24
-illa
tovush almashtiradi:
shov-illa – shovulla, duk-illa – dukulla.
-v,-vchi
tovush almashtiradi:
to‘qi+-v,-vchi = to‘quv, to‘quvchi; o‘qi+-v,-vchi =o‘quv, o‘quvchi
Shakl yasovchilarning fonetik holati:
-ga
jo’nalish kelishigi –ka, -qa tarzida tovush almashadi
: qishloqqa, elakka, bilakka.
-ga, -dan, -gacha, -cha, -aqa, -dek, -day
qo’shimchalari tovush orttiradi:
u+ga=unga,
bu+dan=bundan, o‘sha+day=o‘shanday, bu+aqa=bunaqa, shu+day=shunday.
-ni, -ning, -niki
tovush tushiradi:
men+ni=meni, sen+niki=seniki, men+ning=mening
-
im, -ing, -imiz, -ingiz, -i
tovush orttiradi, tovush almashtiradi, tovush tushiradi:
tilak-im – tilagim, oyoq-im – oyog‘im,
burun-im – burnim, qo‘yin-im – qo‘ynim, bag‘ir-im = bag‘rim
bu+im=bunim, u+im=unim
-ov,-ala, -ovlon
qo’shimchalari tovush tushiradi:
ikki-ikkov, ikki-ikkala, olti-oltov, yetti-yettov.
-ta, -tadan
tovush almashtiradi:
bir-bitta, bir-bittadan
-ish, -imtir
tovush tushiradi va almashtiradi:
sariq-sarg‘imtir, sariq-ish – sarg‘ish
-il
tovush tushiradi va orttiradi:
qayir, ayir+-il = qayril, ayril; Ye, de+il= yeyil,
deyil
Eslatma!
Quyidagi holatlar ham fonetik yozuv hisoblanadi
:
1.
Edi, ekan, emish
to‘liqsiz fe‘llari o‘zidan oldingi so‘zga –
di, -kan, -mish
shaklida qo‘shilishi
mumkin. Bunda tovush tushishi yuz beradi.
Bilar edi – bilardi; borar ekan – borarkan, yozar emish – yozarmish.
Dostları ilə paylaş: 
