Eurasian journal of mathematical theory and computer sciences

EURASIAN JOURNAL OF MATHEMATICAL 
THEORY AND COMPUTER SCIENCES 
 
Innovative Academy Research Support Center 
UIF =
 
8.3
 | 
SJIF =
 
5.916
 
www.in-academy.uz
 
Volume 3 Issue 3, March 2023 ISSN 2181-2861 
Page 46 
universitetida va Termiz davlat universitetida fiziklar o’qimoqdalar. Xolbuki, Rossiyaning 
barcha oliy o’quv yurtlarida bu kursni fiziklar o’qimoqdalar va fizikaning ajralmas qismi 
sifatida qaralmoqda. Turli xil fizikani o’qitishga doir bo’lgan konferensiyalarda bu kursga 
alohida e‘tibor qaratilmoqda. 
Adabiyot darslarida ham tabiiy va gumanitar fanlarning integratsiyasiga doir ko’p
ma‘lumotlar berish mumkin. L.Tolstoyning ―Maorif saboqlari‖ asaridagi qahramonlarning 
so’zini keltirsak: ―ruxiy dunyoni moddiy dunyoga qarama-qarshi qilib qo’yish nohaqlikdir, 
ikkala dunyo ham bir biri bilan tegishib turadi, birini ikkinchisidan ajratib turuvchi 
demarkatsiya chizig’i yo’qdir‖. A.S.Pushkinning 
―Пиковая дама‖ asarida fizika qonunlaridan foydalanib asarning mohiyati ochib 
beriladi. Bu asarning mohiyatini yanada chuqurroq anglash va tushunish uchun fizikada ikki 
tipdagi qonunlar: determinallashgan (sabab va oqibatga olib keluvchi) klassik fizika qonunlari 
va ehtimoliyatga asoslangan kvant mexanik va statistik qonunlar yotadi. Bu qonunlarni 
qo’llash orqali asar qahramoni Germanning fojiasini tushuntirish mumkin. Bu qahramon 
determinallashgan va ehtimoliyatga asoslangan dunyoda yashayotganligini tushunmaydi. 
German uchta qarta o’yinidayoq birdan yutuqqa erishishga ishonadi. Afsuski uning aytgani 
bajarilmaydi. Qarta o’yinida ehtimoliyat fizikasining qonunlari hukm suradi. Voqealarning 
oldindan aytib berish mumkin emasligini u tushunmaydi. 
Yuqorida keltirilgan mulohazalardan shunday xulosa kelib chiqadiki, to’la qonli zamon 
talabiga javob beradigan mutaxassislar tayorlash uchun barcha oliy o’quv yurtlarining davlat 
ta‘lim standartlari va o’quv rejalarining asosida fanlarning integratsiya jarayoni keng o’rin 
olishi kerak.