyinatlı hərbi dəstələr
də yerləĢdirilmiĢdi. KeçmiĢ SSRĠ məkanından gətirilmiĢ cinayətkar ünsürlər də bu
vaxt Bakıda toplanmıĢdı. Onlar iğtiĢaĢ düĢən kimi Ģəhərdə talanlara baĢlayacaqdılar.
Onlardan baĢqa, paytaxtda digər təxribatçı qüvvələr də yerləĢdirilmiĢdi (sonralar
Çeçenistanda prezident olmaq iddiasında bulunan oğrubaĢı və quldurbaĢı, Moskvanın
oyuncağı Lobazanov da onların arasındaydı). Ancaq paytaxtda iğtiĢaĢın yaranması
Ģəxsən H.Əliyevə əl vermirdi, çünki o, hakimiyyətinin baĢlanğıcında qan düĢməsini
istəmirdi, axı bu halda hadisələrin sonrakı inkiĢafının necə nəticələnəcəyini də
indidən müəyyənləĢdirmək xeyli çətinləĢirdi.
BaĢqa variant Elçibəyi xarici ölkələrdən birinə qaçırdıb təyyarəsini Bakıdan kənarda
göydə partlatmaqdı. Bu plan, deyəsən, hərbçilərindi. Onlar 17-sindən 18-inə keçən
gecə Naxçıvana uçan Bəyin təyyarəsini, yanılmıramsa, Səngəçaldan vurmalıydılar
(sən demə, Bəyin getməsindən onlar da xəbər tutubmuĢ), ancaq, görünür, Bəyə
Allahın rəhmi gəlib - təyyarəni vurmalı olan hərbçinin qulağından həmin an qan
açılıb, o özünə gələndəsə təyyarə artıq nəzarət zonasından uzaqlaĢıb...
Elçibəyi məhv etməyin üçüncü yolunusa S.Hüseynov açıqlayıb. O, 1998-dəki
məhkəməsində demiĢdi: “Həmin vaxt H.Əliyev yanıma adamlar göndərirdi ki,
BUNLARI məhv etmək lazımdır. Deyirdim ağzınıza gələni danıĢmayın (?!-Ə.T.).
Deyirdilər sən kömək et, Prezident Aparatının binasını [təyyarədən bombalamaqda]
YERLƏ YEKSAN ELƏ, gəlib təzəsini tikəcəyik” (“Azadlıq”, 04.11.1998). (Çox təəssüf
ki, H.Əliyev bu fikrə indiyədək öz münasibətini bildirməyib).
17 iyunda Avropa Birliyi üzvü olan ölkələrin Azərbaycandakı daxili siyasi böhranla bağlı bu
məzmunlu bəyanatı qəbul edilərək yayıldı: “Avropa Birliyi və onun üzvü olan ölkələr demokratik
yolla seçilmiĢ prezidenti konstitusiyaya zidd yollarla (öldürməklə - Ə.T.) öz vəzifəsindən
uzaqlaĢdırmaq təĢəbbüsünü pisləməkdədir”. Görünür, bu narahatlıq Bəyin cismani məhv edilməsi
təhlükəsinin gerçəkliyindən irəli gəlirdi və bəyanatı hazırlayanlar Azərbaycanda hakimiyyətə
yiyələnmək istəyən qüvvələrə xəbərdarlıq edirdilər.
Doğrudur, ĠNDĠKĠ anda Bəyin ölümü NƏZƏRĠ və MƏNTĠQĠ baxımdan Surətdən daha çox
H.Əliyevə sərf edirdi, çünki prezidentin yoxluğuyla məhz o, avtomatik olaraq prezident
səlahiyyətlərinin icraçısına çevrilirdi. Ancaq Ģəxsən mən Əliyevin Elçibəyin ölümünü istəməsinə
inanmıram. Xüsusən Avropa Birliyinin xəbərdarlığından sonra onunçün ən əlveriĢli, ideal variant
Elçibəyin istefaya çıxaraq (lap çıxmasa da olardı) xarici ölkələrdən birinə getməsiydi. Güman ki,
məhz buna nail olmaqçün Əliyev müxtəlif təĢəbbüslərdə də bulunurdu; Elçibəyi Bakıdan
qaçırtmağın üsullarını tapmağı Azərbaycanda ondan yaxĢı bacaran kimsənin olması təəccüb
doğurardı.
BAKIDA QALMAQ DAHA MÜMKÜN DEYĠL
Hadisələrin ölümsüz, dinc inkiĢafı da Bəyin Bakıda qalmasını bir neçə səbəbdən mümkünsüz
edirdi.
Birincisi, prezident Bakıda qalsaydı qiyamçılara qarĢı hökmən hərbi əməliyyatlara baĢlamağa
məcburdu, çünki 17-sindən 18-inə keçən gecə baĢlanacaq terror əməliyyatını (F.Qəzənfəroğlu
bunu öz kitabında “Heydər Əliyevin S.Hüseynovun adamları əliylə Elçibəyə qarĢı hazırladığı
sui-qəsd planı” adlandırır) yatırtmalıydı, busa VƏTƏNDAġ MÜHARĠBƏSĠ deməkdi. Bəyi ən çox
qorxudan da məhz qardaĢ qırğınıydı, çünki onun son məqsədləri Bəyə bəlliydi. Buna görə də öz
sözləriylə desək, səngəri tərk etdi ki, qarĢı tərəf də istər-istəməz vuruĢdan imtina etməli olsun.
Ġkincisi, ultimatumu ultimatum dalınca göndərən surətçilər AXC-nin gücüylə, ya da baĢqa
vasitəylə hətta məğlub edilsəydilər (bu imkan hələ əldən verilməmiĢdi), yaxud onlarla barıĢmaq
mümkün olsaydı da (bu ehtimal sıfra yaxındı, çünki Surətin “xozeyin”ləri buna qətiyyən imkan
verməzdilər) artıq parlament sədri kürsüsündə əyləĢmiĢ H.Əliyevin Naxçıvandan Bakıya turist
gəzintisinə gəlmədiyini Bəy hamıdan yaxĢı bilirdi. H.Əliyevlə “dil tapıb” iĢləməksə (Ġlahi,
günahımdan keç!) onun Ģərtlərini tam qəbul etməklə (özü də, çox qısa müddətə) mümkündü,
busa Bəyin mənəvi ölümü demək olardı, çünki H.Əliyevin Ali Sovetin sədri (əslində dövlətin
gerçək baĢçısı), E.Məmmədovun baĢ nazir olduğu, güc qurumlarına faktik rəhbərlikdən
uzaqlaĢdırılmıĢ və öz komandası olmayan prezidentin bu durumla razılaĢmasını onun mübarizə
yoldaĢları, söz yox ki, ona heç vaxt bağıĢlamazdılar.
Surətçilərlə bacarmaq məsələsinə gəlincə, Əbülfəz bəylə jurnalist BöyükkiĢi Heydərli arasında
bununla bağlı belə söhbət gedib:
“[Ə.Elçibəy] - Əgər mən bilsəydim altı rayon əldən çıxacaq, bir milyon insanımız qaçqın taleyi
yaĢayacaq, heç vaxt hakimiyyətdən getməzdim.
[B.Heydərli] - Bəs nə edərdiniz?
[Ə.Elçibəy] - Sonradan Heydər Əliyevin ləğv etdiyi 32 batalyonun 10-nu ayırıb qiyamçıların
üstünə göndərərdim”
(“Yeni Müsavat”, 17.04.1999).
