Havo-tomchi yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilari. Bo’g’ma (diftеriya), ko’k yo’tal,
pnevmokokk, klebsiella qo’zg’atuvchilari xaraktеristikasi va laboratoriya tashxisi
Boʼgʼma
-oʼtkir infektsion kasallik boʼlib, havo oʼtuv yoʼllarini, ayniqsa xalqumni,
kamdan – kam hollarda teri qatlamini yalligʼlanishi bilan kechadi.
Boʼgʼma kasalligi kasal odam uchun xavfli,chunki havo oʼtuvchi yoʼllarini mahalliy
yalligʼlanishi kattakon shish bilan kechadi va bemorni boʼgʼilishiga olib keladi.
Qoʼzgʼatuvchidan
ajraladigan oqsil toksini esa, nafaqat qoʼzgʼatuvchilar koʼpaygan
joyda
toʼqimalar nekrozini chaqirib, balkim qonga ham soʼrilib, ichki aьzolarni ogʼir jaroxatlanishiga,
ayniqsa miokard, nerv va endokrin sistemalarini jarohatlanishiga, balkim bemorni oʼlimiga ham
olib kelishi mumkin.
Boʼgʼma - atrof muhitdagilar uchun xavfli kasallik, chunki oʼta tez tarqaluvchan kasallik
hisoblanadi. Havo-tomchi yoʼli orqali yuqadi, shuning uchun unga oʼz vaqtida tashhis qoʼyib,
bemorlarni alohida ajratib, ularni kasalxonaga yotqizish muhim ahamiyatga ega.
Boʼgʼmani laboratoriyada
tashxislash shart, chunki qoʼzgʼatuvchini asosiy taksonomik belgisi,
uning toksigenligi hisoblanadi. Toksin borligini faqat laboratoriya sharoitida aniqlash mumkin.
Bordetellalar yosh bolalar infektsion patalogiyasida muhim rolь oʼynaydi. Ular nafas olish
yoʼllari shilliq qavatlarida parazitlik qilib, koʼk yoʼtalni, parakoʼk yoʼtalni, bronxoseptik
kasalliklarni, URV4 turi boʼyicha respirator infektsiyani chaqiradi.
Koʼk yoʼtal-yosh bolalarni kasalligi boʼlibeng yuqori oʼlim
darajasi,
bolalarni birinchi yil
hayotida qayd qilinadi. Kasallik tez tarqalgan boʼlib, havo-tomchi yoʼli orqali oʼtadi, ogʼir
kechadi, spazmatik yoʼtal tutishi bilan kechadi (tovush xoʼrozni qichqirishiga oʼxshaydi, shu
yerdan kasallik nomi kelib chiqadi, fr: coqueleche-xoʼroz), xamda talvasa apnoe zoʼrayishi,
MNS funktsiyasini buzilishi, bronxoektazlar va boshqa ogʼir asoratlar koʼrinishida kechadi. Koʼk
yoʼtalni laboratoriyada tashxislash, ayniqsa uning atipik,
noaniq klinik shakllarini,
xuddi
shunday simptomlarni chaqiruvchi, lekin birmuncha yengil shaklda keluvchi parakoʼk yoʼtaldan
farqlash maqsadida qoʼyiladi
Boʼgʼma-oʼtkir infektsion kasallik boʼlib, havo oʼtuv yoʼllarini, ayniqsa xalqumni, kamdan –
kam hollarda teri qatlamini yalligʼlanishi bilan kechadi. Boʼgʼma kasalligi kasal odam uchun
xavfli,chunki havo oʼtuvchi yoʼllarini mahalliy yalligʼlanishi kattakon shish bilan kechadi va
bemorni boʼgʼilishiga olib keladi. Qoʼzgʼatuvchidan ajraladigan oqsil toksini esa, nafaqat
qoʼzgʼatuvchilar koʼpaygan joyda toʼqimalar nekrozini chaqirib, balkim qonga ham soʼrilib,
ichki aьzolarni ogʼir jaroxatlanishiga, ayniqsa miokard, nerv
va endokrin sistemalarini
jarohatlanishiga, balkim bemorni oʼlimiga ham olib kelishi mumkin. Boʼgʼma - atrof
muhitdagilar uchun xavfli kasallik, chunki oʼta tez tarqaluvchan kasallik hisoblanadi. Havo-
tomchi yoʼli orqali yuqadi, shuning uchun unga oʼz vaqtida tashhis qoʼyib, bemorlarni alohida
ajratib, ularni kasalxonaga yotqizish muhim ahamiyatga ega. Boʼgʼmani laboratoriyada
tashxislash shart, chunki qoʼzgʼatuvchini asosiy taksonomik belgisi,
uning toksigenligi
hisoblanadi. Toksin borligini faqat laboratoriya sharoitida aniqlash mumkin.
Bordetellalar yosh bolalar infektsion patalogiyasida muhim rolь oʼynaydi. Ular nafas olish
yoʼllari shilliq qavatlarida parazitlik qilib, koʼk yoʼtalni, parakoʼk yoʼtalni, bronxoseptik
kasalliklarni, URV4 turi boʼyicha respirator infektsiyani chaqiradi.
Koʼk yoʼtal-yosh bolalarni kasalligi boʼlibeng yuqori oʼlim darajasi, bolalarni birinchi yil
hayotida qayd qilinadi. Kasallik tez tarqalgan boʼlib, havo-tomchi yoʼli orqali oʼtadi, ogʼir
kechadi, spazmatik yoʼtal tutishi bilan kechadi (tovush xoʼrozni qichqirishiga oʼxshaydi, shu
yerdan kasallik nomi kelib chiqadi, fr: coqueleche-xoʼroz), xamda talvasa apnoe zoʼrayishi,
MNS funktsiyasini buzilishi, bronxoektazlar va boshqa ogʼir asoratlar koʼrinishida kechadi. Koʼk
yoʼtalni laboratoriyada tashxislash, ayniqsa uning atipik, noaniq klinik shakllarini, xuddi
shunday simptomlarni chaqiruvchi, lekin birmuncha yengil shaklda keluvchi parakoʼk yoʼtaldan
farqlash maqsadida qoʼyiladi.