Yer gidrosferasining turli qismlaridagi suv hajmi
Gidrosfera qismlari
|
Suv hajmi x103 km3
|
Umumiy hajmga nisbatan % hisobida
|
Chuchuk suv-lar hajmi-ga nisb.% hisobida
|
Dunyo okeani
|
1370323
|
93,93
|
-
|
Yer osti suvlari (chuqur qatlamla-rining sho‘r suvlari)
|
60000
|
4,12
|
-
|
Chuchuk yer osti suvlari (faol yangi-lanuvchi zona)
|
4000
|
0,27
|
14,1
|
Muzliklar
|
24000
|
1,65
|
84,6
|
Ko‘llar
|
278
|
0,019
|
0,97
|
Tuproq namligi
|
83
|
0,006
|
0,28
|
Atmosfera suv bug‘lari
|
14
|
0,001
|
0,05
|
Daryolar
|
1,2
|
0,0001
|
0,004
|
J A M I
|
1458699
|
99,9961
|
100,0
|
Suv balansi bu tabiatdagi suvlar aylanma harakatining va uni alohida qismlarining miqdoriy ifodasidir.
Okean suvlarining yangilanish faolligi 3000 yil tashkil qiladi. Yer osti suvlarining yangilanish bir muncha sekin bo‘lib, bu yerning chuqur qatlamlaridagi namokob suvlarning o‘ta sekin faoligi hisobigadir, lekin yerning faol yangilanish zonasidagi yer osti suvlari har 300 yilda yangilanib turadi. Qutb qoplama muzliklari va muzliklarining hamda muzlarning yangilanishi o‘ta sekin yuz beradi. Daryo suv resurslari atmosferadagi suv bug‘larini yangilanish tezligidan keyin yuqori yangilanish faolligiga egadir. Daryo suvlari o‘rtacha har 11 sutkada yangilanib turadi, shuning uchun u tabiiy xolda amaliy jihatdan doimo chuchuk bo‘lib suv resurslarining asosiy manbai bo‘lib hizmat qiladi (2 Jadval).
Yangilanishi kanchalik sekin bo‘lsa bunday suvlarni tarkibidagi tuzlar miqdori shunchalik yuqoridir va bunga qaramaqarish yangilanish faolligi yuqori bo‘lsa bunday suvlar chuchukdir. Suvi oqib chiqib ketmaydigan sho‘r ko‘llar xaqida alohida gapirish zarurdir. Ular okean va chuqur qatlamlardagi yer osti suvlari kabi suvni aylanma harakatini quruqlikdagi suvi oqib chiqib ketmaydigan qismining boshi berk zvenosidir.
2-jadval
Dostları ilə paylaş: |