birikmalar tarkibida juda ko’p atomlar bo’ladigan birikmalardir. Shuning uchun
necha milliongacha bo’ladi. Masalan, tabiiy polimer
massasi bir million uglerod birligidan ortiqdir.
Sanoatda polimerlar ishlab chiqarish tez sur’atlar bilan taraqqiy qilmoqda.
Polimerlardan har turli buyumlar yasashning osonligi polimer ishlab chiqarishni
sanoatning muhim tarmog’iga aylantirdi.
monomerlarning polimerlanishidan hosil bo’ladi. Polimerlanish vaqtida monomer
88
qiladi. Polimerlanish sodir bo’lishi uchun monomer molekulasi tarkibida biriktirib
olish reaksiyasiga kirisha oladigan gruppalar bo’lishi kerak. Polimerlanish vaqtida
monomer molekulasining ana shunday gruppalarida karrali bog’lanishlar
uzilib
yangi bog’lanishlar vujudga keladi. Bunday yangi bog’lanishlarning hosil bo’lish
mexanizmi quyidagi sxema bilan tasvirlash mumkin:
N(R-CH=CH
2
)→CHR-CH
2
-CHR-CH
2
-CHR-CH
2
…
Masalan, to’yinmagan uglevodorod – stirol C
6
H
5
-CH=CH
2
polimerlanganda
polistirol hosil bo’ladi:
…-CH(C
6
H
5
)-CH
2
-CH(C
6
H
5
)-CH
2
-CH(C
6
H
5
)-CH
2
-…
Turli xil monomerlarning birga polimerlanish mahsulotlari sopolimerlar
deb ataladi. Masalan, vinilxlorid bilan vinilatsetat quyidagicha sopolimer beradi:
nCH
2
=CHCl+nCH
2
=CHOCOCH
3
→(-CH
2
-CHCl-CH)+-OCOCH
3
-CH-
Agar monomerlardan