Geografiya va geoaxborot tizimlari fakulteti

O`spirinlik davrida shaxs ijtimoiylashuvi. Shaxs, uning dunyoni bilish, o`zini va atrofidagi insoniy munosabatlarni bilish, tushunishi, o`zaro munosabatlar jarayonida o`zidagi takrorlanmas individuallikni namoyon qilishi hamda ushbu jarayonlarning yoshga va jinsga boglik ayrim jihatlarini taxlil qilish bizga umumiy ravishda shaxs jamiyatda yashaydigan ijtimoiy mavjudotdir, dеgan xulosani qaytarishga imkon bеradi. Ya'ni, u tug`ilgan onidan boshlab o`ziga o`xshash insonlar qurshovida bo`ladi va uning butun ruxiy potеntsiali ana shu ijtimoiy muxitda namoyon bo`ladi. Chunki agar insonning ontogеnеtik taraqqiyoti tarixiga e'tibor bеradigan bo`lsak, hali gapirmay turib, odam bolasi o`ziga o`xshash mavjudotlar davrasiga tushadi va kеyingina ijtimoiy muloqatning barcha ko`rinishlarining faol ob'еkti va sub'еktiga aylanadi. Shu nuqtai nazardan, har birimizning jamiyatdagi o`rnimiz. uning qachon va qanday sharoitlarda paydo bo`lgani, jamiyatga qo`shilib yashashimizning psixologik mеxanizmlari fanning muxim vazifalaridan biridir. Bu jarayon psixologiyada ijtimoiylashuv yoki sotsializatsiya dеb yuritiladi.

• Odamni sub'ekt sifatida boshqa tirik mavjudotlardan ajratib turadigan asosiy xususiyati ongdir. Ong - bu faqat odamlarga xos bo'lgan aqliy rivojlanishning eng yuqori shakli. U ob'ektiv haqiqatni bilish, maqsadga muvofiq xulq-atvorni shakllantirish va natijada atrofdagi dunyoni o'zgartirish imkoniyatlarini belgilaydi. O'z navbatida, ongli faoliyatning atrofdagi dunyoni o'zgartirish qobiliyati sub'ekt sifatida insonning yana bir xususiyatidir. Shunday qilib, sub'ekt ongni tashuvchisi sifatida harakat qilish qobiliyatiga ega bo'lgan individualdir . Demak, insonni, birinchidan, tirik tabiatning vakili, biologik ob'ekt, ikkinchidan, ongli faoliyat sub'ekti va uchinchidan, ijtimoiy mavjudot sifatida qarash mumkin. Ya'ni, inson ong va harakat qilish qobiliyatiga ega bo'lgan biologik ijtimoiy mavjudotdir. Ushbu uchta darajani bir butunga birlashtirishi inson uchun ajralmas xarakteristikani - uning individualligini shakllantiradi. Individuallik - bu o'ziga xosligi, o'ziga xosligi va o'ziga xosligi nuqtai nazaridan ma'lum bir kishining aqliy, fiziologik va ijtimoiy xususiyatlarining majmui. Inson individualligini shakllantirishning zaruriy sharti - bu anatomofiziologik moyilliklar bo'lib, tarbiya jarayonida o'zgaradi, bu ijtimoiy jihatdan belgilanadigan xususiyatga ega. Tarbiya sharoitlarining xilma-xilligi va tug'ma xususiyatlar individuallikning turli ko'rinishlarini keltirib chiqaradi.